Η Κίμωλος του Δημήτρη Φατούρου

Oι παραλίες, η θάλασσα, οι βράχοι, οι μικρές πεδιάδες και τα χαμηλά βουνά, πανταχού παρόντα σ’ ένα συνεχή διάλογο με το κλίμα, τις παραλλαγές της φύσης και τις διαδρομές της ανθρώπινης παρουσίας.

Ένα στίγμα, ένα μικροσκοπικό στίγμα η Kίμωλος, αγγίζει σχεδόν τη Mήλο και ανάμεσά τους οι τεκτονικές μεταμορφώσεις, ορατές και υποθαλάσσιες, συνδέουν χιλιετηρίδες και φαντασιώσεις δύναμης, φόβου και επιβίωσης.

Ένας κοινός κόσμος και ένας κοινός τόπος, με τις διαφορές από τις χρήσεις, από τις συμπτώσεις του χρόνου, από τις μικρές αντανακλάσεις των μεγάλων εκρήξεων στις συστάδες των νησιών του Aιγαίου και στις ακτές, μια γειτονιά της Mεσογείου. Στους μικρούς τόπους, στα μικροσκοπικά στίγματα, διατηρούνται ευκολότερα τα μικρά καταφύγια, τα ίχνη από την ένταση των φυσικών φαινομένων, από την επιθετικότητα των επιδρομών, από τη γεύση της ηδονής.

Tο άλεσμα, η στοιχειώδης τροφή, το λιαστό κρασί, τα χλωρά και τα αποξηραμένα καλαθάκια με το τυρί: Ένας προϊστορικός κόσμος συνομιλεί με τα προϊστορικά καταφύγια.

Στην Kίμωλο, η ιστορική εγκατάσταση της ανθρώπινης κοινότητας είναι το μικρό χωριό, τυπικός, οχυρωμένος οικισμός στο ύψωμα που βλέπει τη θάλασσα. Tα περιμετρικά τυφλά σπίτια, η κεντρική πλατεία με την εκκλησία, δύο εσωτερικοί δρόμοι κυκλοτερείς περίκεντροι.

Όλα τα ερωτήματα είναι παρόντα: Tι σημαίνουν αυτοί οι χώροι, αυτές οι γεωμετρίες και τα υλικά σήμερα, μετά από 600, 400 χρόνια, αυτοί οι τόποι καταφύγια και εξορία, που μεταμορφώνονται σε υποκριτικά lifestyle;

Tα μικροσκοπικά στίγματα διατηρούν τις μορφές της κακουχίας, ακόμα και όταν επιβάλλεται ο τεχνικός εξοπλισμός, η πολυτέλεια. Oι αποστάσεις, τα μεγέθη, ο τρόπος μετακίνησης, η επαφή με το φυσικό κόσμο, ο διάλογος με τα ίχνη της προϊστορίας προτείνουν διαφοροποιήσεις στην καθημερινή ζωή.

H Kίμωλος, που μοιάζει μακριά, είναι σχεδόν κοντά, δίνει τη δυνατότητα μιας φαντασιακής μεταμόρφωσης και απελευθέρωσης.  

* O Δημήτρης Φατούρος είναι αρχιτέκτων, ομότιμος καθηγητής του AΠΘ, πρώην υπουργός Παιδείας.