Ψυχαγωγία και αεροπορικά ταξίδια

Τα Χριστούγεννα είναι λιγότερο από ένα μήνα μακριά, και είναι πολλοί αυτοί που έχουν κανονίσει χειμερινές εξορμήσεις και περιηγήσεις είτε εγχώρια είτε στο εξωτερικό. Ακόμα και οι αναποφάσιστοι ή οι αναβλητικοί ενδεχομένως να υποκύψουν στο δέλεαρ του Black Friday για να κλείσουν εισιτήρια να πάνε κάπου. Κάπου που πάντα ήθελαν, ή σε έναν προορισμό που απλά εμφανίστηκε μπροστά τους και τους τράβηξε την προσοχή.

Ταξιδεύω όσο μπορώ. Ιδανικά θα ήθελα και περισσότερο, αλλά it is what it is. Αγαπημένο μέσο νομίζω ότι είναι το αυτοκίνητο, ξεκάθαρα λόγω της ελευθερίας που σου δίνει: να σταματάς όπου θες για όσο θες, να βλέπεις μέρη που ίσως δεν είχες σχεδιάσει, να τρως, να πίνεις, να καπνίζεις ανά πάσα στιγμή και αναλόγως τη διάθεση, να ακούς τη μουσική σου δυνατά. Δυστυχώς όμως δεν είναι ο πιο γρήγορος τρόπος, και είναι αρκετές οι φορές που απλά δεν εξυπηρετεί, είτε οικονομικά είτε χρονικά.

Το αεροπλάνο είναι ο πιο κουραστικός, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο «εύκολος» και γρήγορος τρόπος να ταξιδέψεις εκτός χώρας. Λέω κουραστικός γιατί η διαδικασία πίσω από την 2ωρη ή 3ωρη πτήση (εντός Ευρώπης τουλάχιστον) δεν είναι ποτέ 2 ή 3 ώρες. Με την μετάβαση στο αεροδρόμιο, την παράδοση αποσκευών, τον έλεγχο, και την αναμονή στην πύλη, οι χρόνοι αυτοί διπλασιάζονται, και τα νεύρα τσιτώνουν, ειδικά αν οι ουρές είναι μεγάλες στα αεροπορικά ταξίδια.

Ακόμα και το ίδιο το ταξίδι όμως έχει πια αλλάξει. Ταξιδεύω αεροπορικώς τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά θα «μετρήσω» τα τελευταία 20 που το έκανα σαν ενήλικας. Ομολογουμένως δεν μου λείπει καθόλου το δικαίωμα να καπνίζουμε μέσα στο αεροπλάνο, και ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω πως το είχαν επιτρέψει εξαρχής. Δεν μπορώ να ξεχάσω τις 10ωρες πτήσεις για τον Καναδά μέσα, ουσιαστικά, σε ένα τεράστιο, μεταλλικό τασάκι, από τις οποίες ήθελες 2-3 μέρες για να συνέλθεις πνευμονολογικά.

Υπήρχαν όμως, μέχρι πρότινος, άλλες ανέσεις τις οποίες οι αεροπορικές εταιρίες ξεκίνησαν σιγά-σιγά να αφαιρούν και να μας στερούν. Οι θέσεις ήταν πιο άνετες και αισθανόσουν σαν άνθρωπος όταν ταξίδευες, είχες πάντα δικαίωμα να πάρεις μια βαλίτσα 23 κιλών ανεξαρτήτως προορισμού – για υπερατλαντικές πτήσεις δε, μπορούσες να πάρεις δύο –, και οι εταιρίες προσέφεραν απλόχερα φαγητό, ποτό και διάφορα σνακ ανάλογα με τη διάρκεια της πτήσης.

Όλα άλλαξαν όταν ξεκίνησαν οι «low cost» εταιρίες να κάνουν χαλάστρα. Πρώτη θυμάμαι την Easy Jet, η οποία χαμήλωσε σημαντικά τις τιμές και είχε τα περισσότερα δεδομένα πράγματα ως επιλογή προς πληρωμή: αποσκευές, επιλογή θέσης, προτεραιότητα επιβίβασης, κτλ. Αυτό άλλαξε το τοπίο ολοκληρωτικά. Σιγά-σιγά ακολούθησαν και άλλες, και στον βωμό του υποτιθέμενου χαμηλού κόστους θυσιάσαμε πολλά. Να μου πεις…εντάξει πως κάνεις έτσι; Δεν θες να ταξιδέψεις πιο φτηνά; Προφανώς, αλλά τις περισσότερες φορές, αυτές οι πιο φτηνές επιλογές καταλήγουν να έχουν μηδαμινή διαφορά κόστους και τεράστια διαφορά ποιότητας ταξιδιού. Βέβαια, με την υιοθέτηση όλων των τελευταίων περιορισμών και τα «εξτραδάκια» που ήταν μέχρι πρόσφατα στάνταρ σε μια πτήση, η χαμηλή ποιότητα ταξιδιωτικής εμπειρίας είναι παντού.

Ωστόσο, θα μου μείνει ως τραυματική εμπειρία μια 4ωρη πτήση για το Λονδίνο που έκανα πριν λίγα χρόνια με την Ryan Air, όπου η θερμοκρασία στο αεροσκάφος ήταν τόσο χαμηλή που έπρεπε να φοράω το πουπουλένιο μου μπουφάν καθ΄όλη τη διάρκεια της πτήσης, και κυριολεκτικά, χωρίς καμία υπερβολή, κάθε 15-20 λεπτά ένα μέλος του πληρώματος μας ανακοίνωνε στη διαπασών τις προσφορές για ξυστό και άλλα τυχερά παιχνίδια που είχαν εκείνη την ημέρα όπως και τις φοβερές προσφορές σε φαγητά και ποτά που παρείχαν, για τα οποία έπρεπε βέβαια πρώτα να πουλήσεις το νεφρό σου: 200 ml νερού για 8 ευρώ (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων). Όλα αυτά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι θέσεις παρομοίαζαν περισσότερο ένα είδος βασανιστηρίου, μετέτρεψαν το ταξίδι μου σε έναν όρκο προς τον εαυτό μου να μην ξαναταξιδέψω με αυτή την εταιρία.

Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο για την ιστορία της ψυχαγωγίας στα αεροπλάνα, πως ξεκίνησε και πως είναι τώρα. Το μυαλό μου πήγε αμέσως σε 2 πράγματα: στις ταινίες που προσφέρουν οι υπερατλαντικές πτήσεις, και πως αυτό όντως βοηθά τις ατελείωτες ώρες να περάσουν λίγο πιο ευχάριστα, και το γεγονός ότι έχουν ξεκινήσει να προσφέρουν «δωρεάν» wi-fi στις πτήσεις, με το οποίο διαφωνώ.

Οι πτήσεις ήταν το final frontier…ο τελευταίος τόπος χωρίς internet, ηρεμίας, αποσυνδεσιμότητας, και μια ευκαιρία να μιλήσεις με έναν άνθρωπο, να διαβάσεις το βιβλίο σου χωρίς να διασπάται η προσοχή σου από ενημερώσεις, να ακούσεις τη μουσικούλα σου με τα μάτια κλειστά ενώ σκέφτεσαι τα όμορφα πράγματα που θα κάνεις μόλις φτάσεις στον προορισμό σου.

Γιατί λοιπόν μαζί με το κάπνισμα και τα τσιμπιδάκια για τα φρύδια, να μην απαγορεύσουμε και την πρόσβαση στο ίντερνετ στο αεροπλάνο; Just a thought.

Η ψυχαγωγία στις πτήσεις ξεκίνησε ως πείραμα το 1921, όταν σε 11 επιβάτες της Aeromarine Airways προβλήθηκε η ταινία «Howdy Chicago!» σε μια οθόνη κρεμασμένη στην καμπίνα κατά τη διάρκεια της πτήσης. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ένα άλλο πείραμα πραγματοποιήθηκε, το 1925, όταν σε 12 επιβάτες μιας πτήσης της Imperial Airlines από το Λονδίνο προβλήθηκε η ταινία «The Lost World».

Ήταν τη δεκαετία του 1960 όμως που οι ταινίες κατά τη διάρκεια της πτήσης έγιναν mainstream για τις αεροπορικές εταιρείες. Η Trans World Airlines έγινε ο πρώτος αερομεταφορέας που προσέφερε τακτικά ταινίες μεγάλου μήκους κατά τη διάρκεια πτήσεων, χρησιμοποιώντας ένα μοναδικό σύστημα φιλμ που αναπτύχθηκε από τον David Flexer, τότε πρόεδρο της Inflight Motion Pictures.

Ξεκινώντας το 1964, η ψυχαγωγία κατά την πτήση εξελίχθηκε ώστε να περιλαμβάνει διάφορους τύπους μέσων όπως φιλμ 16 mm, τηλεόραση κλειστού κυκλώματος, ζωντανές τηλεοπτικές εκπομπές και μαγνητική ταινία. Οι οθόνες πλάτης καθισμάτων εισήχθησαν το 1988 όταν η Airvision τοποθέτησε οθόνες 6,9 εκατοστών στις πλάτες των αεροπορικών καθισμάτων της Northwest Airlines. Έκτοτε έχουν μεταμορφωθεί στις μεγαλύτερες οθόνες που γνωρίζουμε σήμερα, οι οποίες βρίσκονται σχεδόν σε κάθε αεροπορική εταιρεία.

Η ψυχαγωγία στις σημερινές πτήσεις περιλαμβάνει πλέον ταινίες, μουσική, ραδιοφωνικές εκπομπές συζήτησης (podcasts), τηλεοπτικές εκπομπές, ντοκιμαντέρ, περιοδικά, stand-up comedy, γαστρονομικές εκπομπές, αθλητικές εκπομπές και παιδικές εκπομπές.

Πολύ ωραία όλα αυτά, αλλά πόσο ενδιαφέρον θα είχε ένα πείραμα προς την αντίθετη κατεύθυνση; Μια πτήση με όλες τις παλιές ανέσεις – άνετα καθίσματα, ωραίο φαγητό, άφθονα ποτά και σνακ – αλλά χωρίς καθόλου ψυχαγωγία. Μια μίνι αποσύνδεση από τον κόσμο ενώ ταξιδεύεις στα περίπου 35,000 πόδια, αναλογιζόμενος και σκεπτόμενος τόσο την καθημερινότητα σου όσο και το ταξίδι σου καθαυτό, τον προορισμό σου, όλα αυτά που θες να δεις και να γευτείς, ενώ το μονότονο βουητού του αεροσκάφους σε νανουρίζει.

Τόσο πολύ φοβόμαστε να μείνουμε αψυχαγώγητοι;

Ταξιδεύω αεροπορικώς σε δύο μέρες, για να κάνω ένα ταξίδι που έχω οργανώσει εδώ και μήνες, και τόσο η δουλειά η οποία με έχει πνίξει τελευταία, όσο και οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις της καθημερινότητας έχουν καταστήσει σχεδόν αδύνατο να ενθουσιαστώ και να χαρώ για ένα γεγονός το οποίο περιμένω από τις αρχές του καλοκαιριού. Φτιάχνω βαλίτσα, και αντί να χορεύω και να τραγουδάω σαν την Μαρία στα λιβάδια στη Μελωδία της Ευτυχίας, σκέφτομαι πόσα ακόμα πράγματα έχω να κάνω πριν φύγω και αγχώνομαι.

Και ξέρετε τι φαντασιώνομαι; Τη στιγμή που θα καθήσω μέσα στο αεροπλάνο, θα κλείσω το κινητό μου, θα ανοίξω το βιβλίο μου και θα ξεκινήσει το ταξίδι μου. Τη στιγμή που όλα όσα πρέπει να γίνουν θα έχουν τελειώσει, και θα μπορώ με ηρεμία να απολαύσω πρώτα το ταξίδι…και μετά τον προορισμό.