Λίνα Μενδώνη: «Έχω πάντα στα μάτια μου το μοναδικό φως της Καρθαίας στην Τζια»

Πολλά τα καλοκαίρια που περάσαμε στη Τζια –νεαροί αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, μηχανικοί– εξερευνώντας το αρχαίο παρελθόν της και προσπαθώντας να κατανοήσουμε μέσα από το αλώβητο τοπίο της Καρθαίας πώς ζούσαν αιώνες πριν οι Καρθαιείς, όταν η πόλη τους έσφιζε από ζωή, όταν οι ετησίες, τα μελτέμια του Αυγούστου, μετέφεραν τον καπνό των θυσιών εφραίνοντας τους Ολύμπιους, όταν οι πολυάριθμες πρεσβείες των πόλεων-κρατών του ελληνόφωνου κόσμου κατέπλεαν στο λιμάνι της. Εξαιτίας της ερήμωσης του χώρου, για αιώνες, τα χαρακτηριστικά και τα κατάλοιπα των παλαιοτέρων περιόδων διατηρούνται αδιατάρακτα. Η φύση παραμένει κυρίαρχη μέσα στη λιτότητά της, ενώ το τοπίο σώζει τα ίδια εκείνα στοιχεία που το συνέθεταν στη διάρκεια του ημερήσιου κύκλου χιλιετίες πριν.

Έχω πάντα στα μάτια μου το μοναδικό φως της Καρθαίας, το λαμπίρισμα των σχιστολιθικών της βράχων κάτω από τον εκτυφλωτικό ήλιο του καλοκαιριού της, τα χρώματα της πέτρας της, της πυκνής φρυγανικής της βλάστησης, που μας ταλαιπωρούσε με το ξεχορτάριασμά της, την ευωδιά της φασκομηλιάς, που δεν μπορεί να μυρίζει αλλιώς, από την εποχή που ο Απόλλωνας κυνηγούσε στην ακρογιαλιά της τον Κυπάρισσο.

Και μετά από βδομάδες ανασκαφικής κατασκήνωσης στις Μικρές και τις Μεγάλες Πόλεις, όπου το θαλασσινό νερό μας λύτρωνε καθημερινά από το χώμα της ανασκαφής, μια άλλου είδους βουτιά στις Τρεις Αμμουδιές. Με μια παρέα μοναδική, τον Αλέκο Φασιανό, τον Νίκο Στεφάνου, τον Μανώλη Χάρο και καμιά φορά τον Γιάννη Τσαρούχη. Να τους ακούω να τσακώνονται για το ποιος έπιασε τους πιο πολλούς χάνους, τους πιο πολλούς γύλους και ποιος έφαγε τους λιγότερους αχινούς. Σχολείο μοναδικό η επαφή μαζί τους.

Και στο τέλος για πραγματικό φαγητό στον Αρίστο ή στην αυλή της Βουρκαριανής. Και κει, μακρά η συζήτηση για τα χρώματα στα αρχαία αγάλματα και τα αρχιτεκτονήματα. Με τον Αλέκο να διαφωνεί με τη Myriam Caskey για τα χρώματα που ήταν βαμμένες οι προϊστορικές κόρες από την Αγία Ειρήνη.

Μνήμες βαθιά χαραγμένες, εμπειρίες και γνώσεις μοναδικές και αξέχαστες, άνθρωποι αγαπημένοι. Ας είναι καλά εκεί που βρίσκονται.

* Η Λίνα Μενδώνη είναι αρχαιολόγος και υπουργός Πολιτισμού. Από το 1987 ήταν επικεφαλής διεπιστημονικής ομάδας για την αρχαιολογική έρευνα της Κέας.