Η Λέσβος του σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη

Μικρός οδηγός για τον επισκέπτη

1. Να ζήσεις στην ίδια την πόλη της Μυτιλήνης. Να ψάξεις να βρεις την καλύτερη θέα της παραλίας. Σπίτια διαφορετικών εποχών και ρυθμού εικονογραφούν κατά κάποιο τρόπο την ιστορία της. Να σταθεί λίγο το βλέμμα σου στο μυστηριακό τρούλο του Αγίου Θεράποντα, που φαίνεται από μίλια μακριά καθώς έρχεσαι με το καράβι και μοιάζει να είναι το σκουφί της πόλης. Να περπατήσεις στην αγορά, να φτάσεις στην Επάνω Σκάλα και να γευματίσεις στις ψαροταβέρνες με φόντο το αρχαίο λιμάνι, που αναφέρει ο Θουκυδίδης, κάτω από τη σκιά του επιβλητικού κάστρου. Να επιδιώξεις να δεις θέατρο από τις ερασιτεχνικές ομάδες του νησιού. Είναι από τις πιο σημαντικές στην Ελλάδα. Καταλαβαίνεις βλέποντάς τους πως το ερασιτεχνικό θέατρο δεν είναι κατώτερης ποιότητας, αλλά διαφορετικής εκφραστικότητας.

Να κάνεις μικρές βόλτες στα κοντινά χωριά: Πάμφιλα, Θερμή, Βαρειά, Νεάπολη, Κράτηγο.

2. Να βλέπεις το τοπίο του νησιού από μακριά. Στην ενότητά του με το βουνό, τη θάλασσα, τα δέντρα, τα σπίτια, αλλά και τον ορίζοντα, απέναντι, προς τα μικρασιατικά παράλια. Το τοπίο από κοντά και το τοπίο από μακριά αντενεργούν σαν να ενώνονται με το σύμπαν. Θα το διαπιστώσεις αυτό αν δεις τον κόλπο της Γέρας, που ζωγράφισε ο Θεόφιλος. Και επειδή αναφέρθηκα στον κόλπο της Γέρας, σου θυμίζω να επιδιώξεις μια βόλτα μέσα σ’ αυτόν με καΐκι, κάνοντας τη διαδρομή Κουντουρουδιά - Πέραμα καθώς δύει ο ήλιος. Θα μαγευτείς.

3. Όταν θα πας στο Μουσείο του Θεόφιλου, στη Βαρειά, μη βιαστείς. Πρέπει να σταθείς απέναντι στο κάθε έργο και να μείνεις ώρες. Αυτό που θα δεις με τα μάτια σου στο νησί, το έχει εκφράσει η ζωγραφική του με μοναδικό τρόπο. Το μουσείο που στεγάζει τα έργα που μάζεψε ο Τεριάντ, μοιάζει να είναι για πάντα το σπίτι του.

4. Να επισκεφτείς την Παναγιά της Αγιάσου και μετά να καθίσεις στα καφενεία της πλατείας για να πιεις καφέ και να δοκιμάσεις γλυκό του κουταλιού. Η Αγιάσος είναι χωριό με μεγάλη παράδοση. Έχει δικό της γλωσσικό ιδίωμα μοναδικό και καρναβαλίστικα δρώμενα που η σάτιρά τους τσακίζει κόκαλα.

5. Να νιώσεις το κεντρικό αίσθημα, την κεντρική αισθητική του νησιού, που δημιουργείται όταν ο ήλιος χτυπάει τους ελαιώνες. Τότε τα χωράφια γεμίζουν ασήμι. Τα παλιά ελαιοτριβεία με τα μηχανήματα που έρχονταν από την Ευρώπη και έμοιαζαν με μυθικά όντα, σε κάνουν να φανταστείς τον ειρηνικό μόχθο των ανθρώπων που τα δούλευαν. Σήμερα αυτά τα μηχανήματα μπορείς να τα ξαναδείς στα μουσεία του νησιού. Σου δίνουν την εντύπωση πως, ανεξάρτητα από τη λειτουργικότητά τους, η αισθητική τους θυμίζει κάτι από το κίνημα του μοντερνισμού στις αρχές του εικοστού αιώνα.

6. Τα μοναστήρια του νησιού έχουν δημιουργήσει ένα μεγάλο ρεύμα θρησκευτικού τουρισμού. Είτε είσαι θρησκευόμενος είτε όχι, αξίζει να τα επισκεφτείς. Γιατί οι παλιοί και οι νέοι Άγιοι έχουν δεθεί με την ιστορία του νησιού.

7. Η Λέσβος είναι όμορφη και στα τουριστικά της μέρη –Μόλυβος, Σκάλα Ερεσού κ.ά.– γιατί δεν αλλοιώθηκε το ντόπιο στοιχείο. Και εκεί μπορείς να δεις και να ακούσεις το χιούμορ και τη διακριτική ευγένεια των Μυτιληνιών απέναντι στους ξένους.

8. Μπορείς βέβαια να ανακαλύψεις τις δικές σου ακρογιαλιές και τα μικρά ταβερνάκια, τα κρυμμένα κάτω από τις ελιές. Κι αυτό δεν χρειάζεται τουριστικό οδηγό. Τα βρίσκεις μόνος σου.

* Ο Λάκης Παπαστάθης είναι σκηνοθέτης. Τελευταία του ταινία «Ταξίδι στη Μυτιλήνη».