Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη: «Το καλοκαίρι στον Πόρο έχει μοναδικά, σχεδόν αποκλειστικά χαρακτηριστικά»

Ο Πόρος είναι ένα ιδιαίτερο νησί. Παρά την κοντινή του απόσταση από τον Πειραιά, παραμένει αλώβητος και στεγανός από τους κοσμοπολίτικους θερινούς ρυθμούς που χαρακτηρίζουν τα όμορα νησιά του Σαρωνικού.

Η πρώτη εντύπωση από τον Πόρο είναι μια κλειστή, ακύμαντη θάλασσα, σαν λίμνη, η οποία περισσότερο συνδέει παρά διαχωρίζει από τον απέναντι Γαλατά. Πηγαινοέρχονται, άλλωστε, ιστιοπλοϊκά, βάρκες και η γνωστή «παντόφλα», το οχηματαγωγό, που εξασφαλίζουν μια συνεχή «συνομιλία» ανάμεσα στις δύο ακτές. Μοιάζει σαν τα αντικριστά τοπία να συνθέτουν μια ενιαία εικόνα, με αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία. Ο Γαλατάς εισάγει στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου· ο Πόρος εγγυάται τον γραφικό προορισμό. Οι κορυφογραμμές-καμπύλες της Κοιμωμένης διαγράφουν προστατευτικά όρια στον ορίζοντα.

Το τοπίο του νησιού προσδιορίζεται από μια διάχυτη ηρεμία, κάποτε και ακινησία. Την εγγυώνται τα πεύκα που κατεβαίνουν ως τη θάλασσα – στο Νεώριο, στον παλαιό ρωσικό ναύσταθμο, στο «λιμανάκι της αγάπης». Το Λεμονοδάσος του Γαλατά, απαθανατισμένο από τον Κοσμά Πολίτη, συνιστά και αυτό ένα ακόμη ορόσημο του νησιού. Η βίλα Γαλήνη είναι το εμβληματικό, αλλά διακριτό κτίσμα, όπου κατέλυαν ο Θεοτοκάς και ο Σεφέρης και πλαισίωσε την ποιητική απόδοση του ναυαγίου της Κίχλης. Το ρολόι πάνω στον λόφο λειτουργεί ως τοπόσημο, συμβολικό του αέναου χρόνου.

Όπως είναι φυσικό, η σχέση μου με τον Πόρο επικεντρώνεται στην οικογενειακή μας κατοικία, η οποία στεγάζει και τη Citronne Gallery. Αυτή είναι η αφετηρία μου, προσωπική και επαγγελματική, η οποία με έχει εισαγάγει σε όλο το νησί. Έχει αποκτήσει μια εκτεταμένη εμβέλεια, καθώς προσθέτει μια διάσταση καλλιτεχνίας, η οποία λειτουργεί πάντα με σεβασμό στην τοπικότητα και την ταυτότητα του νησιού.

Ο Πόρος έχει μακρό παρελθόν· προηγείται ο μύθος, έπεται η Ιστορία. Από τη γειτονική Τροιζηνία η οποία, μολονότι γεωγραφικά Πελοπόννησος, εντάσσεται στη φυσιογνωμία του, ξεκίνησε ο μυθικός Θησέας και, εν τινι μέτρω, η ιστορία του Αιγαίου Πελάγους. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με ευρήματα αρχαιολογικά, ενδεικτικά της σημασίας του χώρου. Κάθε καλοκαίρι η Citronne Gallery, σε αγαστή συνεργασία με την Εφορεία Πειραιώς και Νήσων, εγκαθιστά έργα ενός σύγχρονου καλλιτέχνη, σε μια προσπάθεια να τονιστεί η συνέχεια της Τέχνης και η εγγύτητα των δημιουργών με το ες αεί ζων παρελθόν.

Το καλοκαίρι στον Πόρο έχει μοναδικά, σχεδόν αποκλειστικά χαρακτηριστικά. Αυτή η παρατήρηση δεν έχει να κάνει τόσο με τα επιμέρους θερινά στοιχεία, όπως η θάλασσα και τα τοπικά προϊόντα, όσο με αυτήν την ιδιαίτερη αύρα την οποία αποπνέει το τοπίο και η συνεπαγόμενη ατμόσφαιρα. Χρειάζεται χρόνος για να γίνει αισθητή και κατανοητή. Μετά, όμως, εγκαθίσταται μονίμως στην καρδιά και στη μνήμη.

* Η Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη είναι Ιστορικός Τέχνης και δημιουργός της Citronne Gallery στον Πόρο και την Αθήνα.