Η Τζια του Λεωνίδα Αντωνόπουλου

Λάτρης των Κυκλάδων παιδιόθεν, η Τζια ήταν για πολλά χρόνια ένα παράδοξο: Κοντά και πολύ µακριά. Ερµητική. Αδιαφορούσε για τουρίστες και επισκέπτες, στα όρια της παρεξήγησης. Όταν άρχισα να τη γνωρίζω καλύτερα, πριν τριάντα χρόνια, η αρχική µου εντύπωση επιβεβαιώθηκε: Η Τζια δε θέλει να είναι σαν τα άλλα νησιά. Όχι από άποψη, αλλά από αµηχανία. Μάλλον αυτό µε κράτησε κοντά της.

Από τότε που η Αττική Οδός µείωσε σε 50 λεπτά την απόσταση ως το Λαύριο και φτιάχτηκε και το ίδιο το λιµάνι, η Τζια γνώρισε µια εντυπωσιακή ανάπτυξη, µη αναστρέψιµη. Σήµερα, επιβιβαζόµενος σε κάποιο από τα πλοία που κάνουν καθηµερινά δροµολόγια, επί µία ώρα νοµίζεις ότι βρίσκεσαι σε µια πλωτή ουτοπική κοινωνία. Κάθε κοινωνική διάκριση έχει καταλυθεί. Νταλικέρηδες, οικοδόµοι, Αλβανοί µάστορες, πολιτικοί µηχανικοί, επιχειρηµατίες, Ινδοί λαντζέρηδες, µαµάδες βορείων προαστίων, Φιλιπινέζες νταντάδες, σκυλιά και δηµοσιογράφοι (πολλοί δηµοσιογράφοι), πίνουν τον φρέντο τους µε θέα τα ερειπωµένα κτίρια της Μακρονήσου καθώς το πλοίο στρίβει µε κατεύθυνση το λιµάνι, την Κορρησία. Η µπουκαπόρτα ανοίγει και η παρέλαση πολυτελών 4x4 διαλύεται. Στην Κορρησία και στο γειτονικό Γυαλισκάρι θα µείνουν εκείνοι που ψάχνουν για δωµάτια, ξενοδοχεία και AirBnB και η υπόλοιπη Τζια καταπίνει όλον αυτόν τον κόσµο, τον κρύβει µέσα σε νεόδµητα εξοχικά και συγκροτήµατα πολυτελών κατοικιών.

Η έκταση του νησιού είναι µεγάλη και ο οικιστικός οργασµός µόλις έχει τελειώσει τα προκαταρκτικά ώστε συχνά έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα παρθένο µέρος. Η αγροτική σύνθεση του πληθυσµού προίκισε το νησί όχι µε χωριά αλλά µε αγροτικούς οικισµούς. Το µοναδικό «χωριό» είναι η ίδια η Χώρα, η Ιουλίδα. Αλλά, τι χωριό! Μια πολίχνη, χυµένη πάνω στην κόψη του βράχου, κεραµοσκεπής και επιβλητική, στη µέση σχεδόν του νησιού. Ένας προστατευόµενος παραδοσιακός οικισµός σε τρανταχτή αντίθεση µε την υπόλοιπη Τζια. Εδώ δεν χωρούν αυτοκίνητα. Μόνο πεζή και µε γαϊδουράκια µπορείς να ανεβοκατέβεις τα αµέτρητα σκαλιά και τα λιθόστρωτα που οδηγούν από τη µια γειτονιά στην άλλη. Θα κάτσεις για καφέ ή φαγητό στην πλατεία του αναπαλαιωµένου νεοκλασικού Δηµαρχείου, χτισµένου το 1902, θα επισκεφτείς το εξαιρετικό Αρχαιολογικό Μουσείο, θα θαυµάσεις το παλιό σχολείο, σχέδιο του Τσίλλερ, θα ανέβεις στο βουνό των Μύλων, εκεί που κάποτε υπήρχε το µεγαλύτερο συγκρότηµα ανεµόµυλων στις Κυκλάδες και σίγουρα αξίζει να φτάσεις ως την άκρη, στον περίφηµο αρχαίο Λέοντα, ένα λιοντάρι που µειδιά, σκαλισµένο πάνω στο βράχο, περίπου το 600 π.Χ. Μετά τα αρχαιολογικά ευρήµατα, που ξεκινούν από το 4.000 π.Χ., τα χαραγµένα µονοπάτια που διακλαδώνονται δηµιουργώντας ένα δίκτυο µοναδικό στην Ελλάδα, είναι ο αµύθητος θησαυρός της Τζιας, η ελπίδα να την αγαπήσει κάποιος για τη φυσική της οµορφιά και όχι µόνο επειδή είναι κοντά στην Αθήνα, έχει καλές προοπτικές επένδυσης σε γη και συχνάζουν εδώ γνωστοί επιχειρηµατίες και επώνυµοι των µίντια.

Όπως η άσπρη Ιουλίδα µε τα κεραµίδια µοιάζει το αντίθετο των πέτρινων σπιτιών µε τις πέργκολες που έχουν φυτρώσει παντού, άλλο τόσο το ξερό τοπίο της ακτογραµµής έρχεται σε αντίθεση µε τη βλάστηση της ενδοχώρας. Η Τζια έχει δάση µε βελανιδιές, αµέτρητες πηγές, τον πανέµορφο Μυλοπόταµο µε τους έντεκα σωζόµενους νερόµυλους, την ήρεµη αγροτική ζωή στη Φλέα, τα δέντρα του Προφήτη Ηλία. Μόνο οι ξερολιθιές που δένουν γύρω-γύρω το νησί µαρτυρούν ότι βρίσκεσαι στις Κυκλάδες. Ε, και οι παραλίες. Στην ανατολική πλευρά, αυτή που βλέπει την Κύθνο και την Άνδρο, οι αγαπηµένες µου είναι η Συκαµιά, το Καληδονίχι µε την Ψιλή Άµµο, το πριβέ Ψαθί, η Καλησκιά και το καµάρι του νησιού, η αρχαία Καρθαία. Η δύναµη του τοπίου σε αποζηµιώνει εάν αποφασίσεις να κατέβεις το µοναδικό µονοπάτι που οδηγεί στην παραλία – και να το ανέβεις. Στη νοτιοδυτική άκρη βρίσκεται ο Κούνδουρος, η πρώτη περιοχή που αναπτύχθηκε τουριστικά στην Τζια και δικαίως: Θέα στο ηλιοβασίλεµα, πλάτη στον Βοριά και δαντελωτοί κολπίσκοι να προστατεύουν τα σκάφη από τον καιρό και τους VIP παραθεριστές από το υπόλοιπο νησί, το οποίο η αυτονοµία του Κούνδουρου το κάνει να µοιάζει µακρινό. Στον βορρά, ο βαθύς κόλπος του Οτζιά µε τα ρηχά νερά είναι η στάση για βουτιά πριν φτάσεις στο εντυπωσιακό για την απλότητα και την αγριάδα του τοπίου µοναστήρι της Καστριανής, χτισµένο στην άκρη του γκρεµού. Tip: µπορείς να διανυκτερεύσεις εκεί, εφόσον βρεις άδειο κελί, αφού οι απανωτοί γάµοι και τα βαφτίσια αφήνουν λίγα περιθώρια για µεταφυσική ενδοσκόπηση.

Για πολλά χρόνια, η εναλλακτική παραλία της Τζιας, πολύ κοντά στο λιµάνι αλλά δύσκολη στην πρόσβαση και γι’ αυτό ερηµική, ήταν τα Ξύλα. Ήταν ο πρώτος µου έρωτας στο νησί και το µέρος µε το οποίο έχτισα δεσµούς. Υπέροχη όταν είναι µόνη της –όλο και πιο σπάνια– παραµένει γοητευτικά υποµονετική στα λεφούσια του Σαββατοκύριακου και στις πολυτελείς εξοχικές κατοικίες προς πώληση ή βραχυχρόνια µίσθωση. Ίσως αυτός να είναι ο τρόπος της Τζιας να αποζηµιώσει τους κατοίκους της για τη χρόνια εξορία τους από τις τουριστικές Κυκλάδες, το νησί-επένδυση. Που οδήγησε και στο φαινόµενο «Βουρκάρι»: ένα γραφικό, απάνεµο λιµανάκι στον δρόµο προς τον Οτζιά, που τα Σαββατοκύριακα µετατρέπεται σε κοσµικό στέκι στο οποίο συνωστίζονται όλοι. Αυτοί που φτάνουν µε σκάφη, αυτοί που αποφασίζουν να βγουν από την πέτρινη επικράτειά τους για να διασκεδάσουν και εκείνοι που θέλουν να δουν τους άλλους και να τους δουν κι εκείνοι. Και ύστερα αδειάζει, σαν σκηνικό που περιµένει καρτερικά την επόµενη ταινία.

Η Τζια είναι η ενσάρκωση του νεοελληνικού ονείρου της βίλας στις Κυκλάδες, κρατάει όµως τα µονοπάτια της όρθια, τις δύσβατες εξοχές και τις υπέροχες παραλίες της µακριά από την επέλαση των SUV. Αυτή η παραδοξότητα, που οφείλεται µάλλον σε χρόνια εσωστρέφεια, είναι που τη σώζει ακόµη και την κάνει ξεχωριστή, σα να σου χαµογελά µια όµορφη άγνωστη.

*Ο Λεωνίδας Αντωνόπουλος είναι δηµοσιογράφος, διευθυντής του ραδιοσταθµού Kosmos 93,6 & 107,0.

Βρείτε τον καλοκαιρινό οδηγό για τη Τζια εδώ.