Λιθουανία: Η χώρα που κερδίζει το στοίχημα με το μέλλον

«Labas rytas» για να πεις «καλημέρα». «Ne» για να πεις «όχι». «Ačiū!» για να πεις «ευχαριστώ». AEGEAN για να πας στη Λιθουανία με τη νέα απευθείας πτήση της. Η Λιθουανία, η μεγαλύτερη από τις τρεις βαλτικές χώρες, προσφέρει μια μοναδική μίξη ιστορίας, πολιτισμού και σύγχρονης ζωής. Μια χώρα που έχει δει πολέμους, επαναστάσεις, και επώδυνες αλλαγές, είναι σαν ένα ζωντανό μουσείο. Σε αυτή τη μικρή αλλά δυναμική χώρα στη Βαλτική βρίσκονται δύο πολύ ενδιαφέρουσες πόλεις στην Ευρώπη: το Βίλνιους και το Κάουνας.

Βίλνιους: Η πρωτεύουσα της Λιθουανίας που συνδυάζει την ιστορία με την εξέλιξη

Οι άνθρωποι μιλάνε για την πρωτεύουσά της, το Βίλνιους, από το 1323, από το γράμμα εκείνο που έστειλε στις γερμανικές πόλεις ο Μεγάλος Δούκας της Λιθουανίας, Γκεντίμινας. Πολυπολιτισμική αλλά ενωμένη, αυτή είναι μία πόλη με ιστορία αιώνων και περίπου 590.000 κατοίκους, με τα δημογραφικά να λένε ότι 67% του πληθυσμού αποτελείται από Λιθουανούς, 15% από Πολωνούς, 10% από Ρώσους και 8% από Ουκρανούς, Εβραίους και άλλες εθνικότητες. Μια πόλη που μαρτυρά τις σχέσεις Λιθουανίας και Βυζαντίου. Η Ελλάδα αναγνώρισε την κρατική υπόσταση της Λιθουανίας το 1921, οι σχέσεις των δύο χωρών όμως κρατάνε αιώνες, από τα ταξίδια του κεχριμπαριού στις ακτές της Βαλτικής που υποδηλώνουν ενδεχομένως ότι οι πρόγονοι των Λιθουανών διατηρούσαν επαφή με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Το να ανακαλύπτεις μια χώρα από τη στιγμή που προσγειώνεσαι είναι σαν να ανοίγεις ένα βιβλίο γεμάτο άγνωστες περιπέτειες, όπου σε κάθε σελίδα σε περιμένει και μια νέα έκπληξη. Όσο διαβασμένος κι αν φτάσεις όμως εδώ, η καθημερινότητα θα σε διαψεύσει ευχάριστα. Το αεροδρόμιο απέχει 10 - 15 λεπτά από το κέντρο της πόλης που είναι ιδανική για περπάτημα και συγκαταλέγεται στις πέντε καλύτερες της Ευρώπης για μικρομετακινήσεις. Πρώτη περιπλάνηση στα στενά δρομάκια της Παλιάς Πόλης. Ο Καθεδρικός Ναός του Βίλνιους, επιβλητικός και αρχοντικός. Μόλις σταθείς μπροστά στον Πύργο του Gediminas, μπορεί και να φανταστείς τον εαυτό σου να κοιτάζει από τα παράθυρα του πύργου, όπως ο πρίγκιπας Γκεντίμινας πριν από αιώνες, με το βλέμμα να αγκαλιάζει την πόλη, από τους λόφους μέχρι τους ποταμούς. Το ιστορικό κέντρο της πόλης, καταχωρημένο ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, είναι γεμάτο με μεσαιωνικά κτίρια, γοτθικούς καθεδρικούς και μπαρόκ εκκλησίες. Με αξιοθέατα όπως το Παλάτι των Ηγεμόνων, τον Πύργο του Άνω Κάστρου, την Πύλη της Αυγής, το άγαλμα του Βασιλιά Μίνταουγκας, να αφηγούνται ιστορίες αιώνων. Ακόμα και να μην έχεις βρεθεί εδώ ξανά, μπορεί να έχεις μια οικειότητα με εικόνες από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές του HBO που γυρίστηκαν στα μέρη αυτά, όπως η «Ελισάβετ η 1η» (2005), η «Αικατερίνη η Μεγάλη», το «Πόλεμος και Ειρήνη» (2016), ο «Νεαρός Βολάντερ» (2020) και φυσικά το “Stranger Things” (2016).

Βίλνιους: Η Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2025

Η Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2025, είναι μία από τις πιο πράσινες πόλεις της ηπείρου με 61% χώρους πρασίνου σύμφωνα με τον δείκτη HUGSI το 2023. Στόχος; Να μετατραπεί το Βίλνιους σε έναν κλιματικά ουδέτερο παράδεισο έως το 2030. Κάθε χρόνο, η πόλη εργάζεται για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας, την αντιμετώπιση κλιματικών ζητημάτων, εργάζεται για να γίνει πιο δροσερή. Το πάρκο Bernardine και το πάρκο Vingis είναι μία ευκαιρία για να πάρεις τον αέρα σου και να βρεις την ηρεμία σου.

Μία σύγχρονη πόλη, ανοιχτή σε ιδέες και τεχνολογίες

Εδώ η τεχνολογία ανθίζει. Με εκατοντάδες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες που εδρεύουν εδώ, το Βίλνιους αναγνωρίστηκε για την καλύτερη στρατηγική στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις κι έχει ένα ταχέως αναπτυσσόμενο οικοσύστημα startups. Μάλλον γιατί πολλοί «μονόκεροι» και πολλά φιλόδοξα ταλέντα πήραν την απόφαση να μετακομίσουν σε έναν τόπο όπου οι υποδομές είναι βολικές, λίγες μέρες και μία απλή και εύκολη διαδικασία αρκούν για την έναρξη μίας επιχείρησης. Λιγότερη γραφειοκρατία ίσον περισσότερος χρόνος για επιχειρήσεις. Η πόλη κατατάσσεται πρώτη στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη σε δυναμική ανάπτυξη. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις και οι τεχνολογικές εταιρείες ανθίζουν, καθιστώντας το Βίλνιους έναν από τους κορυφαίους προορισμούς για καινοτομία και επιχειρηματικότητα τα τελευταία χρόνια. Το Tech Park Vilnius είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η πόλη υποστηρίζει την τεχνολογική εξέλιξη.

Παιδεία από το 1579 μέχρι σήμερα

Το Πανεπιστήμιο του Βίλνιους λειτούργησε για πρώτη φορά το 1579, είναι ένας από τους παλαιότερους εκπαιδευτικούς θεσμούς στην Ευρώπη, και αποτελεί κέντρο καινοτομίας και έρευνας. Με 12 σχολές και περίπου 23.000 φοιτητές, το πανεπιστήμιο προσφέρει ένα δυναμικό περιβάλλον μάθησης και έρευνας. Οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική του, να περιηγηθούν στις βιβλιοθήκες και να γνωρίσουν την ιστορία και τη συμβολή του στην ανάπτυξη της επιστήμης και της τέχνης.

Είστε λιχούδηδες; Επισκεφτείτε το Paupys Market

Βίλνιους από κοντά, γεύσεις από όλο τον κόσμο στην πιο νέα συνοικία της πόλης· βρίσκεται ακριβώς στην Παλιά Πόλη αλλά περιβάλλεται από τη φύση και την ηρεμία. Σύγχρονη αρχιτεκτονική που συνδυάζεται με αιωνόβια δέντρα, την ώρα που οι σεφ της περιοχής προσφέρουν τα καλύτερα πιάτα τους χωρίς να λείπουν οι πειραματισμοί.

Μουσείο Κατοχών και Αγώνων Ελευθερίας – Η σκοτεινή περίοδος της σοβιετικής κατοχής της Λιθουανίας

Το Μουσείο των Κατοχών και των Αγώνων για την Ελευθερία στεγάζεται στο πρώην γραφείο της KGB και προσφέρει μια ματιά στη σκοτεινή περίοδο της σοβιετικής κατοχής της Λιθουανίας: τους αντάρτικους αγώνες και τις μαζικές απελάσεις Λιθουανών στα γκουλάγκ. Η έκθεση περιλαμβάνει ντοκουμέντα, φωτογραφίες, χάρτες και προσωπικά αντικείμενα που αναδεικνύουν τον αγώνα του λιθουανικού λαού για ελευθερία και ανεξαρτησία. Στον υπόγειο χώρο μπορεί κανείς να δει από κοντά τα κελιά απομόνωσης όπου φυλακίζονταν ύποπτοι Λιθουανοί από το 1940 έως το 1987, και το δωμάτιο εκτέλεσης το οποίο την εποχή εκείνη επισήμως ονόμαζαν «κουζίνα». Ένας χώρος που προκαλεί ισχυρά συναισθήματα και προσφέρει μια βαθιά κατανόηση της πρόσφατης ιστορίας της Λιθουανίας. Το Μουσείο των Κατοχών και των Αγώνων για την Ελευθερία ιδρύθηκε το 1992 και είναι το μοναδικό τέτοιο μουσείο στις Βαλτικές Χώρες και λειτουργεί ως ένας τόπος μνήμης για το πώς λειτουργούσαν οι κατασταλτικές σοβιετικές αρχές NKVD και NKGB-MGB-KGB από το 1940 έως τον Αύγουστο του 1991.

Lukiškės Prison 2.0 - Εκεί που φυλακίστηκαν προσωπικότητες, εκεί που έγιναν γυρίσματα του Stranger Things

Για 115 χρόνια, οι φυλακές αυτές φυλάσσονταν από ψηλούς τοίχους και συρματοπλέγματα, αλλά σήμερα ο χώρος είναι ανοιχτός στο κοινό για ένα ποτό, ένα live, μία περιήγηση. Από φυλακή σε καλλιτεχνικό χώρο, η νέα εκδοχή – Lukiškės Prison 2.0 – φιλοξενεί 250 δημιουργούς και καλλιτέχνες, και αποτελεί έναν τόπο όπου οι φιλοπερίεργοι μπορούν να εξερευνήσουν. Ο χώρος έχει χρησιμοποιηθεί ως φόντο για την 4η σεζόν του Stranger Things.

Glass Quarter: Μία διαφορετική κοινότητα

Το «Γυάλινο Τετράγωνο» δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2018 στην περιοχή των οδών Stiklių, M. Antokolskio, Gaono και Žydų. Η πλατεία των 600 ετών που κάποτε καταλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Παλιάς Πόλης ήταν μια εβραϊκή γειτονιά χρυσοχόων, υαλουργών, τεχνιτών και χρηματοδοτών. Η Συντεχνία των Χρυσοχόων ιδρύθηκε εκεί το 1495, ακολουθούμενη από την πρώτη υαλουργική μονάδα του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας το 1547. Αυτή η ιστορική κοινότητα ονομάστηκε «Γυάλινο Τετράγωνο» ανακαλώντας τις εποχές που υπήρχαν τρεις οδοί Stiklo: Stiklo 1, Stiklo 2 και Stiklo 3. Σαν να είναι κρυμμένο ανάμεσα στους μεγαλύτερους δρόμους της πόλης, το τετράγωνο εξακολουθεί να περιβάλλεται από κοσμηματοπώλες, τοπικούς καλλιτέχνες, καταστήματα τεχνιτών και εργαστήρια, εστιατόρια, την έδρα της ορχήστρας δωματίου, γκαλερί τέχνης και το Stikliai Hotel, ένα από τα παλαιότερα της πόλης.

Η Δημοκρατία της Ουζούπης: Το μίνι-κράτος που ιδρύθηκε με βάση τη φιλοσοφία του Αριστοτέλη

Λιλιπούτειο, ιδρυθέν από καλλιτέχνες και γεμάτο εικαστικές παρεμβάσεις, συστήνεται σε όλο τον κόσμο ως ανεξάρτητο κράτος. Η Δημοκρατία της Ουζούπης, έχει το περίφημο «Σύνταγμά» της που αποτελείται από 41 άρθρα, το οποίο από το 2019 μπορεί να διαβαστεί και στα ελληνικά. «Ένας σκύλος έχει δικαίωμα να είναι σκύλος», «Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την ελευθερία του», «Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να μεταφέρει τις ευθύνες του σε κάποιον άλλον», «Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να μην έχει κανένα δικαίωμα» είναι μερικά από τα άρθρα που θα σας κάνουν να σκεφτείτε ή να χαμογελάσετε.

Το πρώτο Λιθουανικό Μουσείο Παιχνιδιών

Το πρώτο Λιθουανικό Μουσείο Παιχνιδιών, που βρίσκεται στην παλιά πόλη του Βίλνιους, όχι μακριά από τον Καθεδρικό Ναό, είναι χωρισμένο σε τρεις χώρους: τον αρχαιολογικό χώρο, που περιέχει τα αρχαιότερα παιχνίδια, τον εθνογραφικό χώρο, που παρουσιάζει παιχνίδια του 19ου και 20ού αιώνα, και τον τρίτο χώρο, που συστήνει τα σημερινά παιχνίδια. Η συλλογή περιέχει τόσο αυθεντικά κομμάτια όσο και αντίγραφα. Τα αντίγραφα αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής, καθώς στην έκθεση επιτρέπουν την εφαρμογή της βασικής ιδέας του μουσείου, η οποία είναι να αγγίξεις – να πάρεις – να μάθεις για τα εκθέματα. Περισσότεροι από 18.000 επισκέπτες τον χρόνο βλέπουν από κοντά τον εκθεσιακό χώρο έκτασης 150 τετραγωνικών μέτρων. Το κτίριο που στεγάζει το μουσείο κατασκευάστηκε γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα.

MO Museum

Το νεότερο μουσείο του Βίλνιους είναι must για τους λάτρεις της σύγχρονης τέχνης και για όσους ενδιαφέρονται να δουν έργα μοντέρνων και σύγχρονων καλλιτεχνών της χώρας, προκειμένου να καταλάβουν τις εξελίξεις στη λιθουανική τέχνη τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Σχεδιασμένο από τον διάσημο αρχιτέκτονα Daniel Libeskind, το MO Museum αποτελεί έργο σύγχρονης τέχνης από μόνο του και έχει ήδη κερδίσει πολλά βραβεία αρχιτεκτονικής. Κατασκευασμένο το 2018, το MO Museum είναι ένα δώρο προς το κοινό από τους Danguole και Viktoras Butkai, παθιασμένους συλλέκτες σύγχρονης λιθουανικής τέχνης. Αποτελεί μία από τις νεότερες προσθήκες στη συλλογή μουσείων του Βίλνιους και διαθέτει πάνω από 5.000 έργα.

Open Gallery

Δωρεάν και ανοιχτή για κάθε ενδιαφερόμενο κάθε στιγμή. Στη μεταβιομηχανική Νέα Πόλη έχεις την ευκαιρία να δεις μια υπαίθρια γκαλερί τέχνης που αποτελεί ένα μακροχρόνιο διεπιστημονικό έργο, μια πολιτιστική πρωτοβουλία που παρουσιάζει την αστική κουλτούρα με έναν πρωτότυπο τρόπο. Ζωγραφική στους τοίχους του πρώην εργοστασίου Elfa, εγκαταστάσεις, γλυπτά, παραστάσεις, μη εμπορικές προβολές ταινιών.

Για φωτογραφίες, selfie και σουβενίρ στο Βίλνιους

Το συγκρότημα των γλυπτών «Τρεις Μούσες» που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Στανίσλοβας Κουζμά το 1981 κοσμεί την πρόσοψη του Λιθουανικού Δραματικού Θεάτρου, απεικονίζει τις τρεις αρχαίες ελληνίδες μούσες, την Καλιόπη (Δράμα), τη Θάλεια (Κωμωδία) και τη Μελπομένη (Τραγωδία) κι έγινε σήμα - κατατεθέν του σημαντικότερου θεάτρου της Λιθουανίας. Σταθείτε για λίγο και απαθανατίστε. Αξίζει να προχωρήσετε λίγο παραπέρα στο όμορφο εμπορικό κέντρο G09, στο κτίριο που στέγαζε κάποτε τον Δήμο του Βίλνιους και έχτισε τα τέλη του 19ου αιώνα ο έλληνας αντιστράτηγος Δημήτρης Μαύρος που υπηρετούσε στον στρατό του Τσάρου της Ρωσίας. Τα λινά σε αυτή τη χώρα είναι η πρώτη επιλογή για αναμνηστικό δώρο. Τα εδώδιμα είναι επίσης ιδανικά: μέλι, ψωμί σίκαλης, η παραδοσιακή τούρτα šakotis, διάφορα είδη τυριών, καφές από βελανίδια, κρασί από μούρα και βοτανικά τσάγια, προϊόντα που αναδεικνύουν την πλούσια γαστρονομική κληρονομιά της Λιθουανίας και μπορείτε να βρείτε σε αγορές όπως η Hales Market.

Κάουνας: Πολιτισμός, μπάσκετ και ομορφιά

300.000 μόνιμοι κάτοικοι, 50.000 φοιτητές, μια πόλη που αρκετοί δεν γνωρίζουν, αλλά αφού την επισκεφτούν δεν την ξεχνούν. Με περισσότερα από 30 μουσεία και γκαλερί, με μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στην Ανατολική Ευρώπη, την Kaunas Biennial, με τη Ζάλγκιρις Αρένα στον ποταμό Νέμαν να αποτελεί το μεγαλύτερο κλειστό στάδιο σε χώρα της Βαλτικής με χωρητικότητα 16.000 θεατών, με περισσότερα από 100 events τον χρόνο, το Κάουνας δεν είναι απλά η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιθουανίας αλλά μία ζωντανή κοινότητα που μετασχηματίζεται. Μπορείτε να ξεκινήσετε την περιήγησή σας με μια βόλτα στην παλιά πόλη του Κάουνας. Οι πέτρινοι δρόμοι και τα μεσαιωνικά κτίρια σας μεταφέρουν πίσω στον χρόνο. Το Κάστρο του Κάουνας, με την επιβλητική του παρουσία, στέκει ως φρουρός της ιστορίας της πόλης. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Εθνικό Μουσείο Τέχνης M. K. Čiurlionis. Ο μεγάλος λιθουανός συνθέτης, ζωγράφος και συγγραφέας Μικαλόγιους Κονσταντίνας Τσιουρλιόνις θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης στην Ευρώπη. Βλέποντας τους πίνακές του από κοντά κι ακούγοντας ταυτόχρονα στα ακουστικά σου τη μουσική του, υποκλίνεσαι και αναζητάς να μάθεις περισσότερο. Το μουσείο αυτό είναι αφιερωμένο σε έναν από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της Λιθουανίας, και κάθε έργο του αφηγείται μια ιστορία, από τη ζωή μέχρι τον θάνατο. Δεν περιορίζεται μόνο στα έργα του αλλά φιλοξενεί και διάσημους λιθουανούς καλλιτέχνες. Θέλετε θέα και την πόλη στο πιάτο; Βρεθείτε στην περιοχή Žaliakalnis και τον λόφο Aleksotas. “It’s Kaunastic”, όπως λένε και οι ίδιοι.

Οι γεύσεις της Λιθουανίας

Οι γαστρονόμοι περιγράφουν τη λιθουανική κουζίνα σαν ένα fusion ανατολικοευρωπαϊκής και σκανδιναβικής με επιρροές από τη Δύση. Βασικά, η πατάτα είναι η «βασίλισσα» των εθνικών γεύσεων και η βάση για πολλά γιαμ γιαμ πιάτα: το cepelinai (μεγάλα βρασμένα dumplings πατάτας σε σχήμα Ζέπελιν με γέμιση κιμά ή cottage cheese), την πατατοσαλάτα, τα διάφορα είδη ψωμιού πατάτας (kugelis), τις τηγανίτες από τριμμένη ωμή πατάτα και dumplings πατάτας με γέμιση μανιταριών ή μούρων. Λένε ότι το πιο εξωτικό πιάτο που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι το vėdarai (λουκάνικο πατάτας) ψημένο σε ξυλόφουρνο. Μετά τις πατάτες οι Λιθουανοί έχουν αδυναμία στις κρύες σούπες και ιδιαίτερα τη šaltibarščiai (κρύα παντζαρόπουπα) που οι γαστρονόμοι προτείνουν να συνοδέψει κανείς με kepta duona (τηγανητό ψωμί με σκόρδο).

Το 2023 επισκέφθηκαν τη Λιθουανία 1.369.549 άτομα. Κάθε βήμα στη Λιθουανία είναι μια επιστροφή στον χρόνο, μια βουτιά στην ιστορία, μια γεύση από τον σύγχρονο κόσμο, μια ματιά στον κόσμο που αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς. Σε αυτή τη χώρα, οι αριθμοί δεν είναι απλά στατιστικά δεδομένα. Είναι η ψυχή της, η ιστορία της, η ζωή της.