Yiakou: «Θέλω να εξηγήσω γιατί ονομάζω τη Ρόδο κράτος και όχι απλώς νησί»

Η Ελούντα, ήδη από τη δεκαετία του 1960 που ξεκίνησε η τουριστική της ανάπτυξη από τον παππού μου και τον πατέρα μου, τοποθετήθηκε στο διεθνές στερέωμα ως προορισμός πολυτελείας. Πριν τον τουρισμό, όμως, ήταν ένας φτωχός τόπος. Χαρακτηριστικά, ο πατέρας μου, ο οποίος γεννήθηκε στο Ηράκλειο και πέρασε τον πόλεμο στο σπίτι του παππού του στο χωριό Δαφνές, θυμάται τους ζητιάνους να λένε πως έρχονταν από την Ελούντα. Ήταν και το λεπροκομείο απέναντι, στη Σπιναλόγκα, που έδινε στον τόπο μια αρνητική αύρα. Κι ας έκλεισε το 1957, η ρετσινιά είχε μείνει.

Το κράτος της Ρόδου θα μπορούσε κάποιος να πει πως είναι ολόκληρη η Ελλάδα σε ένα νησί, ενώ παράλληλα ίσως και να είναι ένα από τα ελάχιστα νησιά στον κόσμο που μπορείς να ζήσεις εμπειρίες και διακοπές οποιονδήποτε μήνα του χρόνου. Από τη μία η μεγάλη κλίμακα, από την άλλη το απίστευτα γεωφυσικό περιβάλλον, έκαναν τη Ρόδο ανά τους αιώνες να διεκδικεί την προσοχή ανθρώπων που θέλαν να την κατακτήσουν, ενώ στην ουσία αυτή κατακτούσε τις καρδιές.

Από την αρχαία Ελλάδα, η Ρόδος ήταν νύμφη και η σύζυγος του Ήλιου, καθώς η ηλιοφάνεια της ξεπερνά τις 300 ημέρες τον χρόνο, ενώ ταυτόχρονα παρήγαγε υπεραθλητές για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και πολιτισμό μέσω της αντίληψης του γνωστού πολεοδόμου Ιππόδαμου. Κι ενώ για κάποιους μπορεί η ίδια η Ιστορία να είναι κάτι αδιάφορο μπρος στην ανάγκη των καλοκαιρινών διακοπών, η μεσαιωνική καστροπολιτεία και το υπέροχο φαγητό είναι σίγουρα παράγοντες επιλογής.

Όμως δεν είμαι εδώ για να παρουσιάσω τη Ρόδο σαν ένας τουριστικός οδηγός, αλλά ούτε και να την πουλήσω σε αυτούς

που αγοράζουν φτηνά. Η εμπειρία μου γράφεται μέσα από τη μυσταγωγική ξενάγηση ντόπιων, που η αγάπη τους για το νησί έγινε σύνδεση ενεργειακή.

Προσωπικά μου αρέσει να χάνομαι, να βιώνω τη μετάβαση ενός ονείρου, μια περιπέτεια στην οποία μέρος, συνθήκες και άνθρωποι είναι άγνωστοι. Κι έτσι στα 24 και με αφορμή τη δημιουργία τοιχογραφίας, ξεκινάει μια ιστορία 3 κεφαλαίων.

Ρόδος κεφάλαιο πρώτο: Η ενδοχώρα

Το 2013 γνωρίζω στον χειμερινό Παρνασσό τη Σέβα και τον Σπύρο, μια οικογένεια με δυο παιδιά και περίσσια διάθεση για εξερεύνηση και καλοπέραση. Αφού ήπιαμε τις τσικουδιές μας στο βουνό, με προσκαλούν να με φιλοξενήσουν με την πρόφαση να με βοηθήσουν να βρω τοίχο για ζωγραφική στη Ρόδο. Εγώ μέχρι τότε το νησί το γνώριζα από τις καλοκαιρινές διακοπές που πήγαινα ως παιδί με τους γονείς. Πάσχα πλέον και φτάνω στο νησί, όντως με βοήθησαν και βρήκαμε χώρους, ζωγράφισα ένα σχολείο και ένα υπέροχο εγκαταλελειμμένο κτίριο. Κι αφού ο υποτιθέμενος σκοπός μου ολοκληρώθηκε, άρχισε ο δικός τους.

Το να με κάνουν να αγαπήσω το νησί. Η πρώτη εκδρομή ξεκίνησε με το όρος των 1.200 μ., τον Αττάβυρο, το σημείο από όπου μπορείς να δεις την Κρήτη, την Τουρκία, τα περισσότερα νησιά, αλλά και τον ίδιο τον Θεό μέσα από τη φύση. Αν και δεν ανεβήκαμε στην κορυφή, η περιμετρική του διαδρομή είναι ένα εξαιρετικό πέρασμα από τη δροσερή φύση, την ευλογημένη πανίδα και τα παραδοσιακά χωριά. Στη συνέχεια ο δρόμος μάς έβγαλε σε ένα εγκαταλελειμμένο σανατόριο στην Ελεούσα, η ιστορία του οποίου αφήνει τη φαντασία στο βίωμα μιας δημιουργικής περιπέτειας.

Κι αν αυτό δεν έφτανε, το ξενοδοχείο Έλαφος ήταν ένα ζωντανό μνημείο του 1927, το παλαιότερο σε λειτουργική κατάσταση ξενοδοχείο από την ιταλική κατοχή, που το χρησιμοποιούσαν ως χειμερινό θέρετρο οι Ιταλοί άρχοντες. Κι αφού περάσαμε στην αγκαλιά ενός από τα πιο όμορφα δάση που έχουμε στην Ελλάδα, την Κοιλάδα των Πεταλούδων, καταλήξαμε για φαγητό στο αξέχαστο σημείο των Επτά Πηγών, όπου οκ, το φαγητό νόστιμο, αλλά η μαγεία του ποταμίσιου νερού που μας περικύκλωνε και οι διαδρομές σε υδάτινα τούνελ έκαναν την εμπειρία αξέχαστη.

Ρόδος κεφάλαιο δεύτερο: Το χωριό

Είμαστε στις ημέρες του Πάσχα και η πολύ καλά συντηρημένη κατοικία του προπάππου, με το κεντρικό τζάκι σε ένα ήρεμο χωριό του νησιού, τέθηκε ως το «εξοχικό» για τις άγιες ημέρες. Για εμένα, όλα αυτά είναι εμπειρίες και χωρίς δεύτερη σκέψη ακολούθησα. Το μεσημέρι βρεθήκαμε στον στολισμό του Επιταφίου κι όπως είθισται, το βράδυ στη λειτουργία για την περιφορά του. Όταν έχει κόσμο δεν μου αρέσει να κάθομαι στον ναό, οπότε χαλάρωσα κάπου έξω. Ήδη η ησυχία του χωριού και η ανοιξιάτικη διάθεση του καιρού άφηνε τα ρουθούνια να εισπνέουν έναν αέρα που έμοιαζε σημαντικός για το σώμα μου, καθαρτικός.

Παρατηρώ τον κόσμο να βγαίνει για την περιφορά του Επιταφίου και ακολουθώ! Η παράδοση ήταν να κινηθούμε μέχρι το νεκροταφείο, περίπου 20 λεπτά περπάτημα σε έναν στενό επαρχιακό δρόμο, ανάμεσα στους κάμπους. Όμως αυτό που έγινε δεν το περίμενα. Με έναν ιδιαίτερα χαμηλό φωτισμό, τα λιγοστά κεριά, την ψαλμωδία και την απόλυτη ηρεμία, ακολουθούσαμε μια διαδρομή μέσα από έναν ανθισμένο από πορτοκαλιές κάμπο. Αυτό ήταν σίγουρα ένα όνειρο, καθώς η ουτοπία του πορτοκαλοανθού με τις ηρεμιστικές του ιδιότητες έκανε τον παράδεισο να δείχνει απλός. Σκέφτομαι πόσο υπεροχο είναι όταν παντρεύεται η μυσταγωγία με τη φύση, η έκρηξη των συναισθημάτων μεταξύ Θεού και ανθρώπου. (Για όποιον ενδιαφέρεται το χωριό λέγεται Μάσσαρι.)

Ρόδος κεφάλαιο τρίτο: Οι σκαφάτοι

Μερικούς μήνες αργότερα ξαναεπισκέπτομαι το νησί, και αυτήν τη φορά συνειδητά, για τις καλοκαιρινές μου διακοπές. Άλλωστε σε όποιον κι αν έδιναν free pass αγάπης και διακοπών στο νησί δεν θα το εκμεταλλευόταν. Το νησί αυτό είναι όλο εκπλήξεις, καθώς τη φορά αυτή ένα νέο κεφάλαιο εμπειριών με περίμενε. Υπολογίζοντας καιρό, μίλια και βενζίνες, πάγο και τα κατάλληλα μιας μπαγκαζιέρας, οι νησιώτες χρησιμοποιούν τη θάλασσα όπως οι εκδρομείς την εθνική οδό. Πρώτος προορισμός οι τοπικές εξορμήσεις κι έπειτα το αξέχαστο μονοήμερο στη Σύμη.

Κι όσο το δέρμα μου ρούφαγε θαλασσινή αλμύρα, μαθαίνω πως ήρθε η μέρα για το υδάτινο πρωτάθλημα ταχύτητας με φουσκωτά σκάφη. (Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως για χρόνια νόμιζα ότι το γκράφιτι είναι ένα επικίνδυνο σπορ, μέχρι που κατάλαβα πως οι άνθρωποι που δαμάζουν τη θάλασσα δεν έχουν όρια του φόβου!) Ο σκοπός μας εκείνη την ημέρα ήταν να ακολουθήσουμε τα αγωνιστικά σκάφη, ώστε να σιγουρευτούμε πως περάσανε όλα τα σημεία αναφοράς του διαγωνισμού. Αν και δεν ήμουν σε κάποιο αγωνιστικό σκάφος, οι ταχύτητες ώστε να ακολουθήσαμε τους πρωταθλητές ήταν στο «κρατιέμαι για να μην εκτοξευθώ».

Με έναν καιρό σχεδόν απαγορευτικό, οι διαγωνιζόμενοι περισσότερη ώρα βρισκόντουσαν στον αέρα πάρα ακουμπούσαν στη θάλασσα. Το θέαμα αλλά και η προσωπική μας διαδρομή ήταν άξια για το checklist με τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες, διότι το υδάτινο στοιχείο για κάποιον που ζει στην πόλη είναι κάτι που αναζητά, αλλά μπορεί να είναι ταυτόχρονα τόσο ξένο. Διότι το να ζεις σε νησί και να παίρνεις το σκάφος είναι σχεδόν το ίδιο με το να κατεβαίνεις από το σπίτι σου και να παίρνεις το αμάξι.

Κλείνοντας, θα ήθελα να εξηγήσω γιατί ονομάζω τη Ρόδο κράτος και όχι απλώς νησί. Ίσως για κάποιους πάει εύκολα το μυαλό, είναι αρκετά μεγάλο νησί και μπορεί να παρέχει τα πάντα – άλλωστε γι’ αυτό αρκετοί τη θεωρούν ένα μέρος που δεν θα μπορέσουν να ξεκουραστούν λόγω του μεγέθους της. Όμως, αυτή η έκφραση ανήκει στον φίλο μου τον Σπύρο που, ως ένας πολύ κοινωνικός Ροδίτης, αναφέρει πως η Ρόδος έχει τέτοια αυτοκυριαρχία στα προϊόντα και στην οικονομία, που όχι μόνο μπορεί να αυτονομηθεί, αλλά κρατάει και στην πλάτη της ένα τεράστιο κομμάτι της υπόλοιπης Ελλάδας.

* O Yiakou είναι εικαστικός.