Η Σέριφος του Πραξιτέλη Ν. Κονδύλη
«Δεν θα ξεχάσω τη µέρα που ήρθα σε επαφή µε το υποβλητικό εξορυκτικό τοπίο του νησιού»
Ο αρχιτέκτονας Πραξιτέλης Ν. Κονδύλης γράφει για τη δική του Σέριφο.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΠΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΤΟΥ 1916.
Η σημαντική περίοδος για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Σερίφου ξεκινά το 1885, με την εμφάνιση στο νησί ενός τυχοδιώκτη Γερμανού μεταλλειολόγου του Αιμίλιου Γρώμμαν, ο οποίος συνεβλήθη με την εταιρία «Σέριφος - Σπηλιαζέζα» και ανέλαβε την εξόρυξη του σιδηρομεταλλεύματος. Οι ήδη άθλιες συνθήκες ζωής των μεταλλωρύχων της Σερίφου, επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο με την ανάληψη της εργολαβίας των μεταλλείων από το νεότερο Γρώμμαν, τον Γεώργιο, που διαδέχτηκε τον πατέρα του το 1906. Με στόχο και αίτημα τον περιορισμό των αυθαιρεσιών του Γρώμμαν οι 460 μεταλλωρύχοι της Σερίφου συνήλθαν εν τέλει σε γενική συνέλευση και ίδρυσαν «Το Σωματείο των Μεταλλωρύχων της Σερίφου» στις 24 Ιουλίου 1916. Στη συγκρότηση του Σωματείου συντέλεσε ουσιαστικά ο Κωνσταντίνος Σπέρας, ικανός εργάτης - συνδικαλιστής (Σεριφιώτης στην καταγωγή) ο οποίος και εξελέγη πρόεδρος του. Tα αιτήματα των εργατών ήταν: η λήψη μέτρων προστασίας στις στοές, η πρόσληψη όλων των εργαζομένων και όχι ο εσκεμμένος από πλευράς εργοδοσίας διαχωρισμός τους σε «προσληφθέντες», με σχέσεις μόνιμης απασχόλησης και «εφέδρους», με ελαστικές σχέσεις εργασίας καθώς και η καθιέρωση της 8ωρης απασχόλησης. Στις 7 Αυγούστου του 1916, και μετά από σειρά υπομνημάτων προς τα αρμόδια υπουργεία και τη διοίκηση της Εταιρείας τα οποία δεν εισακούσθηκαν, ξεσπά η απεργία. Οι μεταλλωρύχοι αρνούνται να φορτώσουν το Ανδριώτικο πλοίο «Μανούσι» που ήρθε να παραλάβει σιδηρομετάλλευμα. Ο Γρώμμαν αφού πρώτα ανεπιτυχώς μηχανεύεται διάφορους τρόπους για να εξαπατήσει τους εργάτες και να λύσει την απεργία τους εν τέλη τους καταγγέλλει ως «στασιαστές» στην Κυβέρνηση των Αθηνών ζητώντας ενισχύσεις για να καταστείλει το «στασιαστικό κίνημα» τους όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Στις 21 Αυγούστου, φτάνουν στη Σέριφο 12 χωροφύλακες, με εντολή να καταπνίξουν την απεργία. Το απόσπασμα της χωροφυλακής δίνει προθεσμία μόλις 5 λεπτών στους συγκεντρωμένους για να φορτώσουν το πλοίο. Όταν η προθεσμία εκπνέει, πυροβολούν τους απεργούς εν ψυχρώ! Ένας εργάτης πέφτει αμέσως νεκρός ενώ ακολουθούν άλλοι τρεις. Οι απεργοί δε μένουν με σταυρωμένα τα χέρια: Ακολουθεί γενικευμένη σύρραξη, στην οποία συμμετέχουν ενεργά γυναίκες και παιδιά. Τραυματίζονται 10 χωροφύλακες, ενώ λιθοβολούνται μέχρι θανάτου οι 2 επικεφαλής του αποσπάσματοςοι οποίοι και ρίχνονται στη θάλασσα. Η σύρραξη έδειχνε τάσεις περαιτέρω γενίκευσης σε όλο τον πληθυσμό του νησιού. Ο Σπέρας ωστόσο κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες να συγκρατήσει το μαινόμενο πλήθος. Μετά από λίγες μέρες η απεργία λύθηκε με μερική ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών. Τα μεταλλεία της Σερίφου λειτούργησαν μέχρι το 1964. Όταν οι κληρονόμοι του Γρώμμαν βρήκαν πλουσιότερες φλέβες μεταλλεύματος στη Νότια Αφρική τα εγκατέλειψαν και αυτά έχουν αφεθεί έκτοτε στην τύχη τους χωρίς καμία μέριμνα από πλευράς της Πολιτείας σχετικά με την προστασία και τη διαχείριση τους. Στην πραγματικότητα τα μεταλλεία της Σερίφου δεν αποτελούν παρά μονάχα τμήμα ενός συνολικού δικτύου βιομηχανικών μνημείων, με αρχαιολογική σχεδόν αξία, τα οποία απαντώνται σε πολλά μέρη της νησιωτικής Ελλάδας (30 συνολικά νησιά) και πρέπει αφού συντηρηθούν και αποκατασταθούν να συνδεθούν με τον υπόλοιπο πολιτιστικό πλούτο του κάθε νησιού και να συμβάλλουν στην ευρύτερη ανάπτυξη της συνολικής περιφέρειας του Αιγαίου.
Η Σέριφος με τις πολυάριθμες δαντελωτές παραλίες της (Γάνεμα, Βαγιά, Κουταλάς, Μεγάλο Λιβάδι, Συκαμιά, Αι Γιάννης κ.α.), τον παραδοσιακό οικισμό της Χώρας, τα όμορφά της μοναστήρια, τα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος (Άσπρος πύργος, αρχαίο χυτήριο χαλκού στα Αεράτα), τα καταφύγια άγριας ζωής καθώς και το επισκέψιμο οινοποιείο της κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Αξέχαστος θα μου μείνει ο ηρωισμός των μεταλλωρύχων κατά την απεργία τους για την ικανοποίηση των δίκαιων αιτημάτων τους τα οποία, παρότι 105 ολόκληρα χρόνια πριν, φαντάζουν ακόμα και σήμερα περισσότερο επίκαιρα παρά ποτέ.
- «Μέχρι Σερίφου», Θεοδώρου Κ. Αργουζάκη, Αθήνα 1904.
- Γ. Κορδάτος: Ιστορία του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος», εκδ. Μπουκουμάνη, 1972.
- «Η αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου», έκδ. Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων Ελλάδας.
- Κωνσταντίνος Σπέρας: Η απεργία της Σερίφου (ήτοι: αφήγησις των αιματηρών σκηνών της 21ης Αυγούστου 1916, εις τα μεταλλωρυχεία του Μεγάλου Λειβαδίου της Σερίφου), εκδ. Ιστορία, Πλους 1ος, Βιβλιοπέλαγος
- «Εκ της γης γενόμενα: Συρραφές στο Μεταλλευτικό Τοπίο της Σερίφου» Διπλωματική Εργασία των Δήμητρα Γιαλέσα και Βασίλη Καλαμπόγια, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ, Αθήνα 2018.
*Ο Πραξιτέλης Ν. Κονδύλης είναι αρχιτέκτονας. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει πραγματοποιήσει σπουδές σε Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό επίπεδο στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου της Βαρκελώνης (ETSAB). Το αρχιτεκτονικό του έργο έχει επανειλημμένα αποσπάσει ελληνικές και διεθνείς βραβεύσεις και διακρίσεις, ενώ έχει δημοσιευθεί και εκτεθεί εκτενώς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο συγγραφέας Άρης Σφακιανάκης μας ταξιδεύει ως τη χιονισμένη κορυφή του Αραράτ
Κορυφαίος βιώσιμος προορισμός για τους Βρετανούς
Κάθε Νοέμβριο, το νησί ευγνωμονεί τον Άγιο Σπυρίδωνα, γιατί σε αυτόν οφείλει τη σωτηρία της
Ένα ταξίδι στο μεταίχμιο Αφρικής και Ευρώπης
Εξερευνήστε φαράγγια, λίμνες και εθνικούς δρυμούς με σεβασμό στη φύση και τη βιοποικιλότητα
Ο έγκυρος ταξιδιωτικός οδηγός προτείνει διακοπές εκτός σεζόν «χωρίς ορδές τουριστών»
Το πανέμορφο παραδοσιακό χωριό στα νοτιοδυτικά της Λέσβου φημίζεται για τις πηγές του
Το διθυραμβικό αφιέρωμα βρετανικού Μέσου στο ελληνικό νησί
Τα πολλά και διαφορετικά κομμάτια της δένουν μεταξύ τους με φροντίδα και αγάπη, την οποία αγάπη καταθέτουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους οι κάτοικοί της…
"Ella" και ζήσε μια ολοκληρωμένη εμπειρία αναζωογόνησης στα "Ella Resorts"
Το νησί αποτελεί την «καρδιά» ενός εκ των μεγαλύτερων φυσικών θαλάσσιων πάρκων της Ευρώπης
Το αφιέρωμα στην «αγαπημένη εποχή του έξυπνου ταξιδιώτη για διακοπές»
«Ένα ελληνικό νησί που δεν το εντοπίζουν τα ραντάρ του μαζικού τουρισμού»
...και την αξίζει γιατί σηκώνει βάρη περισσότερα απ' όσα αντέχει - να τα λέμε κι αυτά
Μερικές συμβουλές για να πετάξεις με χαμηλού κόστους αεροπορική, χωρίς να κλαις το πορτοφόλι σου
«Η κάθε στιγμή εκεί ήταν συγκλονιστική»
Εδώ οι Βρετανοί του Αστερίξ είναι ακόμα αναγνωρίσιμοι, πίνουν τσάι και μαζεύονται στα σπίτια τους στις 6μμ που κλείνουν τα μαγαζιά του γραφικού Γκίλντφορντ
Στη λίστα του Far Away Travel Blog
Ρεκόρ αφίξεων από τον Μάιο
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.