Το Ηράκλειο της Εύας Μ. Μαθιουδάκη

Το πρόβλημα ήταν πάντα «πού θα θέσει το κοπέλι». Το κοπέλι που ερχόταν ξαφνικά με ένα σακίδιο γεμάτο βιβλία στην πλάτη, λίγα ρούχα και αφού είχε αλλάξει δύο τρία λεωφορεία μέχρι να φτάσει στο χωριό.

Πάνω ο οντάς και κάτω η σάλα με την κουζίνα, τις αποθήκες, το πατητήρι, τον στάβλο. Διάλεγα πάντα τη σάλα κι ας ήταν πέτρινος ο καναπές της. Ήθελα να είμαι δίπλα τους, να μετρώ την ανάσα τους τη νύχτα, να ακούω τις κουβέντες τους. «Και τι θα μαγειρέψω μαθές, που την έχει η μάνα της κανακαριά;»

Παππούς και γιαγιά, οράματα από μια αγροτική Κρήτη που έσβηνε με ταχύτατους ρυθμούς ήδη από τη δεκαετία του 1980.

Απόψε, σαράντα χρόνια μετά, ονειρεύτηκα τη γιαγιά μου. Όχι στο Κλήμα, το χωριό μας στον Νότο της Κρήτης, αλλά αλλού, σε ένα νησί εξωτικό· σε βράχο αστραφτερό, με γύρω-γύρω πέλαγα και ανθισμένες πλαγιές.

Έψαχνα, λέει, για δωμάτιο. Ανέβηκα μια παλιά σκάλα και βρήκα τη γιαγιά μας, τη Δέσποινα. Ολοστρόγγυλη, πεντακάθαρη, φωτεινή, καθόταν μπροστά στην πυροστιά. «Δεν σε περίμενα, παιδί μου, και έχω αμαγείρευτα», είπε.

Και όμως σε λίγο ένα ζεστό πιάτο με μελιτζάνες, λιγοστές πατάτες και ξινόχοντρο εμφανίστηκε μπροστά μου. Είχε και ένα νεαρό σκυλάκι γκρι που τη λάτρευε και όλο χοροπηδούσε δίπλα μας. Εκείνη ούτε έφαγε, ούτε ήπιε. Κοιτούσε μακριά το πέλαγος. «Μη μας ξεχάσεις» είπε. «Δεν σε ξεχνώ, γιαγιά» απάντησα.

Θα χτυπήσει κάποτε η πόρτα και θα έχω και εγώ αμαγείρευτα. Το κοριτσάκι με το σακίδιο και τα χρωματιστά όνειρα θα γίνει κι αυτό κάποτε γιαγιά και θα διηγείται ιστορίες από την παλιά Κρήτη. Την παλιά Κρήτη στην οποία η φιλοξενία ήταν αρχή απαράβατη, που το γέλιο γλύκαινε τα κουρασμένα πρόσωπα, που άνθιζαν τα δουλεμένα όλους ρόζους χέρια για χειραψίες και αγκαλιές. Όχι, δεν σας ξεχνώ!

*Η Εύα Μ. Μαθιουδάκη είναι συγγραφέας. Το τελευταίο της βιβλίο «Μέρες της Κηφισιάς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Βρείτε τον καλοκαιρινό οδηγό για το Ηράκλειο εδώ.