Επιστήμη χωρίς σύνορα, ηλικία και όρια: Αυτά μας έμαθε το φετινό Athens Science Festival

Στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων συντελείται από τις 24 του Απρίλη μια γιορτή για την επιστημονική κοινότητα της χώρας, αφού μαθητές, φοιτητές και επαγγελματίες από όλη την Ελλάδα θα βρίσκονται στο Γκάζι ως και την Κυριακή 29  Απρίλη, για να εκθέσουν τα κατορθώματά τους, να πληροφορήσουν για τη δράση τους και γιατί όχι, να μυήσουν ολοένα και περισσότερους νέους στον επιστημονικό δρόμο.

Η A.V. βρέθηκε στον πολυχώρο της Τεχνόπολης περιηγήθηκε στις εκθέσεις του Φεστιβάλ και είδε από κοντά τα επιτεύγματα μικρών και μεγάλων επιστημόνων. Το πρωινό και το απογευματινό πρόγραμμα του φεστιβάλ φέρει διαφορές, αφού το πρωί θα συναντήσει κανείς ένα τεράστιο μαθητικό κοινό από όλη την Αθήνα –ενδεικτικό ότι συναντήσαμε 15+ πούλμαν σταθμευμένα πλησίον της Τεχνόπολης και άλλα σχολεία να έρχονται με τη δημόσια συγκοινωνία-. Από την άλλη, το απόγευμα η κατάσταση ήταν πιο ήρεμη, ωστόσο το πρόγραμμα ήταν το ίδιο πλούσιο και δημιουργικό.

Το πρωινό αν και αρκετά φασαριόζικο, λόγω των νεαρών επισκεπτών του, ήταν αρκετά ενδιαφέρον, κάτι που το έβλεπες και στα πρόσωπα των μαθητών που κατέκλυσαν τους χώρους του Athens Science Festival. Δεν ήταν μια κλασσική εκδρομή. Οι διοργανωτές έδιναν την ευκαιρία στο μαθητικό κοινό να γνωρίσει νέους επιστημονικούς ορίζοντες μέσα από παιχνίδι και διασκέδαση και έτσι όλοι έμειναν ευχαριστημένοι αφού τα παιδιά έπαιζαν μαθαίνοντας και οι μεγαλύτεροι γνώρισαν τη νεανική επιχειρηματικότητα και δημιουργικότητα και τον αντίκτυπό που αυτή μπορεί να έχει από πρώτο χέρι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η δράση «τα σωματίδια CERN δράσει». Το Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής σε συνεργασία με τη Sci co και το Cern φιλοξένησε ένα διαδραστικό τούνελ που στόχο έχει να φέρει τα παιδία πιο κοντά στην επιστημονική έρευνα του Cern με έναν παιγνιώδη τρόπο.Το παιχνίδι με τις συγκρούσεις πρωτονίων και την επίδραση του πεδίου Higgs στην ύλη οδηγεί τα παιδιά στο να κατανοήσουν τα διάφορα επιστημονικά φαινόμενα, όπως μας εξήγησε άνθρωπος της δράσης, που υποστηρίζεται από το ευρωπαϊκό έργο Creations.

Σε παρόμοιο πλαίσιο κινήθηκε και η δράση της ομάδας των εκπαιδευτηρίων Παλλάδιο, που μέσα από τρία στάδια προσπάθησε να μεταφέρει τους μαθητές στον ... Άρη. Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει ένα  ενημερωτικό φιλμ μικρού μήκους, για τους μικρούς Αρειανούς, το δεύτερο είναι η απογείωση ενός πυράυλου μέσω ρομποτικής και το τελευταίο κομμάτι είναι ρομποτική και προγραμματισμός για Ios, όπου τα ρομποτάκια προγραμματίζονται ώστε να περάσουν τα εμπόδια και να φτάσουν στη βάση. Φυσική, πληροφορική και δημιουργικότητα συνδυάζονται και ανάλογα με την ηλικία των επισκεπτών το επίπεδο ανεβαίνει ή πέφτει και έτσι όλοι μαθαίνουν κάπως πιο ... δημιουργικά.

Το πρωί της Παρασκευής, παράλληλα έγινε και η βράβευση για την δημιουργία σεισμογράφων στα σχολεία, μια πρωτουβουλία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και των Εκπαιδευτηρίων «Ελληνογερμανική Αγωγή». Το πρόγραμμα με θέμα «Σεισμοί: Το σχολείο κάνει τη διαφορά» αγκαλιάστηκε από πολλούς φορείς, ενώ φυσικά στιγματίστηκε από την παρουσία και ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου. Ο ΠτΔ τόνισε στην ομιλία του πως «η πληροφορία πρέπει να μετατρέπεται σε γνώση και επιστήμη» και εξήρε τη συνεργασία μεταξύ σχολείου και επιστήμης κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε στο πρόγραμμα – διαγωνισμό.

Στο ευρύτερο μαθησιακό πνεύμα του φεστιβαλ, παρακολουθήσαμε την έκθεση μηχανοκίνητων και ηλεκτροκίνητων μηχανών και αυτοκινήτων, που κέρδισε τα περισσότερα βλέμματα μιας και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Στο χώρο της έκθεσης θα δει κανείς μια μηχανή – καθαρό δημιούργημα των φοιτητών του Τμήματος Μηχανολόγων του Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας με υλικά που παρήχθησαν από τους ίδιους τους φοιτητές στη σχολή τους, όπως το ανθρακόνυμα. Επίσης, τα αυτοκίνητα τύπου Φόρμουλας 1, τα οποία βρίσκονται στον ίδιο χώρο συγκέντρωσαν, πολλά βλέμματα πάνω τους, καθώς πρόκεινται για  προσπάθειες κυρίως φοιτητών που έχουν κερδίσει σημαντικές θέσεις σε διεθνείς διαγωνισμούς με ελάχιστη χρηματοδότητηση.

Τέτοιο παράδειγμα είναι και το δημιούργημα του γνωστού πλέον για τις εμπνεύσεις του, Πανεπιστημίου Πατρών. Η UOP Racing Team, μια ομάδα με ιστορία 16 χρόνων, με τη βοήθεια του Εργαστηρίου Συστημάτων Παραγωγής και αυτοματισμού και του ομότιμου καθηγητή Γεωργίου Χρυσολούρη μετρά πολλές επιτυχίες σε διεθνείς διαγωνισμούς και εκθέτει στο Φεστιβάλ το αμάξι τύπου Formula 1 που δημιούργησε με ελάχιστη βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα. Εκτίθενται ακόμη οχήματα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με διεθνείς διακρίσεις αλλά και ο «Ερμής 3», ένα μικρό αεροσκάφος από την ελληνική ομάδα της Eurovia με βάρος 4,2 κιλά που μπορεί να σηκώσει έως και 3 φορές το βάρος του και κατέκτησε την 12η θέση στο Air Cargo Challenge του 2017.

Κλείνοντας με τις μηχανοκίνητες δημιουργίες δεν μπορούμε να μην παραθέσουμε τη μοτοσυκλέτα της εταιρείας DNA των Ντίνου και Μάριου Νικολαίδη. Η εταιρεία παράγει φίλτρα αέρος και το 2016 πήρε την απόφαση να παράξει μια μοτοσυκλέτα γύρω από το φίλτρο της που το 2012 τιμήθηκε με ένα παγκόσμιο βραβείο σχεδιασμού. Πέρυσι παρουσιάστηκε στην Παγκόσμια Έκθεση Μοτοσυκλέτας στην Ιταλία και ήδη έχει πουλήσει μια μηχανή στο εξωτερικό, παρά το μεγάλο της κόστος. Η σκληρή δουλειά κυρίως στον τομέα των φίλτρων, όμως συνεχίζεται για την οικογένεια, όπως εκμυστηρεύτηκε στην A.V. o Μάριος Νικολαίδης και τόνισε ότι σκοπός της εταιρείας, μέσω της παρουσίας της στο Athens Science Festival είναι να δείξει στους νέους ότι μπορούν να τα καταφέρουν με οτιδήποτε κι αν βάλουν στο μυαλό τους, αρκεί να μην τα βάλουν κάτω.

Διαφορετικό και εξίσου ενδιαφέρον τόνο στο Φεστιβάλ δίνουν όμως τα Workshops που διενεργούνται και φέτος στην Τεχνόπολη. Φοιτητές από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Χημικό του Ε.Κ.ΠΑ. , της Ένωσης Ελλήνων Χημικών και μαθητές πολλών σχολείων της Αττικής και όχι μόνο παρουσιάζουν στο κοινό διάφορα πειράματα με αποτελέσματα που εντυπωσίασαν μικρούς και μεγάλους.

Τέλος, το Cave of Sounds, που φιλοξενείται στους Παλαιούς Φούρνους με την υποστήριξη του British Council και της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα αλλά και το Escape Room με τίτλο «Deactivate the bomb» που διεξάγεται στο Μηχανουργείο της Τεχνόπολης προσδίδουν ακόμη περισσότερη διαδραστικότητα σε όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ. Από τη μια παράγεις μοναδικούς ήχους και μουσικά σύνολα απλά με την κίνηση του χεριού σου και από την άλλη λύνεις γρίφους και παίρνεις το κλειδί από κάθε δωμάτιο, ωστέ να απενργοποιήσεις τη βόμβα!

Στην απογευματινή ζώνη τα Workshops συνεχίζονται προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στους επισκέπτες, ενώ παράλληλα το πρόγραμμα ανανεώνεται με ομιλίες και ενημερώσεις για κάθε ενδιαφερόμενο. Όπως ήταν λογικό, χωρίς την παρουσία σχολείων, ο μ.ο. ηλικίας των επισκεπτών ανέβηκε αλλά το ενδιαφέρον έμενε αμείωτο.

Γνωρίσαμε τι είναι η κυστική ίνωση που βλάπτει περισσότερα από 700 άτομα στη χώρα μας, παρακολουθήσαμε την ομιλία του Παναγιώτη Μπεχράκη σχετικά με το κάπνισμα αλλά αυτό που μας έκανε περισσότερη εντύπωση ήταν το Celebrity Science, όπου ένας celebrity συζητά με ένα άτομο του επιστημονικού κλάδου για διάφορα ζητήματα με το κοινό σε θέση θεατή αλλά και δημοσιογράφου, αφού όλες οι απορίες λύθηκαν. Χθες, το πρόγραμμα περιείχε τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη στη θέση του Celebrity και συντονιστή της συζήτησης για τα τρόφιμα και την Όλγα Σκιάδη, χημικό μηχανικό, να καλύπτει την επιστημονική άποψη. Η συζήτηση ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα με τα παραδείγματα και τις ιστορίες του φημισμένου καλλιτέχνη να κλέβουν την παράσταση.

Το 2018 είναι το έτος που έφυγε από τη ζωή ο κορυφαίος διαννοούμενος, Stephen Hawking και φυσικά το Athens Science Festival δεν θα μπορούσε να μην τον τιμούσε. Γνωστό ρητό του κοσμεί έναν τεράστιο τοίχο της Τεχνόπολης, οι Δεξαμενές Καθαρισμού φέρουν το όνομά του, ενώ αναφορές στις θεωρίες του γίνονται σε αρκετές ομιλίες και Workshops του Φεστιβάλ. Το γενικότερο κλίμα στον πολυχώρο ήταν εξόχως επιστημονικό, ενώ η ομάδα των εθελοντών και των διοργανωτών ανταποκρίθηκε τα μέγιστα στην δύσκολη αποστολή που είχαν, αν λάβουμε υπόψιν τον τεράστιο αριθμό των επισκεπτών που έχει το Φεστιβάλ μέχρι στιγμής.

Το πρόγραμμα της απογευματινής ζώνης της Παρασκευής καθώς και το Σαββατοκύριακο αναμένεται να υπάρχουν ακόμα περισσότερες εκπλήξεις για τους επισκέπτες, ενώ το βασικό μήνυμα «Επιστήμη χωρίς σύνορα» θα τονίζεται καθ’όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης. Και όπως μας δίδαξε και η δική μας παρουσία στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηνών και στο φετινό Athens Science Festival, η επιστήμη, όχι μόνο δεν έχει σύνορα, αλλά δεν έχει ούτε όρια, ούτε ηλικία και ιδεολογία και η θέληση με τη σκληρή δουλειά πάντα θα φέρουν αποτέλεσμα.

Ολόκληρο το πρόγραμμα του Athens Science Festival, εδώ.