Στάθης Ν. Καλύβας: «Στη Νίσυρο, οι Χοχλάκοι είναι εμπειρία που πρέπει να κατανοήσεις»

Η ουσία του καλοκαιριού συνδέεται για μένα με ένα πολύ συγκεκριμένο τόπο: την παραλία των Χοχλάκων στη Νίσυρο.

Η Νίσυρος είναι το νησί της γιαγιάς μου και την επισκέπτομαι τακτικά από μικρό παιδί. Στην παραλία αυτή κολυμπώ από πάντοτε, όμως τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια περνώ εκεί το μεγαλύτερο ίσως μέρος της διαμονής μου στο νησί. 

Χοχλάκοι αποκαλούν οι Νισύριοι τα ηφαιστειακής προέλευσης μεγάλα μαύρα βότσαλα που έχουν λειανθεί από τη μακροχρόνια επαφή τους με τη θάλασσα. Η πρόσβαση στην παραλία είναι εύκολη καθώς βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Μαντράκι, την πρωτεύουσα του νησιού, κάτω ακριβώς από τον τεράστιο βράχο όπου δεσπόζει το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιανής. 

Η εγγύτητα αυτή είναι όμως παραπλανητική. Στο ξεκίνημα το μονοπατιού υπάρχει μια πινακίδα που απαγορεύει τη διέλευση προειδοποιώντας τους περαστικούς για επικίνδυνες κατολισθήσεις. Πράγματι, πριν μερικά χρόνια ένας τεράστιος βράχος αποκολλήθηκε, ευτυχώς σε στιγμή που δεν βρισκόταν κανείς στο μονοπάτι. 

Προσπερνώντας την πινακίδα και εισπνέοντας την έντονη οσμή του θειαφιού, ο επισκέπτης βαδίζει πάνω στους βράχους που σχημάτισε η λάβα του ηφαιστείου όταν η έκρηξή του δημιούργησε το νησί. Η θάλασσα οχτώ στις δέκα φορές είναι φουσκωμένη. Στη στροφή αντικρίζει ξαφνικά το μεγαλειώδες θέαμα της παραλίας. 

Εννοείται πως δεν θα συναντήσει ξαπλώστρες και μπαρ. Θα έρθει αντίθετα σε επαφή με τον ήχο που κάνουν τα κύματα όταν σκάνε πάνω στους χοχλάκους, ήχο ταυτόχρονα εκκωφαντικό αλλά και παράξενα υπνωτικό. Οι σκιές λιγοστές κάτω από κάποια αρμυρίκια. Η επαφή του σώματος με τους χοχλάκους είναι αρχικά επίπονη. Το να μπεις στη θάλασσα και ιδίως το να βγεις από αυτήν απαιτεί επιδεξιότητα, είναι όμως και ένα παιχνίδι. 

Είναι προφανές πως πρόκειται για παραλία που βρίσκεται στον αντίποδα της κλασικής «πλαζ»: άγρια και επομένως καθόλου ελκυστική στους περισσότερους. Εκεί πάνε μόνο όσοι την επέλεξαν.

Τι, λοιπόν, με τραβάει τόσο εκεί; Πολλά.

Ο ήχος που κάνει το κύμα όταν σκάει στους χοχλάκους. Η προσπάθεια που απαιτεί η είσοδος και η έξοδος από τη θάλασσα. Η μοναδική αίσθηση όταν έρχεσαι σε επαφή με το νερό, η χαμηλή θερμοκρασία της θάλασσας και η υφή του νερού, που είναι πιο «πηχτό» από το συνηθισμένο. Ο βυθός, γεμάτος με σχηματισμούς από λάβα πάνω στους οποίους βόσκουν κοπάδια από σκάρους και γερμανούς. Η μυρωδιά από θειάφι σε κάποια σημεία και οι μπουρμπουλήθρες που δημιουργούν τα αέρια το ηφαιστείου. Το κολύμπι εκεί είναι εμπειρία εξώκοσμη και μοναδική. 

Η εμπειρία των Χοχλάκων είναι σαν την εμπειρία ολόκληρης της Νισύρου: αν δεν καταλάβεις (και αποδεχτείς) πως βρίσκεσαι σε ένα ιδιαίτερο μέρος που απαιτεί κατανόηση και προσπάθεια, δεν θα μπορέσεις να γευτείς τις μοναδικές απολαύσεις που έχει να σου προσφέρει.

* Ο Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.