Οι tech guru του Athens Digital Art Festival ζωντανεύουν την ATHENS VOICE

Οι tech guru του Athens Digital Art Festival κατάφεραν να κάνουν το εξώφυλλο του επετειακού μας τεύχους να κινείται, να χορεύει και να ακούει μουσική. Ποιοι είναι; Πώς τα κατάφεραν; Και τι θα δουν οι Αθηναίοι αν κατεβάσουν την εφαρμογή και σκανάρουν AR+ σημεία του τεύχους; Ο Ηλίας Χατζηχριστοδούλου, Director & Corporate Management των ADAF, εξιστορεί το χρονικό μιας υπέροχης φιλίας ανάμεσα στο Νο1 free press της πόλης και το Νο1 φεστιβάλ ψηφιακών τεχνών της Ελλάδας.

Γεννηθήκαμε την ίδια χρονιά! Η εφημερίδα και εσείς. Εμείς ως η Φωνή της Αθήνας και εσείς ως μια Φωνή από την Αθήνα, προβολή του μέλλοντος που ήταν ήδη τώρα, αλλά υποθέτω πως θέλατε να το κάνετε λίγο πιο «χειροπιαστό»! Τι «μεσολάβησε» στη ζωή της πόλης από και στη ζωή σας, ώστε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο; Κάντε μου έναν απολογισμό-ισολογισμό – αν και στην περίπτωσή σας, και ας παίξω με τη λέξη, το ορθό είναι «ισολογισμό - ισολογισμικό»...
Κέντησες με τα παραπάνω λογοπαίγνια. Πραγματικά, μου φαίνεται λες και ήταν χθες όταν ξεκινήσαμε πριν 15 χρόνια. Αυτό που μας ενώνει, εκτός από την παράλληλη ιστορία και τις συνεργασίες μας, είναι φυσικά η Αθήνα. Όπως λες κι εσύ, εσείς ως η φωνή της πόλης, εμείς ως η φωνή που φέρνει το μέλλον στην πόλη. Πάντα, όλες οι ενέργειές μας εξέπεμπαν στον παλμό της Αθήνας. Είναι μια αμφίδρομη σχέση: η πόλη και ο κόσμος της μας δίνει έμπνευση, χώρο και υποστήριξη, και εμείς αξιοποιούμε αυτή την ενέργεια ώστε να συμβάλλουμε με τους τρόπους μας στην ανάδειξή της ως ζωντανό καλλιτεχνικό οργανισμό. Όταν το εμπορικό τρίγωνο ήταν απλώς μια ήσυχη μεριά, χωρίς ιδιαίτερη ζωντάνια, εμείς ενεργοποιήσαμε τους μηχανισμούς μας ακριβώς εκεί, πιστεύοντας στην ομορφιά και τη μαγεία του ιστορικού μας κέντρου. Μεταφέραμε την έδρα μας στην οδό Μιλτιάδου, δίπλα στην Αιόλου, και τρυπώσαμε στα έγκατα της γης, κάναμε μεγάλες προβολές επάνω στα κτίρια στην Πλατεία Αγίας Ειρήνης, τότε που το κοινό την είχε για πάρκινγκ σκέψου. Από τότε ως σήμερα, έχουν αλλάξει πολλά. Αυτό που θεωρούμε πιο σημαντικό είναι ότι ο κόσμος της Αθήνας είναι ανοιχτός στα νέα πράγματα, είναι πιο συμμετοχικός. Γίνονται πραγματάκια που λέμε. Για παράδειγμα, όταν ξεκίνησε το Φεστιβάλ ως Athens Video Art Festival, ήμασταν απλώς λίγοι «τρελοί» που ασχολούνταν με ψηφιακές τέχνες. Οι περισσότεροι ρωτούσαν «Μα τι είναι αυτά;». Πλέον, έχοντας εξελιχθεί με τα χρόνια σε Athens Digital Arts Festival, αισθανόμαστε –με την καλή έννοια– πιο mainstream από ποτέ. Η διαφορά είναι ότι ο κόσμος της Αθήνας έκανε πολύ γρήγορα catch up με τις εξελίξεις τόσο στην τέχνη όσο και στην τεχνολογία. Ακόμα και οι αναποδιές και οι δυσκολίες που προέκυψαν λειτούργησαν εν ευθέτω χρόνω θετικά για την εξέλιξή μας. Με τη βασική διοργάνωση του φεστιβάλ αλλά και με παράλληλες δράσεις σε δημόσιους χώρους, μπήκαμε για τα καλά στην καθημερινότητα και το κοινό όχι απλώς αγκαλιάζει ό,τι κάνουμε αλλά συμμετέχει ενεργά! Ανατρέχοντας στα τελευταία 15 χρόνια σταθερής παρουσίας του φεστιβάλ, μόνο θετικά συναισθήματα δημιουργούνται. Για την ιστορία, υπάρχει σπίτι μου τεράστια συλλογή με τα τεύχη σας.

Ήταν αυτονόητο πως θα ήσασταν εσείς! Μου είπαν από την εφημερίδα: «Ω, τέλεια, το εορταστικό μας τεύχος για τα 15 χρόνια Athens Voice θα κινείται». Ρώτησα, «δηλαδή;». Και μου έκαναν λόγο για μια εφαρμογή μέσω κινητού, όπου ο αναγνώστης-χρήστης θα βλέπει το εξώφυλλο να ζωντανεύει. Σκέφτηκα καχύποπτα μέσα μου: «Χμ, ας ρωτήσω τον Ηλία του Athens Digital Arts Festival για να μάθω ποιος είναι αυτός που μας έταξε φουτουριστικούς λαγούς και sci-fi πετραχείλια», αλλά πριν προλάβω μου ανέφεραν το όνομά σας. Και ρωτάω: Τι είναι αυτό που θα δουν οι Αθηναίοι να «τους συμβαίνει» όταν πάρουν στα χέρια τους το γενέθλιο φύλλο της Athens Voice; Και πώς συμβαίνει;
Κατ' αρχάς για μας ήταν αυτονόητο ότι θα γιορτάζαμε μαζί την 15η επέτειό μας και θέλαμε να κάνουμε κάτι σούπερ καινοτόμο, κάτι που θα αφήσει εποχή και θα ανοίξει και νέους δρόμους. Καθώς ασχολούμαστε χρόνια με το AR+, έχοντας εντάξει την επαυξημένη πραγματικότητα πλήρως στο DNA μας, θεωρήσαμε ότι άξιζε τον κόπο να το προτείνουμε, όσο τρελό και αν ακουγόταν. Από το 2015 έχουμε ήδη στο ενεργητικό μας δύο τοιχογραφίες AR+ στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, AR+ posters bombing από τα τελευταία δύο Athens Digital Arts Festival (ADAF), καθώς και την ανάπτυξη ενός προγράμματος αποτελούμενο από έξι AR+ murals σε τρεις πόλεις της Ελλάδας, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018, για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Έτσι, θέλαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις με την A.V. και να δημιουργήσουμε το πρώτο «ζωντανό», κινούμενο free press της Αθήνας! Και, φυσικά, η A.V., πάντα μπροστά, αγκάλιασε την ιδέα και αποφασίσαμε να ζωντανέψουμε το επετειακό τεύχος! Οι Αθηναίοι, είναι βέβαιο, θα βιώσουν μια νέα εμπειρία βλέποντας μέσα στην A.V. σημεία να ζωντανεύουν. Ειδικά όταν ετοιμάζαμε το βίντεο για το εξώφυλλο, να ξέρεις, βγάλαμε εδώ στο ADAF πολύ γούστο βλέποντας όλα αυτά τα εξώφυλλα-έργα τέχνης, συνοδεία πάντα της κατάλληλης μουσικής (προσοχή, σπόιλερ για όσους δεν έχουν σκανάρει ακόμη). Όλοι λένε ότι ο έντυπος Τύπος πεθαίνει, εμείς λέμε ότι ο έντυπος Τύπος ζωντανεύει, με την πρώτη ελληνική εφαρμογή Επαυξημένης Πραγματικότητας καλλιτεχνικού περιεχομένου, το ADAF AR. Οι αναγνώστες δεν έχουν παρά να κατεβάσουν την εφαρμογή, να σκανάρουν AR+ σημεία του τεύχους και να δουν πίσω από τις λέξεις και τις εικόνες τους νέους κόσμους και τις ιστορίες που ανοίγονται πίσω από τη –μέχρι σήμερα– συνηθισμένη πραγματικότητα.

Άνευ πλάκας, όταν η μαμά σας ρωτάει «Παιδί μου, τι δουλειά κάνεις;», πώς και τι της εξηγείς; Η δική μου ακόμα αναρωτιέται «πώς πληρώνεσαι, αφού η εφημερίδα δεν πουλιέται στα περίπτερα»!
Τώρα μου φέρνεις στο μυαλό μια παλιότερη αφίσα του φεστιβάλ, αυτή που είχαμε βγάλει –επετειακά πάλι– για τα 10 χρόνιας μας! Σε αυτή είχαμε βάλει τις γιαγιάδες μας να ποζάρουν πλέκοντας με νέον κλωστές. Το μήνυμα, μετά από τόσα χρόνια, παραμένει το ίδιο: οι νέες τεχνολογίες και η τέχνη δεν απευθύνονται σε μια ηλικιακή ή οποιαδήποτε άλλη ελίτ! Το αντίθετο μάλιστα! Ένας από τους βασικούς μας σκοπούς και αυτό που μας κάνει «φίλους» με το ευρύ κοινό, είναι ότι λειτουργούμε ως δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ του κόσμου και της καλλιτεχνικής, τεχνολογικής και επιστημονικής κοινότητας. Μέσα από το πρόγραμμά μας –διαδραστικές εγκαταστάσεις, περφόρμανς, έργα VR, video art, προβολές σε δημόσιους χώρους, εργαστήρια και πολλά ακόμα– μεταφέρουμε τη μαγεία του μέλλοντος στο παρόν με όρους κατανοητούς σε όλους. Μέχρι πέρυσι, η λέξη ρομπότ γεννούσε στους περισσότερους μια περίεργη αίσθηση. Σε πληροφορώ ότι τον Μάιο που μας πέρασε γύρω στα 20.000 κόσμου, ο οποίος μας επισκέφθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, χόρεψε ή είδε άλλους να χορεύουν αγκαλιά με εξωσκελετούς. Μπορεί, λοιπόν, η μητέρα μου  θεωρητικά να μην κατανοεί ακριβώς τι δουλειά κάνω, αλλά ζώντας κάθε χρόνο την εμπειρία του ADAF κατανοεί έμπρακτα θέματα σχετικά με σχετικά με τον κόσμο και τις εξελίξεις. Αυτό δεν είναι και το πιο σημαντικό;

Θυμάμαι την τελευταία φορά που ανταμώσαμε στα spaceship - γραφεία σας, τον αυτοπροσδιορισμό σας στην ερώτησή μου για το ποιοι είστε σήμερα: «Ακόμα μας θεωρούν τρελούς, ειδικά στην εποχή μας που ελάχιστοι παίρνουν πρωτοβουλίες και ρίσκα. Εμείς είμαστε σαν πειρατές που ψάχνουν τους κρυμμένους θησαυρούς του μέλλοντος». Εμάς πάλι μας θεωρούν τρελούς που, αντί η εφημερίδα να υπάρχει μόνο στην ψηφιακή της μορφή, επιμένουμε να την εκτυπώνουμε και σε βερσιόν δρόμου-φύλλου. Τι διάολο συμβαίνει, Ηλία, με τις «τρέλες» μας;
Με τις τρέλες μας δεν ξέρω τι θα γίνει, αλλά τόσα χρόνια που τις συνδυάζουμε σίγουρα μας βγαίνει σε καλό! Στην εποχή μας οποιοσδήποτε ξεφεύγει από τα «σίγουρα», τα δοκιμασμένα και προσπαθεί να κάνει το διαφορετικό, ε, θεωρείται τρελός. Και όχι αδίκως. Οι συνθήκες δεν είναι και οι πιο γόνιμες για ρίσκα, για πράγματα έξω από κουτάκια. Παρ' όλα αυτά, –κλισέ alert– θεωρώ ότι όταν πιστεύεις σε κάτι με όλη σου την ψυχή και αφιερώνεσαι σε αυτό τότε όσο τρελό και αν είναι, τότε θα βρεις και άλλους τρελούς να σε υποστηρίξουν. Όπως συνέβη και μεταξύ μας! Επίσης, αυτό που σήμερα θεωρείται τρελό, αύριο θα είναι αυτονόητο. Γι' αυτό και εμείς, μέσα από το φεστιβάλ, ταξιδεύουμε στο μέλλον, με την έννοια ότι κάνουμε πραγματικότητα το εξωπραγματικό!

Είμαστε κοινότητες, κυψέλες, «εργαστήρια» επεξεργασίας πληροφορίας και διανομής. Μιλήστε μου για το δικό σας lab. Πόσοι είστε και πώς φαντάζεστε ότι συνεχίζετε, γεροί να είστε, στην επόμενη δεκαπενταετία; Υπάρχει «οδικός χάρτης»;
Ο πυρήνας του ADAF είναι μια μικρή ομάδα, η οποία ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες μεγαλώνει κατά λίγο ή πολύ! Ειδικά, όσο πλησιάζει η βασική μας διοργάνωση υπάρχει πολύς κόσμος που, θέλοντας να δει από μέσα αυτό που κάνουμε, εντάσσεται στην ομάδα μας. Από τις βασικές δυνάμεις του φεστιβάλ είναι και οι εθελοντές, που η βοήθειά τους είναι καταλυτική. Γενικά, μας αρέσει να αναπτύσσουμε σχέσεις φιλικές και μακροχρόνιες με τους συνεργάτες μας. Παράλληλα, καθώς το ADAF είναι ο κύριος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή ψηφιακού πολιτισμού, με κάθε ευκαιρία ενεργοποιούμε τις σχέσεις μας με την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα ώστε να προωθούμε στο εξωτερικό τους έλληνες καλλιτέχνες. Τα επόμενα 15 χρόνια τα φανταζόμαστε ακόμα πιο δημιουργικά και πρωτοποριακά. Εξάλλου, είναι και χρόνια προς την «ενηλικίωση». Θέλουμε να διατηρήσουμε το fun και τον ενθουσιασμό μας, γι' αυτό και δεν μένουμε ποτέ στάσιμοι, πάντα πειραματιζόμαστε με νέα πράγματα και υψηλότερους στόχους. Χάρτης μας είναι, φυσικά, η εξέλιξη της τέχνης, της τεχνολογίας αλλά και τα προσωπικά και συλλογικά μας όνειρα!

Επιστρέφω στο «κινούμενο» εξώφυλλο, προσθέτοντας και μερικά ακόμα δικά σας «επιτεύγματα» σύζευξης Αθήνας και ψηφιακής- αληθινής ζωής: έμπρακτο ξεκλείδωμα ουτοπικών μυθοπλασιών που όμως διευκολύνουν τη ζωή μας, ολογραφικές εφαρμογές που βοηθούν στην κατανόηση εμπειριών για τον νου και το σώμα, ρομποτική, νανοτεχνολογία, quantum computing, διαστολή χώρου και χρόνου. Πέρυσι ήταν το «Singularity Now», το άγνωστο μέλλον της τεχνολογικής αποκάλυψης. Φέτος; Ποιο θα είναι το θέμα του 15ου Athens Digital Art Festival; Και πώς θα το αναπτύξετε, δώσε μου ένα σαμπλεράκι-preview...
Φέτος, για την επετειακή διοργάνωση των 15 χρόνων του φεστιβάλ, θέλαμε με το θέμα να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, να προχωρήσουμε όχι ένα αλλά δεκαπέντε βήματα μπροστά! Με αφετηρία, τον εορτασμό της μέχρι τώρα πορείας μας και με το βλέμμα πάντα στο μέλλον, θα παίξουμε με την έννοια του χρόνου. Θα αποδομήσουμε την πραγματικότητα και θα σας προκαλέσουμε να ξαναφανταστείτε τον κόσμο, μέσα από τις άπειρες πιθανότητες και δυνατότητες που μας προσφέρει το τρίπτυχο τέχνη-τεχνολογία-επιστήμη. Είναι ο κόσμος αυτό που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας ή μήπως υπάρχει κάτι πέρα από αυτό; Με τίτλο «The World is a Hologram», το ADAF 2019 θα ενώσει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Καθώς ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας δεν είναι παρά μόνο απεικονίσεις των ιδεών μας, ό,τι μπορεί κάποιος να φανταστεί μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Οι πιθανότητες είναι απεριόριστες...

Πάντως ακόμα κυριαρχεί η τεχνοφοβική αντίληψη: από τις σειρές "Black Mirror" και "Handmaid's Tale" ως τα σενάρια «πειράγματος» των Ρώσων μέσω σόσιαλ μίντια στη «βούληση» των αμερικανών ψηφοφόρων που κατευθύνθηκαν στον Τραμπ ή των Βρετανών στο Brexit, για κάποιους το μέλλον-τώρα είναι ήδη δυστοπικό. Πώς απαντάτε;
Κοίτα, εμείς δεν είμαστε εδώ για να δώσουμε μονολιθική απάντηση «άσπρο - μαύρο», «δυστοπικό - ευτοπικό». Παιδιά της ουτοπίας, πάντα ονειρευόμαστε το άπιαστο και το καλύτερο, αλλά με ματιά διερευνητική και αρκετά νηφάλια. Μας αρέσει να θέτουμε ερωτήματα, δίπολα και προβληματισμούς και τις απαντήσεις τις λαμβάνουμε τόσο από την τέχνη, την τεχνολογία και την επιστήμη όσο και από τον ίδιο τον κόσμο. Επειδή ακριβώς το μέλλον βρίσκεται στα χέρια του κόσμου.

Θα γινόσασταν αντιληπτοί με αυτά που λέτε σε έναν κλασικό ταξιτζή που τον φοβίζει η αλλαγή και η ένταξη στην κυψέλη του TaxiBeat;
Ακριβώς αυτός είναι ο ρόλος μας. Να φέρνουμε την τέχνη και την τεχνολογία κοντά και με το πιο απαιτητικό μέρος του κοινού. Δεν απευθυνόμαστε μονάχα στα geeks! Μέσα από τις δράσεις μας, μέσα από την τέχνη θέλουμε να δείξουμε τις καθημερινές, τις αισθητικές, ακόμα και τις αστείες πλευρές της τεχνολογίας και της επιστήμης. Υπάρχει κόσμος που έρχεται στο ADAF, που μπορεί να μην έχει καν smartphone, και μέσα από τη διαδραστική εμπειρία εξοικειώνεται με τις πιο σύγχρονες έννοιες. Γιατί όσο πιο κοντά έρχεσαι σε κάτι, τόσο αυτό «μικραίνει», δεν σου φαίνεται ένα τεράστιο βουνό που πρέπει να ανέβεις, το γνωρίζεις καλύτερα, σταματάς να το βλέπεις με φόβο και επιφυλακτικά! Εμείς παίρνουμε την πολύπλοκη γλώσσα του ψηφιακού πολιτισμού και αφηγούμαστε κάθε φορά με δικά μας λόγια και μια νέα ιστορία.

Let's groove, οδηγός πόλης είμαστε! Όταν βρέχει το βράδυ και κατεβαίνω τη φωτισμένη πολυεθνική Ερμού, νιώθω σαν να είμαι μέσα σε πλάνο του Blade Runner. Εσείς; Ποια μέρη ή στέκια στην Αθήνα σας προκαλούν ή σας συνδέουν με το μέλλον-τώρα;
Δεν υπάρχει ένα μεμονωμένο σημείο! Η Αθήνα για εμάς είναι ένα σώμα από διαφορετικά μέρη που συμπληρώνουν το ένα το άλλο. Ένα ψηφιδωτό. Φανταζόμαστε ένα μέλλον με πολυποίκιλα στοιχεία, γι' αυτό και θεωρούμε την Αθήνα τόσο ενδιαφέρουσα και δυναμική. Μια πόλη γεμάτη αντιθέσεις που δημιουργούν ένα όμορφο, ενδιαφέρον σύνολο, μια πόλη γεμάτη εκπλήξεις. Εκεί που νόμιζες ότι τα είχες δει όλα, ξεπηδάει κάτι καινούριο. Γι' αυτό και μας αρέσει πολύ και για τη βασική διοργάνωση του ADAF να ανακαλύπτουμε χώρους εγκαταλελειμμένους, νέους ή αχρησιμοποίητους και να τους δίνουμε ζωή και φρέσκο χαρακτήρα. Περπατάμε στην πόλη και ψάχνουμε για κτίρια, γωνιές, σοκάκια, τοίχους που να μας εμπνέουν. Απ' τη μία η Αθήνα είναι μια σύγχρονη πόλη, που αρχίζει να ενσωματώνει στοιχεία φουτουριστικά, απ' την άλλη έχει μια βαριά ιστορία και πολιτισμό, ένα παρελθόν που τη διαπερνά ανεπαίσθητα. Έτσι γεννήθηκε και η ιδέα των AR+ τοιχογραφιών στις τρεις πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη), θέλαμε να συνδέσουμε την κοινή ιστορία τους. Αυτό είναι και ο στόχος μας, να συνδέσουμε το παρόν με το μέλλον αναδεικνύοντας την πόλη ως το σημείο συνάντησής του.