Ήμουν κι εγώ στην πτήση από το Παρίσι

Καθώς επιβιβαζόμασταν την περασμένη Τετάρτη στην απογευματινή πτήση από το Παρίσι στην Αθήνα, σκεφτόμουν ότι έχουν περάσει περισσότερα από 20 χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Η αλληλουχία των γεγονότων εκείνης της ημέρας άλλαξε και τον τρόπο που ταξιδεύουμε: αιχμηρά αντικείμενα, υγρά κι εύφλεκτα μένουν εκτός καμπίνας. Έχουμε μια ελαφράδα στον τρόπο που ταξιδεύουμε πια. Τα νέα παιδιά ίσως και να μην γνωρίζουν καν τι σημαίνει αεροπειρατεία ή τρομοκρατική επίθεση σε αεροπλάνο.

Ήμουν κι εγώ στην πτήση που μονοπώλησε τα ενημερωτικά websites με τίτλους όπως «τρόμος στον αέρα», «πανικός στην πτήση». Τα διάβασα την επόμενη το πρωί. Καθένας κατέχει διαφορετικό κομμάτι αλήθειας, θα μοιραστώ το δικό μου. Καθόμουν στη σειρά 11 κι έπειτα από περίπου μισή ώρα, παρατηρώ πως η αεροσυνοδός που βρίσκεται στην κορυφή του διαδρόμου μπροστά από την κουρτίνα της business, στέκεται ακίνητη μπροστά στο τρόλεḯ της. Δεν προσφέρει τίποτα, δεν ρωτάει τίποτα, είναι ακίνητη. Έχουν μόλις μοιραστεί τα φαγιά για vegeterian και παιδιά. Κοιτάζω πίσω και βλέπω μερικούς επιβάτες όρθιους. Φευγαλέα, μου έμοιαζαν με φίλους που στέκονται πάνω από το κάθισμα του ενός και λένε τα νέα τους. Μερικά λεπτά μετά, ακούω φωνές. Στα γαλλικά. Ένας (ούτε σαράντα χρονών μου έμοιαζε) επιβάτης που μου μοιάζει καλοντυμένος και περιποιημένος διαπληκτίζεται με τον αεροσυνοδό. Δεν μου έχει ξανασυμβεί αλλά μου μοιάζει πιθανό. Όμως οι φωνές συνεχίζονται. Βρίζει, κάνει απότομες κινήσεις, δεν είναι επιθετικός ωστόσο τρομάζω. Δέκα τόσες σειρές μακριά και τρομάζω. Γύρω του, μια ομάδα ανδρών μου μοιάζει ότι δημιουργεί μια ασπίδα για την περίπτωση που ξεπεράσει το όριο της λεκτικής βίας. Ο αεροσυνοδός τον κοιτάζει στα μάτια, προσπαθεί να τον καθησυχάσει.

Ήμασταν περισσότεροι από 170 άνθρωποι στο αεροπλάνο. Κάποιοι κατάλαβαν ότι κάτι γίνεται, κάποιοι κοιτούσαν διστακτικά. Έχουμε μάθει να μην γυρίζουμε το κεφάλι να δούμε ενδεχομένως από μια στρεβλή διακριτικότητα αλλά κυρίως από μπαμπάτσικη αδιαφορία για τον δίπλα μας. Εδώ όμως είναι αλλιώς. 170 τουλάχιστον άνθρωποι στον αέρα, σε μια καμπίνα χωρίς διαφυγή χωρίς να ξέρουμε τι γίνεται και τι μπορεί να γίνει. Χωρίς να μπορείς να αποφύγεις το γεγονός γιατί σε περιβάλλει. Δεν μιλά κανείς. Εκείνος φωνάζει, χειρονομεί, είναι εριστικός. Η αεροσυνοδός ακόμη στην κορυφή του διαδρόμου. Η οικογένεια που κάθεται δίπλα του, φεύγει και τους καθίζουν στη business. Το πλήρωμα μας ενημερώνει έναν έναν ότι πρόκειται για επιβάτη με κάποιο ψυχικό νόσημα που ταξιδεύει ασυνόδευτος. Αλήθεια, ψέματα, ποιος ξέρει. Ξαφνικά οι φωνές παύουν. Δεν ακούγεται τίποτα. Εκείνοι που βρίσκονται σαν «ομάδα περιφρούρησης», μειδιούν. Δεν ξέρω γιατί, αισθάνομαι ότι δεν κινδυνεύουμε τόσο. Δεν σηκώνομαι. Κανείς δεν σηκώνεται. Κάποια μωρά κλαίνε, οι φωνές τα τρομάζουν. Ευτυχώς, όλοι κρατούν την ψυχραιμία τους.

Μπαίνοντας την επόμενη μέρα να βρω περισσότερες πληροφορίες για την εμπειρία που έζησα, πέφτω σε παρόμοιες ειδήσεις: «τρόμος από επιβάτη που έσπασε μπουκάλι κι απειλούσε», πανικός όταν επιβάτιδα αρνιόταν επίμονα να πετάξει, καθώς ισχυριζόταν ότι ένας από τους επιβάτες «δεν ήταν αληθινός». Χαμός σε άλλη πτήση από επιβάτη που ήθελε να καπνίσει. Άλλος προσπάθησε να μαχαιρώσει αεροσυνοδό και να ανοίξει την έξοδο κινδύνου. Βιδωμένος στην καρέκλα μου, προσπαθώ να τελειώσω το βιβλίο μου. Δεν είμαι άνετος στα αεροπλάνα, με τον καιρό συνήθισα. Είχα παντελώς βγάλει από τον νου μου την πρόκληση έκτακτης ανάγκης από άνθρωπο. Αναταράξεις ναι, καθυστερήσεις ναι. Βία; Απειλή για την ασφάλεια ή τη ζωή μας; Δεν το χωράει ο νους μου. Όχι επειδή είναι απίθανο. Απλώς δεν μπορώ να το συλλάβω.

Λίγη ώρα μετά, ο πρωταγωνιστής της πτήσης αρχίζει να τραγουδά. Πάλι στα γαλλικά νομίζω. Τραγουδάει δυνατά, τρομακτικά. Μας ρωτάνε αν θέλουμε κάτι να πιούμε. «Δυστυχώς δεν θα σερβίρουμε φαγητό», μας εξηγεί η αεροσυνοδός. Λογικό, η αναστάτωση είναι τεράστια, ούτως ή άλλως. Να σας πω ότι το φαγητό συνοδεύουν ξύλινα μαχαιροπίρουνα. Σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν όπλα. Ο πιλότος μας ενημερώνει ότι ξεκινά η διαδικασία προσγείωσης. Σε 35 λεπτά, η αστυνομία θα αναλάβει. Την ώρα όμως της πτήσης που όλες οι σκέψεις σου περνούν από το μυαλό και δεν έχεις διαφυγή, μια ελπίδα έχεις: να τελειώσει όλο αυτό.

Όταν πλέον βγήκαμε από το αεροπλάνο, έμαθα ότι έφτυνε τα χέρια του και καθάριζε το πρόσωπό του, έφτυνε το βιβλίο του που κάποιοι είπαν ότι ήταν το κοράνι. Ζήτησε νερό, ήθελε ολόκληρο το μπουκάλι. Χτυπούσε τα καθίσματα, έφτυνε γύρω του. Μιλώντας με τον παρουσιαστή του δελτίου της ΕΡΤ 1, Απόστολο Μαγγηριάδη, μαθαίνω το μετά: ο εισαγγελέας επέβαλε ποινή 12 μηνών με αναστολή στον 36χρονο γαλλικής καταγωγής επιβάτη και δεν ζήτησε να του κάνουν ψυχιατρική εξέταση. Η υπόθεση κλείνει και μένει ο καθένας με τις σκέψεις, τους φόβους, τα στερεότυπα και τα στεγανά του. Θα μπορούσε να μας είχε κάνει ζημιά; Ήθελε να μας κάνει ζημιά; Πώς θα αντιδρούσα αν καθόμουν δίπλα του; Αν ήταν η γυναίκα μου και το παιδί μου μαζί; Κι αν κάποιος ξεσπούσε; Μια σειρά από αν που θα κατατρέχουν τους 170 επιβάτες μιας πτήσης της γραμμής που ούτε θα ξανασυναντηθούν κι εύχομαι να μην τον ξανασυναντήσουν.