NieR: Automata - Κριτική

Από πού να ξεκινήσεις να αναλύεις το σημαντικότερο παιχνίδι δράσης από την εποχή του Dark Souls; Απ'οπουδήποτε, ίσως είναι η μόνη σωστή απάντηση, αφού σ'ένα έργο τέτοιου βάθους, θεματικού πλούτου και μαεστρικά δομημένης, πολυεπίπεδης πλοκής, κάθε μικρό κομμάτι είναι φορτισμένο με ιδέες και μοτίβα που αντανακλώνται στην ολότητά του.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την αλλοπρόσαλλη εκδοχή του Romeo and Juliet που έχει ανεβάσει μια ομάδα από ρομπότ τα οποία επισκεπτόμαστε κάπου στη μέση του πρώτου μας playthrough, λίγο πριν την πρεμιέρα. Τα μηχανικά αυτά όντα (βασικοί ανταγωνιστές μας στο NieR: Automata), θα ανακαλύψουμε λίγο αργότερα, είναι προγραμματισμένα να επεξεργάζονται τη βία περίπου όπως οι άνθρωποι τον έρωτα, μια διαδικασία που κινεί παρόμοιες διεργασίες στα κυκλώματα τους και τα ανταμοίβει με μία χημική, εθιστική ικανοποίηση. Καθόλου περίεργο λοιπόν, που το ρομάντσο των δύο σαιξπηρικών ηρώων μετατρέπεται σε κλωτσοπατινάδα σε μια από τις πιο αξιομνημόνευτες και χιουμοριστικότερες σεκάνς του παιχνιδιού.

Αυτά τουλάχιστον με μια πρώτη, επιφανειακή ανάγνωση η οποία τεχνηέντως επιβεβαιώνει τις αρχικές θέσεις που ήδη έχει υπογείως καθορίσει το παιχνίδι για εμάς. Τα εμφανώς μηχανικά, άψυχα ρομπότ, κόντρα στα ανθρωπόμορφα ανδροείδη που ελέγχουμε και τα οποία επιδεικνύουν πολύπλοκες συμπεριφορές, ακολουθούν γνώριμες κοινωνικές συμβάσεις και εκδηλώνουν ακόμα μέχρι και στοιχειώδεις προσωπικές επιθυμίες. Αν μέσα από αυτές τις αντιθέσεις δεν ήταν ήδη ξεκάθαρο ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί σ'αυτή την ιστορία, σίγουρα το γεγονός ότι οι απρόσωπες μηχανές της πρώτης κατηγορίας είναι ικανές να αναποδογυρίσουν την διασημότερη ιστορία αγάπης σε βρωμόξυλο που καταλήγει στην καταστροφή ολόκληρου του θιάσου είναι η τελική απόδειξη.

Μόνο που δεν είναι ακριβώς έτσι. Για όποιον έχει μια παραπάνω σχέση με το σαιξπηρικό έργο απ’ τη ροζουλί εικόνα δυο εραστών κι ενός μπαλκονιού (που δεν υπήρχε καν στην αρχική του εκδοχή), το μήνυμα είναι εντελώς διαφορετικό. Ο έρωτας και ο θάνατος είναι συνυφασμένα στο πρωτότυπο, όσο και στην ιστορία των καταραμένων πρωταγωνιστών του NieR και αποτελεί υπέροχα κατασκευασμένη ειρωνεία ότι οι δυο τους (όπως και οι παίκτες που θα προσεγγίσουν τη σκηνή επιφανειακά) θα αποτύχουν να εντοπίσουν την αλήθεια αυτής της σύνδεσης, ακόμα και ενώ οι ίδιοι είναι έρμαια ακριβώς αυτών των δυνάμεων. Αν όχι στη σκηνή της παράστασης, τότε λίγο πριν ή λίγο μετά θα συνειδητοποιήσουμε ότι η ταύτισή μας με τα ανδροειδή και τον αγώνα τους χρίζει επανεξέτασης, μια υποψία που θα επιβεβαιώνεται όλο και περισσότερο. Είναι μόνο μία από το μπαράζ ανατροπών με τις οποίες μας βομβαρδίζει σε κάθε επίπεδο το NieR: Automata.

Το παιχνίδι ξεκινάει με τη γνωριμία της αυστηρής 2B (μοντέλο μάχης και προφανές λογοπαίγνιο) και του αυθόρμητου 9S (μοντέλο ανίχνευσης) κατά τη διάρκεια μιας αποστολής αναχαίτισης. Ένα γιγαντιαίο ρομπότ απειλεί συμμαχικό στρατόπεδο όπου απομένουν λιγοστές δυνάμεις αντίστασης αποτελούμενες αποκλειστικά από ανδροειδή. Οι άνθρωποι, τους οποίους είναι κατασκευασμένα να προστατεύουν, έχουν δραπετεύσει εδώ και χιλιετίες στη σελήνη και διευθύνουν από εκεί (χωρίς να τους βλέπουμε ποτέ) τον απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στα ρομπότ, τα οποία επίσης λειτουργούν ως εκτελεστές μιας εξωγήινης βούλησης που αποζητά –άγνωστο γιατί– να αφανίσει την ανθρωπότητα. Το έπος αυτού του πολέμου αποτελεί την αφηγηματική ραχοκοκαλιά του NieR: Automata, του οποίου η ροπή προς την τραγωδία θα γίνει αισθητή ήδη από την εισαγωγή.

Πέρα από την φοβερή δουλειά που έχει γίνει στη σκιαγράφηση των δύο κεντρικών χαρακτήρων και των συναισθημάτων που αρχίζουν να αναπτύσσουν κόντρα στα κυκλώματά τους, το στοιχείο που κάνει μεγαλύτερη εντύπωση σ’ αυτή την πρώτη επαφή είναι η απίστευτη ποικιλία μηχανισμών που, με εντυπωσιακή συχνότητα, διαφοροποιούν ριζικά την εμπειρία. Η Platinum, μια εταιρεία που, παρά τα πρόσφατά στραβοπατήματά της διαθέτει απαράμιλλη ικανότητα να παράγει απολαυστικά βαθύ gameplay, παίρνει ιδέες από παντού και συνθέτει ένα μωσαϊκό ειδών και μηχανισμών που παρόμοιό του δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί, τουλάχιστον σε τίτλο τέτοιου προυπολογισμού.

Μέσα στις πρώτες ώρες έχουμε παίξει ξύλο υψηλής τεχνικής σε τρίτο πρόσωπο, έχουμε λύσει χωροταξικούς γρίφους τύπου Sokoban, έχουμε ελιχθεί ανάμεσα σε bullet hell θύελλες από εχθρικά πυρά, έχουμε σπαζοκεφαλιάσει για τον καλύτερο συνδυασμό εξοπλισμού λες και παίζουμε JRPG κι έχουμε αναρριχηθεί με περισσή χάρη σε σκαλωσιές σαν σε δισδιάστατο platformer. Ο εκκεντρικά ιδιοφυής Yoko Taro (δημιουργός της σειράς Drakengard και του πρώτου NieR με το οποίο το παρόν έχει μια πολύ χαλαρή σύνδεση) που σκηνοθετεί το αριστούργημά του, δείχνει πως δεν παίρνει χαμπάρι από videogame συμβάσεις όταν σου επιτρέπει να παίξεις κάθε (!) μάχη στο δεύτερο playthrough ως μινιμαλίστικο shoot 'em up σε κάτοψη.

Ακόμα πιο αξιοθαύμαστο είναι πως κάθε απόπειρα παρέκκλισης από τον βασικό πυρήνα του παιχνιδιού, των -σχεδόν ισάξιων με του θρυλικού Bayonetta- σώμα με σώμα μαχών δηλαδή, είναι εξ ολοκλήρου επιτυχής. Το platforming, οι γρίφοι, τα shoot 'em up sections, δεν είναι απλά ευχάριστα, αλλά δένουν και οργανικά με τον ημι-ανοιχτό κόσμο του παιχνιδιού και τους διαφορετικούς ρόλους που καλούμαστε να παίξουμε σε αυτόν κατά τη διάρκεια των αποστολών μας. Η κάμερα είναι από τους μεγάλους πρωταγωνιστές περνώντας ανεμπόδιστα από τις τρεις στις δυο διαστάσεις, προσφέροντας εκπληκτικές εικόνες από κάθε προοπτική και καθιστώντας απόλυτα φυσικές τις εναλλαγές στο gameplay. Μπορεί να μη διαθέτει τις τεχνικές προδιαγραφές ενός Horizon Zero Dawn αλλά το στιλιζάρισμα και η μοναδική αίσθηση κλίμακας με την οποία παίζει δημιουργικά το NieR: Automata, το καθιστούν εξίσου εντυπωσιακό οπτικά.

Πάμε στο soundtrack; Αν ψάχνουμε για ψεγάδι, ούτε εκεί θα βρούμε. Μέχρι τώρα ο Keiichi Okabe δεν ήταν στην πρώτη γραμμή των συνθετών για videogames, αλλά πλέον το όνομά του μπορεί να αναφέρεται δίπλα σ'αυτά των Koji Kondo, Martin O' Donell και Akira Yamaoka. Από τον τρόμο που υποβόσκει στην αγχωτικότερη απ'τις επιστροφές μας στη διαστημική βάση των ανδροειδών, μέχρι τη μελαγχολική βόλτα ανάμεσα στα ερείπια μιας αρχαίας μητρόπολης που η φύση έχει αρχίσει σιγά-σιγά να ανακτά, οι συνθέσεις του αναδεικνύουν και ενισχύουν τη διάθεση που σου επιβάλλουν στόρι και εικόνα. Δύσκολο να ξεχωρίσω αγαπημένο αν και highlight για τους περισσότερους θα αποτελέσει μάλλον η παιδικορομποτική χορωδία στο χωριό του Pascal που ισορροπεί ανάμεσα στο απόκοσμο και στο αισιόδοξο και αποδίδει μουσικά την αθώα αναζήτηση των κατοίκων του για μια ειρηνική ζωή προστατευμένη από τις συγκρούσεις που τους περικυκλώνουν.

Η παρουσίαση και το gameplay μπορεί να είναι εξαιρετικά, αλλά το Nier: Automata απογειώνεται αναμφίβολα απ'το εκπληκτικό του σενάριο. Ο Taro πατάει με το ένα πόδι στον Shakespeare και με το άλλο στον Beckett για να δημιουργήσει ένα ψηφιακό ποίημα όπου ο θάνατος πάει χέρι-χέρι με τον έρωτα και η αναζήτηση νοήματος σε ένα αδιάφορο σύμπαν γίνεται με μπόνους υπαρξιακής απόγνωσης για τις ανθρωπόμορφες μηχανές που δε γεννήθηκαν καν με συνείδηση αλλά πασχίζουν να την αποκτήσουν, ως κάτι πολύτιμο, κάτι που θα τους δώσει απαντήσεις. Αντ’ αυτών καταδικάζονται να επαναλαμβάνουν μικρές, παράλογες ιεροτελεστίες, να εναποθέτουν ελπίδες σε ανύπαρκτους θεούς και νεκρούς βασιλιάδες, να μιμούνται άγαρμπα και κωμικοτραγικά –σε μια από τις δυνατότερες σκηνές του παιχνιδιού– τις ανθρώπινες κινήσεις αναπαραγωγής.

Μέσα σ’ όλο αυτό το σκοτάδι, το πιο θαυμαστό στοιχείο του Nier: Automata είναι η απέραντη μεγαλοψυχία του. Στη διάρκεια των πέντε playthroughs (συνέχειες ή αλλαγές προοπτικής της ιστορίας και όχι επαναλήψεις) που θα χρειαστεί για να ξεδιπλώσουμε ολόκληρη την ιστορία του θα συνειδητοποιήσουμε πως εδώ πέρα δεν υπάρχουν αγνοί ήρωες και απεχθείς ανταγωνιστές. Υπάρχουν μόνο διαφορετικές συνομοταξίες τραυμάτων που φέρουμε όλοι και που μπορούν, εξίσου εύκολα, να σε εξυψώσουν στο επίπεδο των πρώτων ή να σε ρίξουν στην κατάντια των δεύτερων. Το μεγαλείο του NieR: Automata έγκειται στον τρόπο που μας βάζει και στους δύο ρόλους για να μας δείξει –μέσα από μια ιστορία για ρομπότ και ανδροειδή– τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

Τίτλος: NieR: Automata

Εταιρεία ανάπτυξης: PlatinumGames

Πλατφόρμες: PS4, Windows

Το παίξαμε σε: PS4

Θετικά

-Το καλύτερο στόρι που έχει παρουσιάσει action τίτλος εδώ και χρόνια

-Εκπληκτικό soundtrack του Keiichi Okabe που πλέον πρέπει να συγκαταλέγεται στην ελίτ των συνθετών για videogames

-Δε σου επιβάλλει να ασχοληθείς με τα σεναριακά του βάθη για να το εκτιμήσεις. Θες ν'ασχοληθείς με τις επιρροές του από τη φιλοσοφία του υπαρξισμού; Με γεια σου, με χαρά σου. Θες απλά να σφάζεις ρομπότ με το απολαυστικό σύστημα μάχης της Platinum; Πάλι υπέροχα θα περάσεις.

-Άνευ προηγουμένου ποικιλία σε μηχανισμούς: από 3D action γίνεται 2D platformer κι από shoot'em up, παιχνίδι γρίφων – και τα κάνει όλα επιτυχώς.

Αρνητικά

-Ο χάρτης δεν βοηθάει καθόλου. Χαριτωμένη η αυτοαναφορικότητα που επιστρατεύει η Platinum για να το δικαιολογήσει (με τον χαρακτήρα που μας εξηγεί γιατί είναι τόσο ελλατωματικός), αλλά θα μπορούσε να διαθέσει την ίδια ενέργεια για να κάνει, χμμμ, ξέρω'γω, ένα καλύτερο χάρτη;

-Το framerate καμμιά φορά βουτάει σε χαμηλά νούμερα, ειδικά σε μεγάλες, ανοιχτές περιοχές.

-Αγαπητοί Ιάπωνες δημιουργοί: είναι πραγματικά ανάγκη να με βάζετε (Κάθε. Φορά.) να ελέγχω χαρακτήρες που, οπτικά, θυμίζουν δεκατετράχρονα; Ειδικά ο 9S που φέρνει σε κάτι από αλμπίνο Justin Bieber με ζόρισε αρκετά στην αρχή. Μετά το ξεπέρασα.

Συμπερασματικά

Τα videogames είναι τόσο δυναμικό, τόσο εύπλαστο μέσο που φαντάζει σπατάλη των δυνατοτήτων τους να μην προσφέρουν με κάθε ευκαιρία εντελώς καινούργιες εμπειρίες εμμένοντας σε βολικές μεν, κουρασμένες δε σχεδιαστικές συμβάσεις. Ο Yoko Taro και η Platinum φαίνεται πως το κατανοούν και, στην πρώτη τους συνεργασία, σκίζουν τα εγχειρίδια του “καθωσπρέπει” game design, τολμάνε σεναριακά και, στην πορεία, δημιουργούν με το NieR: Automata ένα ψηφιακό ποίημα που δε θυμίζει οτιδήποτε άλλο έχω παίξει. Δημιουργούν, με άλλα λόγια, τον σπουδαιότερο αφηγηματικό τίτλο της τελευταίας πενταετίας.