Ο καθηγητής κ. Νανόπουλος στο TedxAcademy μας τα είπε πολύ δύσκολα. Ξεκίνησε να μας μιλάει για την ιστορία του σύμπαντος από τη μεγάλη έκρηξη μέχρι και το CERN.
Ξέρετε γιατί νιώθω δέος για τους επιστήμονες που ασχολούνται με το Σύμπαν; Γιατί καταπιάνονται με ένα κάτι τις διαστάσεις του οποίου δεν μπορούν ούτε καν να συλλάβουν. Ξεκινώντας μάλιστα να γράφουν τις εξισώσεις τους στο μαυροπίνακά τους παλιότερα, στα υπολογιστικά συστήματα σήμερα, γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν χωρίς να συλλάβουν τις διαστάσεις του Τίποτα, χωρίς να απαντήσουν με βεβαίοτητα στο «γιατί υπάρχουμε» και χωρίς να έχουν λύσει το μυστήριο του «πώς φτιαχτήκαμε» που τους βασάνιζε από 6 χρονών. Αφιερώνουν, απλώς, όλη τους τη ζωή για να αφήσουν ευκολότερη δουλειά στους επόμενους που θα ’ρθουν για να κλειστούν κι αυτοί με τη σειρά τους και ισόβια στις λευκές ερευνητικές στολές τους, να σβήσουν όσα ερωτηματικά μπορούν για τους επόμενους και πάει λέγοντας.
Κι έτσι βήμα-βήμα, γενιά με τη γενιά, προχωράει η επιστήμη τραβώντας απ’ το χέρι την ανθρωπότητα. Όχι, όμως, για πολύ. Για ακόμα 10 εις την 35η χρονιά, οπότε και τα πρωτόνια από τα οποία είμαστε φτιαγμένοι θα διασπαστούν για να μας κάνουν χρυσόσκονη που θα σκορπίσει σε αυτό που τώρα λέμε απέραντο τίποτα. Ενδεχομένως, μάλιστα, αυτό το Απέραντο Τίποτα έχει ήδη διασκορπισμένη τη χρυσόσκονη από τα πρωτόνια ενός άλλου πληθυσμού που έζησε κάπου εκεί έξω πριν από εμάς. Όταν, όμως, έρθει η ώρα να σκορπίσουμε κι εμείς στο Τίποτα, θα ξέρουμε πια με ακρίβεια, από πού έρχεται και πόσο μακριά πάει. Και θα το ξέρουμε γιατί κάθε γενιά της ανθρωπότητας θα έχει 50-60 Νανόπουλους που θα αφήνουν τα μικρά για να ασχοληθούν με τα μεγάλα.
Τι ωραία που θα ήταν να συναντούσαμε τον Θεό! Θα μας έλεγε ότι τα έφτιαξε όλα με το άγγιγμά Του, κι έτσι σήμερα ο Νανόπουλος κι η παρέα του θα ήταν καθηγητές σε κάποιο πανεπιστήμιο της πόλης τους, θα έπιναν τον καφέ του κυλικείου μπροστά στο λάπτοπ του μικρού γραφείου τους και θα ετοιμάζανε διαφάνειες power point για να εξηγήσουν σε φοιτητές Φυσικής τη φωτοσύνθεση. Επειδή, όμως, δεν είναι έτσι εύκολα τα πράγματα, η ιστορία της ανθρωπότητας στην αυγή της χιλιετίας βρίσκει τον Νανόπουλο και την παρέα εσώκλειστους σε ένα τεράστιο κτίριο –συγκεκριμένων όμως διαστάσεων– να κοιτάζουν έναν επιταχυντή καταγράφοντας νούμερα, υποδιαστολές και δεδομένα σε ένα πελώριο τετράδιο χωρίς τελευταία σελίδα.
Και τώρα, η γήινη, η ανθρώπινη ερώτηση. Τι μας νοιάζει εμάς αυτός ο επιταχυντής αφού δε μας επηρεάζει στην καθημερινότητα μας; Τι σημασία έχει να ξέρουμε ποιοι είμαστε και πού πάμε αφού άλλα πράγματα καθορίζουν τις ζωές μας: οι συγκυρίες, η εποχή, η κρίση, το κράτος, οι ξένοι, οι γύρω μας κ,λπ. Τι διάολο το θέλουμε το Σύμπαν, ρε Νανόπουλε;
Σε αυτή την ερώτηση η απάντησή του ήταν ένα υπαρξιακό χαστούκι στην παθολογική μας μιζέρια.
«Φτάνουμε σήμερα εδω πέρα να είμαστε απειροελάχιστες χωροχρονικές κουκίδες από έναν τυχαίο πλανήτη από τους εκατομμύρια που υπάρχουν σε ένα τυχαίο ηλιακό σύστημα από τα εκατομμύρια που υπάρχουν σε έναν τυχαίο γαλαξία από τους εκατομμύρια που υπάρχουν σε ένα τυχαίο σύμπαν που γεννήθηκε από μια τυχαία διαστολή του τίποτα 13,8 δισσεκατομύρια χρόνια πριν».
Ξαναδιαβάστε την παραπάνω φράση 2-3 φορές. Και τώρα, προσπαθήστε να σηκωθείτε ψηλά, να πετάξετε πέρα από τη Γη, να διαπεράσετε τη χρυσόσκονη παλιών πληθυσμών κάποιου πλανήτη, να φτάσετε πέρα στο Τίποτα, να καθίσετε αναπαυτικά στην 7 διαστάσεων ξύλινη καρέκλα σας και να κοιτάξετε την εικόνα που περιγράφει ο Νανόπουλος... από εκεί. Νιώθετε να σας διαπερνά μια απελπισία για τη ματαιότητα της ύπαρξής σας; Κακώς.
Γιατί ο Νανόπουλος, έδωσε και άλλη μια απάντηση, με την οποία έκλεισε την ομιλία του, και την κάρφωσε μέσα στον εγκέφαλό μου πιθανότατα για πολύ καιρό.
«Ο ρόλος μας στο Σύμπαν, δυστυχώς, φαίνεται λοιπόν να είναι ένα τίποτα. Είμαστε απλά τυχαίες υπάρξεις. Προσέξτε, όμως, είμαστε τυχαίες υπάρξεις που –και αυτό είναι το ουσιώδες– καθορίζουν αυτές μόνες τους το ρόλο τους στο σύμπαν. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας προσκοπός που να κανονίζει τίποτα. Αυτό σας καταθέτω κι ας το φιλτράρει ο καθένας στο μυαλό του όπως επιθυμεί».
Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Η Γραφειοκρατικοποίηση του Κόσμου στη Νεοφιλελεύθερη Εποχή» της Beatrice Hibou που κυκλοφορεί σε ελληνική μετάφραση από τις εκδόσεις Πλήθος (2024)
11°
