Aνόι: Ταξίδι στην πρωτεύουσα του Βιετνάμ

Στο Βιετνάμ πυρπόλησαν το ρύζι: πρωτοάκουσα το τραγούδι καλοκαίρι του 1966. Στα δελτία ειδήσεων, τέλη της δεκαετίας 1960, γινόταν καθημερινή αναφορά στους νεκρούς του πολέμου (στρατιωτικά ανακοινωθέντα, οπτική γωνία ΗΠΑ…). Πού να φανταζόμουν ότι θα αξιωνόμουν να το επισκεφτώ, δεκαετίες αργότερα! Με τον πόλεμο να έχει προ πολλού λήξει, με επικράτηση των Βορείων-κομμουνιστών και ενοποίηση της χώρας. Τώρα, επί τα ίχνη της γειτονικής (όχι πάντα φιλικής) Κίνας, ο καπιταλισμός καλά κρατεί. Τα σφυροδρέπανα όμως μέρος του διακόσμου, μαζί με πλήθος φαναράκια και άλλες εορταστικές διακοσμήσεις, λόγω σεληνιακού νέου έτους (10 Φεβρουαρίου).

Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, το Βιετνάμ πολέμησε νικηφόρα Γαλλία, ΗΠΑ και Κίνα. Άξιο θαυμασμού και σεβασμού, σκέφτομαι, χαιρετώντας μακρόθεν το μαυσωλείο του Χο Τσι Μινγκ.

Πληθυσμός κάπου 100 εκατ., κατά κεφαλήν ΑΕΠ περί τα 4.000$ (έναντι 25-26.000 Ελλάδας και Μαλαισίας, αλλά μόλις 1.800 της γειτονικής Καμπότζης),είναι μια φτωχή αλλά όχι πάμφτωχη χώρα, με ισχυρή ανάπτυξη και παρουσία μεγάλων επιχειρήσεων (λ.χ. Τογιότα, Χόντα, Σάμσουγκ, υποδήματα). Εις πείσμα των σφυροδρέπανων, υπάρχουν πάμπλουτοι  - και αυξάνουν. Βλέπεις Πόρσε, πολυτελή SUV. Σε μια βίλα είδα παρκαρισμένη Μασεράτι, αλλά την προσοχή μου τράβηξε περισσότερο η κομψότατη νεάνις που έβγαινε εκείνη την ώρα, κουβαλώντας ανθισμένα κλαδιά ροδακινιάς για το νέο έτος: προσηνής, με χαιρέτησε και ανταλλάξαμε ευχές στα αγγλικά. Ήταν κορωνίδα της πρώτης μου αναγνωριστικής βόλτας στην πρωτεύουσα Ανόι, που με υποδέχτηκε με συννεφιά και καλοδεχούμενη δροσιά. Άντε να περπατήσεις με τη ζέστη που πιάνει αργότερα.

Μετά τη Βρετανική  (βλ. Μαλαισία), τώρα  Γαλλική αποικιακή οσμή, ιδίως στα δημόσια κτίρια: σαν βγαλμένα από πόλη της Γαλλίας. Ενίοτε διατηρούν τη γαλλική ονομασία και τον αρχικό τους ρόλο - όπως με το επιβλητικό δικαστικό μέγαρο ή το αστυνομικό τμήμα.

Η παλιά γειτονιά γραφική μεν, παραζάλη δε. Τα μηχανάκια έχουν αντικαταστήσει τα παραδοσιακά ποδήλατα: πανταχού παρόντα, κορνάρουν ασταμάτητα, δεν σέβονται φανάρια, καταλαμβάνουν πεζοδρόμια. Ο πεζός, ακόμη και ο μαθημένος Αθηναίος, ζορίζεται.

Τα πάρκα όαση: Λ.χ. εκεί που βρίσκεται ο Οίκος των Γραμμάτων , παλιά κτίρια και ναός αφιερωμένος στον Κομφούκιο. Εκεί γαλουχιζόταν επί αιώνες ελίτ κρατικών αξιωματούχων-μανδαρίνων κατά τα κινεζικά πρότυπα.

Αλφάβητο λατινογενές που επινόησε τον 17^ο αιώνα Πορτογάλος ιεραπόστολος. Κατανοητά ακαταλαβίστικο: κάτι είναι και αυτό, με τα ονόματα των δρόμων…

Ισοτιμία 1 προς 25.000. Πεντακόσιες χιλιάδες ένα εικοσάευρω - όσο ένα ακριβό δείπνο. Σαν κατοχικά χαρτονομίσματα. Το χιλιάρικο αξίζει κάτι λίγα σεντ - ούτε για πουρμπουάρ. Στον δρόμο καίνε ψεύτικα, τύπου μονόπολι, γούρι για το νέο έτος.

Αγγλικά ελάχιστοι μιλάνε, εν αντιθέσει με τη βολική Μαλαισία: δεινοπαθείς να συνεννοηθείς, παρά τον τουρισμό που καλπάζει (και δη από ΗΠΑ). Ο οποίος νεανικός τουρισμός, ιδίως στην παλιά πόλη, έχει κάτι το χίπικο.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς, πεζοδρόμηση γύρω από την κεντρική λίμνη: απολαυστική μεταμόρφωση, χωρίς μηχανάκια κλάξον και τα συναφή. Ζευγαράκια οικογένειες παρέες, ντυμένοι γιορτινά, ανακατωμένοι με τουρίστες, σουλατσάραν τρώγοντας σουβλάκια παγωτά ή φρούτα από υπαίθριους μικροπωλητές, περιμένοντας τον ερχομό του νέου σεληνιακού έτους. Μεσάνυχτα, πλήθος εντυπωσιακά πυροτεχνήματα.

Την επομένη, αγναντεύοντας την πόλη με την οποία έχω λίγο εξοικειωθεί, σκέφτομαι μελαγχολώντας ότι είμαι καταδικασμένος στην επιφανειακότητα…Κι ας την οργώνω ολημερίς με τα πόδια, αυτά τα πολύτιμα κάτω άκρα που στωικά υπομένουν την εξερευνητική μανία, τη συνήθη νεύρωση του «να δεις όλα»…Τουλάχιστον, εδώ που βρίσκονται, θα ανταμειφθούν δεόντως: τα κέντρα foot massage δίνουν και παίρνουν. Από το δωμάτιο ορμητήριο-στρατηγείο, βάζω  νέο πλάνο «κατάκτησης». Με οδηγό έναν χάρτη (όχι άλλο οθόνη κινητού!) θα οδηγηθώ σε ναούς με πλήθος προσκυνητές λόγω νέου έτους και κατάφορτες ανθισμένες μανταρινιές (πώς φωτογραφίζεις ευωδιές;). Στη συνέχεια, θα βρεθώ στο ιστορικό γεφύρι που συνδέει την πόλη με το λιμάνι: υπέστη επανειλημμένους αμερικανικούς βομβαρδισμούς. Σκουριασμένο και λειτουργικό, αλλά ο κόκκινος ποταμός που ρέει από κάτω στερεμένος: αντ’ αυτού, καλλιέργειες, όπως μπανανιές. Μου εξηγούν αργότερα ότι η Κίνα, με τα φράγματά της, είναι ο βασικός υπαίτιος…Η κυκλωτική βόλτα θα με οδηγήσει σε άλλες λίμνες, με σμήνη εκδρομέων (μηχανάκια τετρα-πεντακάβαλο…) και τέλος, σε βουλεβάρτα με αλέες γαλλικών προδιαγραφών: πλήθος βίλες με χαρακτηριστικό μουσταρδί χρώμα και πράσινα παραθυρόφυλλα που θυμίζουν Γαλλία (και Ιταλία). Οι φρουροί με αποτρέπουν να φωτογραφίζω δημόσια κτίρια, δίχως ιδιαίτερη ζέση…Θα καταλήξω στο άδειο (λόγω αργίας) μικρό καφέ-ρεστοράν μιας ντόπιας, φίλης φίλου, πάνω από μια γκαλερί. Κόρη κομματικών, (πατέρας σπούδασε στην ΕΣΣΔ), ασχολείται με παντοειδείς δουλειές- π.χ. οργανώνει ταξίδια στην Αφρική για εύπορους συμπατριώτες της. Η διαφθορά ενδημική, δηλώνει απογοητευμένη. Θα με τραπεζώσει σπίτι της, με το μηχανάκι παρκαρισμένο στο καθιστικό.

Αξιοθέατες ιστορικές φυλακές: οι Γάλλοι αποικιοκράτες φυλάκιζαν εκεί Βιετναμέζους αντιστασιακούς. Αργότερα διέμειναν εκεί Αμερικανοί πιλότοι αιχμάλωτοι πολέμου. Παρακάτω, σε γραφική μικρή πλατεία που σφύζει από ζωή, η δυσοίωνα γκρίζα γοτθική εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ. Μείζων ατραξιόν, οι γραμμές του τρένου που περνάει ξυστά ανάμεσα σε σπίτια - τώρα έχουν γίνει καφέ/μπαρ.

Αναδίπλωση. Το Ανόι είναι η αρχή.