August Voice: Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη με αυτοκίνητο

Νομίζω ότι με τα ταξίδια ισχύει αυτό που λέμε και για το φαγητό: τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Όχι απλώς να ταξιδέψεις  με το αεροπλάνο σε μια άλλη χώρα, αλλά να μπεις στο αυτοκίνητο και να διασχίσεις μια ήπειρο. Για φαντάσου να φτάσεις οδηγώντας μέχρι τη Σκανδιναβία (εξωπραγματικό), ή να πας κάπου κοντά, στις Δαλματικές ακτές, ή να κάνεις τα παράλια της Γαλλίας που βρέχονται από τον Ατλαντικό, να χαράξεις μια διαδρομή στα Πυρηναία ή να ταξιδέψεις  μέχρι την Πορτογαλία. Για πολύ καιρό ένα road trip μου φαινόταν κάτι πολύ μακρινό και άπιαστο, ιδιαίτερα τολμηρό, άλλωστε ο κόσμος είναι τόσο μεγάλος, η ιδέα ότι θα δεις και θα γνωρίσεις πολλά μέρη στα μάτια μου είχε μια ματαιότητα: ποτέ δεν θα είναι αρκετά. Κι έπειτα όπου και να πας, η καθημερινότητα διακόπτεται για λίγο για να συνεχίσει ακάθεκτη – μερικές φορές αρκούν λίγες μόνο μέρες για να χαθεί το αίσθημα του ταξιδιού, των διακοπών ή της ξεκούρασης, αυτό κι αν είναι ματαιοπονία. Κι αν μιλάμε για Αύγουστο, με τέτοια ζέστη, είναι πολύ πιο λογικό αν δεν έχεις σκοπό να αλλάξεις ημισφαίριο ή να ταξιδέψεις στον Βορρά, να διαλέξεις ένα ωραίο μέρος δίπλα στη θάλασσα. Και πάλι όμως…

Οι διακοπές έχουν για τον καθένα μια διαφορετική σημασία, και έχουν και μια πορεία στην ιστορία του καθενός, όπως αλλάζει η ζωή μας μεγαλώνοντας.

Πριν από τρία χρόνια επιτέλους το τόλμησα. Για κάποιους μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά το ότι πήρα το αυτοκίνητό μου και έφυγα για road trip στην Πελοπόννησο –με άγνοια κινδύνου μια που ήταν 15αύγουστος και δεν είχαμε κλείσει– στην προσωπική μου μυθολογία περί ταξιδιού ήταν μια κατάκτηση, από αυτές τις μικρές νίκες που σου ανοίγουν δρόμο. Ήταν όμως και μια μικρή πρόγευση του τι σημαίνει αυτός ο άλλος τρόπος ταξιδιού, ο πιο προσωπικός και περιπετειώδης, το να διαλέγεις έναν προορισμό ενώνοντας σημεία στον χάρτη σε μια διαδρομή που μπαίνεις στη διαδικασία να φανταστείς. Η Πελοπόννησος είναι ιδανική για road trip, όπως και η Κρήτη, η Ήπειρος, η Θράκη… η Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη έχει τόσα όμορφα μέρη να ανακαλύψεις.

Όμως ο κρυφός μου πόθος ήταν η Ευρώπη: να πάρεις το αυτοκίνητο και να διασχίσεις τα σύνορα – στ’ αλήθεια, τίποτα πάρα πάνω από έναν σταθμό με διόδια και τις ταμπέλες που αλλάζουν γλώσσα.

Τι φοβάσαι σε ένα τέτοιο ταξίδι, αν δεν το έχεις κάνει; Φαντάζομαι το ότι έχεις ολοκληρωτικά την ευθύνη της διαδρομής που θα ορίσεις οδηγώντας στους δρόμους μιας ξένης χώρας. Λες: είμαι εδώ και θέλω να φτάσω εκεί, από ποια μέρη θα περάσω, ποιες στάσεις θα κάνω, πού αξίζει να μείνω περισσότερο, πόσες ώρες θα ταξιδεύω, ποια διαδρομή να διαλέξω; Ένας τρόπος είναι να τα έχεις σχεδιάσει όλα από πριν, αν και ένα τέτοιο ταξίδι έχει απρόβλεπτα. Πιο πολύ πατάει στη φιλοσοφία όπως σε βγάλει ο δρόμος. Έτσι, αν ξεκινήσεις μόνο με μια γενική ιδέα για το πού θέλεις να πας και κάποια σημεία «άγκυρες», το ταξίδι γίνεται μια συνεχής άσκηση στην τέχνη των αποφάσεων. Εκ των υστέρων, μπορώ να πω ότι αυτός ο τρόπος σε μαθαίνει να εμπιστεύεσαι την περιπέτεια, προσφέροντάς σου μια εμπειρία που μετά εξαργυρώνεις σε οποιοδήποτε ταξίδι.

Όπως και να έχει, ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο χρειάζεται κάποιο θάρρος για τους μη μυημένους και για τους εκ χαρακτήρος άτολμους. Να είσαι προσεκτικός και προνοητικός, να μη φοβάσαι την ταλαιπωρία αλλά να μάθεις όσο μπορείς να την αποφεύγεις, να έχεις ρωτήσει από πριν όσα χρειάζεται, κυρίως να είσαι ανοιχτός στο καινούργιο ακολουθώντας τυφλά το gps. Ένα road trip, πάνω από όλα, είναι μια εμπειρία χειραφέτησης που σου χαρίζει μια αίσθηση ελευθερίας και τη χαρά να συναντάς κάθε στιγμή το άγνωστο.

Road trip: 5.000 χιλιόμετρα σε 16 μέρες, Ιταλία-Γαλλία

Παίρνεις το πλοίο, περνάς στην απέναντι πλευρά της ιταλικής χερσονήσου, ανεβαίνεις από τη δυτική ακτή, αντικρίζεις τη Γένοβα και χωρίς να το καταλάβεις βρίσκεσαι στη Γαλλία έξω από τη Νίκαια για να κατευθυνθείς βόρεια. Και στην επιστροφή κατεβαίνεις από την ανατολική πλευρά διασχίζοντας το επιβλητικό τούνελ Frejus των 13 χιλιομέτρων κάτω από τις Άλπεις που ενώνει τη Γαλλία με την Ιταλία, μέσω Τορίνο για να ξαναπάρεις το πλοίο.

Ας πούμε: Ηγουμενίτσα - Μπάρι - Νάπολη (οπωσδήποτε Πομπηία) - Σαν Τζιμινιάνο (η Τοσκάνη με τα μεσαιωνικά χωριά της και τη Σιένα ένα ταξίδι από μόνη της) - Αβινιόν (μια ζωντανή γαλλική πόλη του Νότου, με τη γνωστή γέφυρα που λέει το τραγουδάκι) - Τρουά (η βορειότερη στάση πριν το κατέβασμα, πρωτεύουσα της Καμπανίας - Αρδεννών, μία από τις πατρίδες της σαμπάνιας, με αρχιτεκτονική παραπλήσια των γερμανικών πόλεων) - Λυών (ένα μικρό Παρίσι, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, και τι πόλη!) - Πάρμα (μικρή μεσαιωνική πόλη, ό,τι πρέπει για να χαλαρώσεις αν έχεις κουραστεί από τα χιλιόμετρα της επιστροφής, η πατρίδα της παρμεζάνας και του προσούτο ντι Πάρμα) - Μπάρι - Ηγουμενίτσα…

Πόσα μέρη! Δύο διανυκτερεύσεις αρκούν για να δεις μια πόλη, να την περπατήσεις, στα 5.000 χιλιόμετρα ας προσθέσουμε 10.000 βήματα μέσο όρο την ημέρα. Συνήθως ξεκινάς από το ιστορικό κέντρο και απλώνεσαι, πηγαίνεις στα μουσεία και τα αξιοθέατα που σε ενδιαφέρουν, ψάχνεις για εστιατόρια-τρατορίες-μπιστρό – τίποτα δεν συγκρίνεται με τη θαλπωρή του να τρως κάπου ωραία μετά από μια γεμάτη και κουραστική μέρα σε μια ξένη χώρα, ειδικά αν είσαι στην Ιταλία και λατρεύεις κάθε είδους πάστα. Μέσα σ’ όλα έχεις να αποφασίζεις την επόμενη στάση σου αναζητώντας κατάλυμα στην Booking – σε αντίθεση με την Ελλάδα, που σου λένε 100% πληρότητα, ήταν εύκολο να βρεις, ακόμα και τελευταία στιγμή, ένα πολύ ικανοποιητικό δωμάτιο, όχι ιδιαίτερα ακριβό.  

Κάπως έτσι μοιάζει ένα πολύ γενικό περίγραμμα ενός ταξιδιού με το αυτοκίνητο που αποφασίστηκε στο μεγαλύτερο κομμάτι του στη διαδρομή. Επιπλέον, ένα road trip στην Ευρώπη των ανοιχτών συνόρων είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσει  η γεωγραφία περιεχόμενο. Ονόματα πόλεων και γεωγραφικές διαιρέσεις παύουν να αποτελούν κουκίδες και γραμμές στον χάρτη, φτιάχνοντας μέσα σου την εμπειρία της συνέχειας του χώρου.

On the road βρίσκεις ομοιότητες και διαφορές, ο ιταλικός νότος μοιάζει πολύ με την Ελλάδα, η φύση σε όλη τη Μεσόγειο είναι πανομοιότυπη, όσο πας βορειότερα το χρώμα του ουρανού αλλάζει και μαζί το φως, και βέβαια η βλάστηση.  Αν και με τη φετινή ζέστη, όλα ήταν πιο δύσκολα. Η λεκάνη της Μεσογείου και όχι μόνο υποφέρει επίσης από καύσωνες και υγρασία, το βράδυ επίσης ξεχνάει να δροσίσει, η μέση θερμοκρασία έχει ανέβει παγκοσμίως – πρωτόγνωρα πράγματα. Στην Τοσκάνη η οικοδέσποινα παραπονιέται ότι πρώτη φορά βιώνουν τέτοιο καλοκαίρι, έχουν ακυρώσεις γιατί οι ταξιδιώτες προτιμούν τα παράλια, στη Φλωρεντία δεν έχει μόνο πάρα πολύ κόσμο αλλά και πάρα πολλή ζέστη και υγρασία, τον Αύγουστο καλύτερα μην πας. Έτσι κι αλλιώς, όλες  οι ιταλικές πόλεις είναι κομψοτεχνήματα.

Και επειδή κάπως πρέπει να γεμίσουν αυτές οι 4, 6, 8 ώρες οδήγησης, όσο πηγαίνεις από μια πόλη σε μια άλλη, μια καλή ιδέα είναι να ακούς podcasts σχετικά με τον προορισμό σου. Ειδικά αν μιλάμε για  Ιταλία, αλλά και Γαλλία, είναι χρήσιμο να έχεις ξεσκονίσει τη μεσαιωνική ιστορία της Ευρώπης ή να την ακούς στον δρόμο. Πώς αλλιώς θα καταλάβεις την αρχιτεκτονική των ιταλικών πόλεων ή γιατί βρίσκεις μια μικρή βυζαντινή εικόνα σε περίοπτη θέση καθολικού ναού –οι καθεδρικοί, και οι ναοί γενικότερα, είναι από μόνο του ένα μεγαλοπρεπές και τρομερά ενδιαφέρον κεφάλαιο– ή γιατί υπάρχει ένα Παλάτι των Παπών στην Αβινιόν και όχι στη Ρώμη;

Ένα ταξίδι με αυτοκίνητο μπορεί να είναι επιμορφωτικό, αν αφήσεις χώρο στην περιέργεια και στον αυτοσχεδιασμό, και μόνο έτσι φεύγεις πλουσιότερος από όταν πήγες. Όσο για τη γεωγραφία, δεν γνωρίζεις μόνο τα μέρη που πηγαίνεις και την ύπαιθρο από όπου περνάς (το να διαλέξεις διαδρομές εκτός εθνικής οδού σε ανταμείβει με περισσότερες εικόνες). Έχεις ήδη ψάξει κι άλλες τόσες πόλεις που απέρριψες για πιθανές στάσεις, έχεις βάλει τον χάρτη στο μικροσκόπιο, τα ποτάμια (στη Γαλλία), την ακτογραμμή (στην Ιταλία), τις μεγάλες πόλεις, τις μικρότερες που σου έχουν πει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ να πας, όλα γίνονται οικεία απ’ άκρη σ’ άκρη με έναν τρόπο που δεν συμβαίνει αλλιώς.

Είναι ο χρόνος που κάνει τη διαφορά, ένα τέτοιο ταξίδι δεν το καταναλώνεις, είσαι σε υπερδιέγερση κι όλα σου μένουν. Και δεν είπαμε τίποτα για την επαφή με τους ανθρώπους από μέρος σε μέρος, για τις νοοτροπίες που βλέπεις προχωρώντας τα χιλιόμετρα να αλλάζουν, για τους ανθρώπους που γνωρίζεις όπως εκείνη την οικογένεια Γάλλων που συναντήσαμε στη Σιένα σε μια στιγμή ανάπαυλας χαζεύοντας τον καθεδρικό ναό (αριστούργημα), ή αυτούς που συναντάς πιο φευγαλέα στα μαγαζιά, στα καφέ, στα εστιατόρια, στα ξενοδοχεία. Οι Γάλλοι γενικότερα είναι πιο ήσυχοι από τους Ιταλούς και πιο επικοινωνιακοί, οι Ιταλοί πιο φασαριόζοι και δεν μιλούν καθόλου αγγλικά, και βέβαια αλλιώς οι συμπεριφορές στον Νότο, αλλιώς όσο ανεβαίνεις στον Βορρά. Όσο για εκείνους που οι δρόμοι σας συναντιούνται στα βενζινάδικα και τα rest areas είναι πολλοί, Ισπανοί, Βέλγοι, Ολλανδοί, κάθε είδους Ευρωπαίοι (δεν μπορείς να μη σκεφτείς πόσο πιο εύκολο είναι για εκείνους να ταξιδεύουν με το αυτοκίνητο, οι ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά αυτές που συνορεύουν, είναι μερικά χιλιόμετρα δρόμος).

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθούμε στα μέρη ξεκούρασης για αυτοκινητιστές. Το κάθε αυτοκίνητο έχει τους δικούς του ρυθμούς, αλλά σε γενικές γραμμές κάθε δύο ώρες καλό είναι να ξεμουδιάζεις, να πίνεις καφέ για να έχεις διαύγεια στην οδήγηση, να τρως κάτι. Οι πιο δημοφιλείς στάσεις ανάπαυσης στην ιταλική autostrada ονομάζονται Autogrill, είναι μια διεθνής αλυσίδα για ταξιδιώτες σε λογικές αποστάσεις κατά μήκος της εθνικής οδού, με λαχταριστά σάντουιτς, εστιατόριο, μίνι μάρκετ για να ψωνίσεις μακαρόνια, βιβλία και ό,τι φανταστείς, με καθαρές τουαλέτες και πολύ κόσμο.

Αντίστοιχα στη Γαλλία βρίσκεις δύο ειδών, τα aires de service, όπου μπορείς να βάλεις βενζίνη, να φας, να πεις καφέ και να ψωνίσεις, πάνω κάτω σαν κι αυτά που ξέρεις αλλά πλούσια σε προϊόντα, περιποιημένα και καθαρά, και τα aires de repos, που αυτά είναι έκπληξη για όσους δεν τα γνωρίζουν. Από ένα σημείο και μετά, η σήμανση κάθε λίγα χιλιόμετρα σε οδηγεί σε μικρές παρακάμψεις από τον αυτοκινητόδρομο, σε υπαίθριους χώρους με εγκαταστάσεις για πικ-νικ και τους ταξιδιώτες να γευματίζουν σε ξύλινους πάγκους (δεν χρειάζεται να πληρώνεις για τα πάντα), υπαίθριους παιδότοπους, μια καντίνα, κι όσο πηγαίνεις βορειότερα κάποια βρίσκονται σχεδόν στο δάσος. Όνειρο!

Ένας φίλος μου λέει ότι δεν του αρέσει πια να ταξιδεύει στις πόλεις της Ευρώπης γιατί ζηλεύει βλέποντας πράγματα που δεν έχουμε στην Αθήνα: τα όμορφα κτίρια, τις πλατείες, τα ποτάμια που διασχίζουν τις πόλεις, τους ποδηλατοδρόμους, τα μεγάλα πεζοδρόμια  για τους πεζούς και τα μέρη για ανάπαυλα στον δημόσιο χώρο, η καθαρή ατμόσφαιρα, μια παραπάνω ευγένεια, κάποιες μικρότερες ή μεγαλύτερες λεπτομέρειες που έχουν διαφορά στην καθημερινότητα. Έτσι είναι, αν εξαιρέσεις τη Νάπολη που είναι η πιο βρώμικη πόλη που έχω πάει –και ταυτόχρονα πολύ γοητευτική–, όπου και να κοιτούσες, σε όλα τα μέρη, ήταν όμορφα, δεν έβλεπες ασχήμιες, και τα πράγματα φτιαγμένα για να σου διευκολύνουν τη ζωή. Ακόμα ονειρεύομαι εκείνες τις ξύλινες κατασκευές στην κοίτη του Ροδανού στη Λυών, κάτω από τα δέντρα, όπου μπορούσες να ξαπλώσεις στη μέση ενός περίπατου, να ξεκουραστείς, να κλείσεις λίγο τα μάτια…