Μαλαισία: Ταξίδι στα εξωτικά νησιά Penang και Langkawi

Στο προηγούμενό μας μάθημα μιλήσαμε για τη Μαλάκα. Οι Βρετανοί την πήραν από τους Ολλανδούς, έχοντας όμως αποφασίσει ότι βασικό  κόμβο στην περιοχή θα επιτελούσε ένα νησί βορειότερα, κολλητά στην ακτή, με πρωτεύουσα το Georgetown: το είχαν ήδη καταλάβει μπαμπέσικα από τον τοπικό σουλτάνο, που αφελώς τους είχε ζητήσει βοήθεια λόγω επιδρομών από Βορρά (Ταϊλάνδη-Βιρμανία).

Το Georgetown από το 1800 αρχίζει να ακμάζει, πρωτίστως με τη συνέργεια βρετανικού και κινεζικού στοιχείου. Πολύβουη πόλη και σήμερα με μεγάλο ιστορικό κέντρο, κηρυγμένο μνημείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Αν σκεφτείτε Αθηνάς, Μοναστηράκι, Ψυρρή και Πλάκα ανακατωμένα, παίρνετε μιαν εικόνα. Μπουτίκ ξενώνες, κλειδαράδικα, μαραγκοί, ταχυφαγεία, κινέζικοι ναοί, υφασματοπωλεία, τζαμιά, όλα δίπλα δίπλα, με την τάση «εξωραϊσμού»/ «ευγενικοποίησης» (gentrification) ορατή. Η λέξη κλειδί που μου έρχεται (όπως και για προηγούμενες στάσεις μου) είναι προσόψεις. Συστοιχία ωραίων διώροφων κτισμάτων με στοές από κάτω, που προστατεύουν από βροχή και καυτερό ήλιο. Άλλα ανακαινισμένα, άλλα ερειπωμένα. Σε διαφορετική γειτονιά, κοντύτερα στη θάλασσα,  το βρετανικό φρούριο, διοικητικά κτίρια αυστηρής Βικτοριανής αισθητικής (όχι τόσο ευφάνταστα όσο στην Κουάλα Λουμπούρ), μεγάλες χριστιανικές εκκλησίες.

Ένα πλοιάριο συνδέει συνεχώς την πόλη με την απέναντι άχαρη βιομηχανική περιοχή και τον σταθμό. Για πεζούς και μηχανές μόνο. Τα αυτοκίνητα πρέπει να πάρουν τη γέφυρα, κάμποσα χιλιόμετρα παρακάτω. Στο λιμάνι, όλα σκεπαστά, ως εάν να πρόκειται για τέρμιναλ αεροδρομίου. Το επιβατικό κοινό σκανάρει το εισιτήριο μόλις 40 λεπτών από μηχάνημα, όπως στο μετρό!

Η βασική παραλία απέχει μία ώρα με το αστικό λεωφορείο, λόγω κίνησης. Με έφαγε η περιέργεια και πήγα. Θάλασσα πρασινοκαφέ, θολή, διόλου ελκυστική. Συν τοις άλλοις, κατά καιρούς έχει και επικίνδυνες τσούχτρες…

Κατάλυμά μου, πάλι μπουτίκ ξενώνας κινεζικής παραδοσιακής αισθητικής. (Ξεφυτρώνουν συνεχώς). Επίσκεψη σε αρχοντικό κινέζου επιχειρηματία του τέλους 19^ου αιώνα, χρώματος λουλακί. Σύζευξη κινεζικών και βρετανικών στοιχείων στη διακόσμηση. Ενδιαφέρον και το «Μουσείο των Στενών». Συγκράτησα την οργάνωση του κινεζικού στοιχείου σε αδελφότητες (clans) που στο παρελθόν ενίοτε συγκρούονταν κιόλας μεταξύ τους. Η καθεμιά με τους δικούς της ναούς και τόπους συνάντησης, τη δική της προβλήτα.

Πολύς λόγος για γκαλερί, πολιτιστικά δρώμενα, street art στη Georgetown. Δεν διαπίστωσα τίποτα αξιόλογο ως προς την τέχνη του δρόμου, που κοσμεί πολλούς τοίχους. Αλλά η ατμόσφαιρα, οι προσόψεις, η διάχυτη αίσθηση ιστορίας και αλλαγής , αυτά μάλιστα, ήταν γοητευτικά (όπως και στη Μαλάκα).

Τελευταίος σταθμός, το νησί Langkawi πιο βόρεια, κοντά στην Ταϊλάνδη. Μεγέθους Νάξου, με μικρότερα πρασινωπά νησιά-βραχονησίδες γύρω-γύρω που συνθέτουν αρχιπέλαγος, πυκνή τροπική βλάστηση, ορισμένες παραλίες καρτ ποστάλ όπου όμως, φευ, η θάλασσα είναι θολή. Η μάστιγα των θαλασσίων σπορ παρούσα. Μια πανέμορφη παραλία την βλέπεις μόνο: περιορίζεσαι στο δημόσιο τμήμα της, το υπόλοιπο είναι για τους πελάτες πολυτελούς συγκροτήματος. Καθώς κολυμπούσα εκεί, αναλογιζόμουν κατά πόσο βρίσκομαι στα σωστά χωρικά ύδατα (ενθυμούμενος και την ατάκα «Η θάλασσα έχει σύνορα;»). Ανάλογοι και τρισχειρότεροι αποκλεισμοί ισχύουν και αλλού, στο νησί. Κάποια στιγμή βρέθηκα μάλιστα μπροστά σε γήπεδο γκολφ.

Ευτυχώς νοίκιασα αυτοκίνητο. Λεωφορεία γιοκ. Μόνο ταξί και grab. Οδηγική συμπεριφορά υποδειγματική, δρόμοι ασφαλείς. Λόγω ίσως του χαλαρού νησιωτικού κλίματος, τα μηχανάκια επιδίδονται σε μικρές παρασπονδίες ως προς το κράνος: πταίσματα, συγκρίνοντας με αλλού…

Στο φινάλε, νοστάλγησα και εκτίμησα ακόμα περισσότερο τα ελληνικά νησιά: με τα λεωφορεία, τους οικισμούς τους, τα λιμάνια τους που κουβαλάν ιστορία και δε μοιάζουν με τερματικούς σταθμούς (που βέβαια κτίστηκαν εδώ έτσι για προστασία από τους καταρρακτώδεις μουσώνες). Και, βέβαια, ασυναγώνιστη η γαλανή διαυγής μας θάλασσα! Στο Langkawi συντελέστηκε μια παρεμφερής ανάπτυξη, με κρατική στήριξη (υποδομές, καθεστώς αφορολόγητο, αερολιμένας) που απορρόφησε τον τοπικό πληθυσμό σε τουριστική απασχόληση. Αλλά πιο άγαρμπα: με έμφαση στον γιγαντισμό, σε πολυτελή θέρετρα και στα μάλλον αντιαισθητικά «ομαδικά πακέτα» εξερεύνησης. Εκτός από το κλίμα, υπάρχει και ο παράγων κλίμακα…

Βατός εξωτισμός. Έτσι θα συνόψιζα, ως απολογισμό, την εμπειρία μου όχι μόνο στο Langkawi αλλά γενικότερα στη Μαλαισία. Με την αρνητική έννοια της υπεροργάνωσης, της μη αμεσότητας, του ολίγον βαρετού. Με την θετική, της ευκολίας (και γλωσσικά-αγγλικά παντού) και κυρίως της ασφάλειας. Δεν είναι αμελητέο, ιδίως για ένα σόλο ταξιδιώτη. Συν τοις άλλοις, η φτώχεια στις τριτοκοσμικές χώρες, που συχνά εκλαμβάνεται ως γραφικό εξωτικό αξιοθέατο, είναι απούσα. Καθόλου δε με χάλασε αυτό. Κατά τα άλλα, δεν θα μου λείψουν οι μαντίλες στα κεφάλια των γυναικών…Αλλά  συγκρατώ με συμπάθεια την ένρινη φωνή του μουεζίνη (που θυμίζει δικούς μας ψάλτες) ο οποίος, προσευχόμενος εδώ, κοιτάζει προφανώς Βορειοδυτικά (κατά κει πέφτει η Μέκκα).

Καθώς ετοιμάζομαι για αναχώρηση, η αρχική διαστολή του χρόνου αντιστρέφεται, παρατηρείται μια σμίκρυνση. Κάποια στιγμή, υποπτεύομαι, θα καταλήξω να συμπυκνώνω τις Μαλαισιανές εντυπώσεις σε τρεις τέσσερες φράσεις που θα επαναλαμβάνω. Σύνηθες σύμπτωμα. Συγχρόνως, φωτογραφίες που τράβηξα και υλικό που συνέλεξα ως εξόχως ενδιαφέρον εκείνη τη στιγμή, θα οδεύσουν σε κάδους-ηλεκτρονικούς ή πραγματικούς.

Πάμε για αλλού. Η κίνηση ως λόγος ύπαρξης.