Εσείς πού δεν θα πάτε διακοπές φέτος;

Κάθε καλοκαίρι, θυμάμαι ένα τραγούδι των Χειμερινών Κολυμβητών για κάποιον που περιμένει ένα τηλεφώνημα «…απ’ την Αθήνα να μου πεις / πώς πέρασες τις διακοπές σου /  βρήκες τον άλλο σου εαυτό /  μες στους ανθρώπινους καθρέφτες / στου τουρισμού την ανοχή». Αυτή η τουριστική ανοχή, αυτή η δυνατότητα ανακάλυψης ενός άλλου εαυτού, του αληθινού ίσως, κατά τη διάρκεια των διακοπών, μπορεί να γίνεται στο τραγούδι αντικείμενο ειρωνικής αντιμετώπισης ακριβώς επειδή έχει υπάρξει μία από τις πολλές κατασκευασμένες μεν, πραγματικές δε, επιθυμίες του σύγχρονου ανθρώπου. 

Η ιδέα απέκδυσης του κανονικού εαυτού όσο θα βρίσκεται κανείς σε ένα άλλο μέρος ίσως να συνοδεύει κάθε διάθεση μετακίνησης του ανθρώπινου είδους. Όπως πολλοί μετανάστευσαν, σπρωγμένοι όχι μόνο από την πιθανότητα περισσότερων επαγγελματικών ευκαιριών, αλλά και από την ανάγκη αλλαγής ταυτότητας, έτσι και οι τουρίστες επιχειρούν, για λίγες μέρες τον χρόνο, μια σύντομη μετανάστευση, όπου μπορούν, αν όχι να γίνουν κάποιοι άλλοι, τουλάχιστον να μην είναι ακριβώς αυτό που είναι.

Το κλισέ του ανθρώπου που απελευθερώνεται από τους ενδυματολογικούς και χρονικούς περιορισμούς που επιβάλλουν τα γραφεία και μεταμορφώνεται σε ένα άλλο, ανέμελο πλάσμα που λιώνει στην παραλία και επιστρέφει σε ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο για μεσημεριανή σιέστα μετά το φαγητό και πριν τη βραδινή έξοδο, μεγάλωσε γενιές ολόκληρες στην Ελλάδα. Στο συλλογικό φαντασιακό, η μεταμόρφωση αυτή συμβαίνει πάντα σε ένα νησί, τα νησιά αποτελούν τον κατεξοχήν καλοκαιρινό τόπο, εκεί, κυρίως, μοιάζει πιθανό να συμβούν θαύματα. Το εκτυφλωτικό φως, το λαμπύρισμα της θάλασσας, ο ράθυμος χρόνος του καλοκαιριού, μπορούν να δημιουργήσουν πραγματικά τις συνθήκες μιας διακοπής της πραγματικότητας.

Ωστόσο, πόσο κατάφερνε τα τελευταία χρόνια να διακόψει κανείς πραγματικά τη ζωή του, και ιδίως την ψηφιακή ζωή του, που τον ακολουθεί όπου κι αν πάει; Ακόμα και αλλάζοντας τόπο, η «κανονική» ζωή συνεχίζεται στις οθόνες, όπου η προσπάθεια οικοδόμησης μιας περσόνας στα ΜΚΔ δεν σταματάει ποτέ, και οι διακοπές αποτελούν χρυσή ευκαιρία για να δείξει κανείς πόσο υπέροχα περνάει, πόσο τρομερές παραλίες έχει ανακαλύψει, πόσα βιβλία διαβάζει σε αιώρες, ξαπλώστρες και καταστρώματα, πόσες ποτάρες πίνει με φόντο ηλιοβασιλέματα στη θάλασσα. Ακόμα και στο διάστημα να πήγαινε κάποιος διακοπές, θα περιμέναμε την ψηφιακή τους καταγραφή.

Τα δύο τελευταία χρόνια, όπου η πραγματικότητα διακόπηκε βάναυσα, ξανά και ξανά, η ψηφιακή καταγραφή της ζωής μας έμοιαζε να είναι, εκτός από όλα τα άλλα, και μια προσπάθεια να διατηρηθεί μια επίφαση «κανονικής» ζωής και σύνδεσης με τους άλλους. Ταυτόχρονα, το ξέρουμε, τροφοδοτεί ένα σωρό δυσάρεστα συναισθήματα, τα οποία καμιά δουλειά δεν θα έπρεπε να έχουν στις διακοπές. Σε όποια γωνιά του ψηφιακού κόσμου κι αν στραφεί κανείς, θα πρέπει να είναι έτοιμος, και διατεθειμένος, να νιώσει άσχημα. Είτε κοιτάζοντας φωτογραφίες της τέλειας ζωής των άλλων είτε διαβάζοντας τη μία φρικτή είδηση μετά την άλλη.

Η λαχτάρα για διακοπές, για διακοπή, για παύση, ξεκούραση και ανανέωση είναι συνήθως, δυστυχώς, αντιστρόφως ανάλογη της δυνατότητας που έχουμε να την πραγματοποιήσουμε. Φέτος, τα πράγματα μοιάζουν να είναι δύσκολα για τους περισσότερους Έλληνες. Οι τιμές για να προσεγγίσει κανείς τον ιδανικό τόπο διακοπών, τα ελληνικά νησιά, είναι αστρονομικές, ακόμα κι αν διαθέτει σπίτι εκεί. Η άνοδος των τιμών, όχι μόνο της βενζίνης, αλλά των πάντων, σε συνδυασμό με τις δυσοίωνες προβλέψεις για τον χειμώνα που έρχεται, καθιστούν ακόμα και τα τριήμερα σχεδόν απαγορευτικά για τους περισσότερους. Ακόμα κι αν καταφέρει όμως κανείς να βρεθεί σε άλλον τόπο, καθόλου βέβαιο δεν είναι ότι θα έχει μια ευκαιρία να βρει τον άλλο του εαυτό όσο παραμένει συνδεδεμένος με την αμείλικτη ψηφιακή πραγματικότητα.

Ίσως αυτές να είναι οι νέες διακοπές, τα νέα ταξίδια προς ανακάλυψη κάποιου παρθένου και άγριου τόπου να είναι απλώς η μετακίνηση, για λίγες μέρες, σε έναν παλιό, μυστηριώδη και σχεδόν άγνωστο πια, αναλογικό κόσμο. Ακούγεται σαν μια εξόχως εξωτική πραγματική περιπέτεια.