Αλέξανδρος Τσούτης: Φωτογραφικά καρέ από όλο τον κόσμο

Η εμπειρία ενός μακρινού ταξιδιού έχει λείψει στους περισσότερους από εμάς το 2020. Δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, δεν το σκέφτεσαι, υπάρχουν άλλα σοβαρότερα θέματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα για να μπορούμε να ταξιδέψουμε αύριο.  Ένα ταξίδι μπορεί να εξελιχθεί σε μία βιωματική εμπειρία που θα χαραχτεί στη μνήμη μας για πάντα, αλλά αυτή τη στιγμή προέχει να αντιμετωπίσουμε την πανδημία, τη μεγαλύτερη και πιο δύσκολη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει ο κόσμος τις τελευταίες δεκαετίες.

Σε αυτές τις ημέρες του δεύτερου lockdown, που κυλάει όλο και πιο αργά, πέτυχα  –για άλλη μία φορά- το εαυτό μου να ταξιδεύει σε μακρινά μέρη και να σχεδιάζει νέα ταξίδια, με την προσωπική σελίδα (tripinpictures.com) του Αλέξανδρου Τσούτη, να βρίσκεται ανάμεσα στα αγαπημένα μου φωτογραφικά travel blogs. Ο Αλέξανδρος Τσούτης, creative director σε μεγάλη διαφημιστική εταιρία, έχει ταξιδέψει σε περισσότερες από 82 χώρες και μοιράζεται μαζί μας μοναδικά φωτογραφικά καρέ και ανθρώπινες ιστορίες.

Ο Αλέξανδρος Τσούτης μιλάει στην Athens Voice για τα ταξίδια του σε όλο τον κόσμο, τη φωτογραφία και τους ανθρώπους που συνάντησε στο δρόμο του.
 

Πώς βιώνεις το δεύτερο lockdown και την πανδημία, και σαν ένας άνθρωπος που ταξιδεύει συνέχεια;

Όπως σε όλους μας, η πανδημία μου στερεί πολλά περισσότερα από τα ταξίδια. Στερεί πάνω απ’ όλα τις ανθρώπινες επαφές, τη συναναστροφή με αγαπημένα πρόσωπα. Μας γεμίζει με το φόβο απώλειας ανθρώπων, κοντινών ή μακρινών.

Να επισημάνω πως δεν ταξιδεύω συνέχεια, ταξιδεύω όμως ανελλιπώς στο χρόνο της κανονικής μου άδειας. Προσωπικά προσαρμόστηκα στις συνθήκες και δε στερήθηκα το ταξίδι, εκτός από την περίοδο του 1^ου lockdown που ματαίωσα τα πλάνα μου.

Γενικά ταξιδεύω με βάση τις ευκαιρίες αεροπορικών εισιτηρίων που βρίσκω. Αυτή τη φορά προστέθηκαν στην εξίσωση οι κανόνες εισόδου της κάθε χώρας και βέβαια δεν αγνοήθηκε ως παράγοντας και ο αριθμός των κρουσμάτων.

Ποιο ήταν το τελευταίο σου ταξίδι εκτός Ελλάδας; Ήταν πριν ή μετά την πανδημία;

Τον Αύγουστο ακολούθησα ένα ταξιδιωτικό πλάνο στη γηραιά ήπειρο. Υπό φυσιολογικές συνθήκες θα βρισκόμουν πιθανόν σε κάποια απομακρυσμένη ζούγκλα, καθώς οι προορισμοί που αγαπώ είναι κατά κανόνα εκτός Ευρώπης, σε πολιτισμούς μη εκσυγχρονισμένους, σε χώρες μη «δυτικοποιημένες» και παραδοσιακές φυλές.  Όμως πολλοί προορισμοί, είτε είχαν κλειστά σύνορα και έλλειψη πτήσεων, είτε τους είχα επισκεφτεί στο παρελθόν, είτε… σε κάποιους εξ’ αυτών «θεράπευαν» τον Covid με ginger και lime, αληθινή ιστορία.

Έτσι, αναγκαστικά επιλέχθηκαν προορισμοί εντός Ευρώπης. Μια χώρα που ανήκει τυπικά σε αυτήν αλλά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια μικρή ήπειρος, είναι η Ισλανδία. Πρόκειται για προορισμό δημοφιλή στο ευρύ κοινό των ταξιδιωτών και παρ' όλο που δεν αποτελούσε δική μου ταξιδιωτική προτεραιότητα, οι συνθήκες συνηγόρησαν στο να απολαύσω τη μαγεία του τόπου αυτού, χωρίς την όχληση του μεγάλου αριθμού επισκεπτών. Η Ισλανδία παρά το μικρό της μέγεθος διαθέτει έναν εκπληκτικό φυσικό πλούτο, μια πανδαισία γεωλογικών θαυμάτων, μια συμφωνία στοιχείων της φύσης και μια επίδειξη της δύναμής της. Επίσης, λόγω του μικρού πληθυσμού και των 2 τεστ Covid που υποχρεούνταν οι εισερχόμενοι, η Ισλανδία ήταν ιδανικός προορισμός και από υγειονομικής πλευράς. Τα Covid τεστ τείνουν να είναι τα διαβατήριά μας πλέον, τουλάχιστον μέχρι να διατεθεί το εμβόλιο.

Στη συνέχεια βρέθηκα στην Πολωνία αλλά ο επόμενος προορισμός που ήταν η Νορβηγία άλλαξε τους κανονισμούς καραντίνας και απορρίφθηκε η επιβίβαση στην πτήση. Ευτυχώς οι μετακινήσεις στην Ευρώπη είναι οικονομικές και οι αλλαγές πλάνων ευέλικτες. Έτσι το ταξίδι συνεχίστηκε στη Σλοβακία και την Ουγγαρία, παρ’ ότι όπως προανέφερα δεν αποτελούν προορισμούς που με ενθουσιάζουν.
 

Έχεις ταξιδέψει σε περισσότερες από 82 χώρες. Πώς τα κατάφερες; Ποιο ήταν το πρώτο σου μακρινό ταξίδι;

Δεν έχω κάποια μαγική συνταγή σε σχέση με το ταξίδι παρά μόνο το πάθος και την προσπάθεια να ξεπερνώ τους φόβους και τα προσωπικά μου όρια. Σίγουρα απαιτούνται και άλλες θυσίες, όπως το να στερούμαι τις ομορφιές του τόπου μου, τις ονειρικές παραλίες των ελληνικών νησιών τις γιορτινές στιγμές με οικογένεια και φίλους.

Το πρώτο μου λοιπόν ταξίδι εκτός Ευρώπης ήταν στην Κούβα, το 2004 επί ηγεσίας Fidel Castro. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξετρελάθηκα, ίσως γιατί ο τουρισμός είχε ήδη έντονη την επιρροή του, αλλά κυρίως γιατί δημιουργούσε μία έντονη κοινωνική ανισότητα σε σχέση με το ντόπιο πληθυσμό, μια συνθήκη για την οποία δεν ήμουν προετοιμασμένος. Οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας την εικόνα της Κούβας με τα αυτοκίνητα-αντίκες, τα πούρα, τη salsa και τα mojito. Όλα αυτά τα στερεοτυπικά πράγματι αφθονούν στο νησί, όμως εγώ προσωπικά δεν κατάφερα να αγνοήσω τη στέρηση, την ανέχεια και την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βιώνουν οι Κουβανοί, και παράλληλα να κάνω ανέμελα τη dolce vita μου.
 

Τι σημαίνει ταξίδι για εσένα;

Το ταξίδι είναι για μένα μια ζωτική ανάγκη, αλλά δε θεωρώ πως είναι μόνο δική μου αυτή η ιδιαιτερότητα. Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να ταξιδεύουμε, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο και για διαφόρους λόγους, από μια απόδραση διακοπών έως μια πολιτισμική εμπειρία και εξερεύνηση.

Παρ’ ότι τα ταξίδια μου τα πραγματοποιώ κι εγώ στο χρόνο των διακοπών, θα τα χαρακτήριζα περισσότερο ως ταξίδια εμπειρίας και λιγότερο αναψυχής. Με προσελκύουν πολιτισμοί διαφορετικοί και άνθρωποι αυθεντικοί, όσο το δυνατόν ανεπηρέαστοι από τα δυτικά κοινωνικά πρότυπα.

Αναζητώ ό,τι αυθεντικό έχει απομείνει από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, τα έθιμα και τους πολιτισμούς που δε φιλοξενούνται απαραιτήτως σε μουσεία.

Θεωρώ προορισμό των ταξιδιών και ήρωα των εικόνων μου... τον Άνθρωπο.
 

Η φωτογραφία προέκυψε μέσα από τα ταξίδια ή προϋπήρχε το ενδιαφέρον; Μάλιστα δύο φωτογραφίες σου έχουν διακριθεί και δημοσιευθεί στο National Geographic.

Όπως οι περισσότεροι, έτσι κι εγώ φωτογράφιζα στα ταξίδια μου για να διατηρήσω τις αναμνήσεις. Όμως σταδιακά η φωτογραφία έγινε ένα μέσο έκφρασής μου, μια αποτύπωση της προσωπικής μου ματιάς και των συναισθημάτων που νιώθω όταν βρίσκομαι εκεί, μια ιστορία ειπωμένη μέσα απ' το πάγωμα της στιγμής.

Παρ’ όλο που δε συμμετέχω συχνά σε φωτογραφικούς διαγωνισμούς, είχα τη χαρά να δω δύο εικόνες μου να διακρίνονται και να δημοσιεύονται στο National Geographic, μια εκ των οποίων αναδείχτηκε και ως φωτογραφία της ημέρας.

Επίσης έχω πραγματοποιήσει δύο προσωπικές φωτογραφικές εκθέσεις.
 

Κάτι που φαντάζομαι δεν μπορεί να απαντηθεί μέσα από μία απλή ερώτηση. Ποια ταξίδια και συναντήσεις με ανθρώπους έχεις να θυμάσαι πιο έντονα; Είδα ότι έχεις πάει και στο πολύπαθο Χαλέπι της Συρίας το 2019.

Είναι αμέτρητα τα συγκινητικά περιστατικά και οι αναμνήσεις, θα μπορούσα να ανακαλώ ατελείωτα…

Στιγμές με πρωταγωνιστές Ανθρώπους φτωχούς, ταπεινούς, που επέδειξαν ένα πρόσωπο πιο ανθρώπινο από αυτά που συναντάμε συνήθως στις δυτικές κοινωνίες. Που εκδήλωσαν ανεπιτήδευτη, ανιδιοτελή καλοσύνη και φιλοξενία. Άνθρωποι που πρόσφεραν απλόχερα απ' το μερτικό τους στον άγνωστο περαστικό.

Σύριοι πρόσφυγες στη Βηρυτό που με υποδέχτηκαν στην παράγκα τους, προσφέροντας από το υστέρημά τους. Νομάδες καμηλιέρηδες στην έρημο του Σουδάν που πρόσφεραν το λιγοστό φαγητό τους. Μια κυρά στην Τουρκία κι ένας φούρναρης στο Ιράκ που φίλεψαν ψωμί. O Παλαιστίνιος που ρώτησε αν χρειαζόμαστε ακόμα και χρήματα, ο Υεμενίτης που επέστρεψε τα χρήματα που έχασε ένας από την παρέα.

Κι αυτή η ανεξήγητη ευτυχία που πηγάζει μέσα στις πιο φτωχές γωνιές του πλανήτη και τα παιδιά… τα ξυπόλητα παιδιά της Αφρικής που τσακώνονται για το ποιο θα σου κρατήσει το χέρι, ποιο θα τσιμπήσει το παράξενο λευκό σου δέρμα. Αλλά και τα παιδιά που βιώνουν πείνα, στέρηση και ασθένειες, δυστυχώς υπάρχει και αυτό... Η οικογένεια που ξαναέχτιζε το σπίτι της στον όλεθρο του πολέμου του Ιράκ, με χαμόγελο μας υποδέχτηκαν και αυτοί. Τόσες αλησμόνητες αναμνήσεις.

Πράγματι επισκέφτηκα τη Συρία το 2019 και ενώ ο πόλεμος δείχνει ότι δε θα τελειώσει στην πολύπαθη χώρα. Όμως η εμπειρία της Μοσούλης στο Ιράκ, όπου βρέθηκα το 2018 μετά την απελευθέρωση από τις θηριωδίες του ISIS, ήταν ακόμα πιο σοκαριστική. Η θέα και η οσμή του ολέθρου και του θανάτου, με έχει σημαδέψει.
 

Τι θα συμβούλευες κάποιους που θέλουν να ταξιδέψουν και ίσως δεν έχουν το μεγαλύτερο budget; Κάποια tips πώς να το οργανώσουν σωστά και τι να αποφύγουν;

Τα ταξίδια δεν αποτελούν πλέον προνόμιο των οικονομικά ευκατάστατων. Μπορούμε να πραγματοποιούμε οικονομικά ταξίδια οργανώνοντάς τα μόνοι μας, χωρίς τη μεσολάβηση πρακτορείων. Μπορούμε να βρεθούμε σχεδόν οπουδήποτε… αν ο προορισμός μας αποφασίζεται βάσει προσφορών σε αεροπορικά εισιτήρια και αν αφιερώνουμε χρόνο αναζητώντας πτήσεις με ευφάνταστους ενδιάμεσους σταθμούς.

Αν επιλέγουμε χώρες όπου το κόστος ζωής είναι χαμηλό, αλλά που είναι πλούσιες σε πολιτισμικά στοιχεία. Αν αναλαμβάνουμε τον κόπο, την ταλαιπωρία και τους κινδύνους της εξερεύνησης σε άγνωστα εδάφη και ανθρώπους. Αν μετακινούμαστε με δημόσια μέσα όπως και οι ντόπιοι, αν τρώμε ό,τι και αυτοί και περιορίσουμε τα standards της άνεσης και της καθαριότητας. Αν έχουμε ευελιξία στο ταξίδι μας και βρίσκουμε επί τόπου λύσεις σε κάθε πρόβλημα, αν διαπραγματευόμαστε με σκληρά παζάρια το οτιδήποτε.

Και βέβαια, είναι θέμα προτεραιοτήτων και θυσίας καθημερινών πραγμάτων. Ποιος είναι διατεθειμένος να περιορίσει τις βραδινές εξόδους του, τον καθημερινό καφέ, γιατί ονειρεύεται να πιει μια μπίρα σε μπαράκι με χωμάτινο πάτωμα, κάπου στη Μπουρκίνα Φάσο; Όταν αγαπά κανείς κάτι, το πραγματοποιεί θυσιάζοντας αν χρειαστεί άλλα πράγματα.
 

Κάνεις σχέδια για το 2021 ή τα πάντα βρίσκονται σε μία «παύση»; Υπάρχουν κάποια σημεία του πλανήτη που δεν έχεις βρεθεί ακόμα ή κάποια που θα ήθελες να επιστρέψεις σε αυτά;

Κάνω σχέδια για το 2020! Γενικά δεν αναφέρω μελλοντικούς προορισμούς γιατί το ανεξάρτητο ταξίδι μπορεί να μεταβληθεί από πολλούς παράγοντες, ακόμα περισσότερους στην αβέβαιη περίοδο που διανύουμε.

Είναι πολλά τα σημεία του πλανήτη που δεν έχω πάει και ελπίζω να προλάβω όσα περισσότερα μπορώ στη ζωή αυτή. Τον περιορισμένο χρόνο μου τον αφιερώνω στο να ανακαλύπτω νέα μέρη και όχι να επιστρέφω σε προηγούμενα, παρ’ όλα αυτά έχω ξαναβρεθεί σε κάποια.

Εύχομαι σε όλους να βγούμε υγιείς από αυτή τη δοκιμασία και να ανακτήσουμε το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας, πραγματοποιώντας κάθε μας όνειρο, ταξιδιωτικό και μη.

tripinpictures.com
@alexandros_tsoutis