Η Αίγινα του εικαστικού Παύλου Σάμιου

Βγαίνοντας από το καράβι στην Αίγινα, πριν πάω για το χωριό του Μεσσαγρού, η πρώτη αγορά είναι φρέσκο μαύρο ψωμί, αυγά, ντομάτες και φέτα. Έτσι το πρώτο μεσημεριανό φαΐ στο σπίτι είναι αυγά τηγανητά με τα συνοδευτικά τους.

Μετά, λίγες ώρες χωρίς να κάνω τίποτα, ένας καφές και βόλτα γύρω από το σπίτι για να ξαναβρώ τις μυρωδιές και τις συνήθειες του σπιτιού. Βάζω μουσική και ανοίγω τα παράθυρα του εργαστηρίου. Έτσι προετοιμάζομαι και σκέπτομαι τι θα ζωγραφίσω. Αυτά συμβαίνουν κάθε φορά, όλες τις εποχές, μια και στην Αίγινα γίνεται η αρχή σχεδόν κάθε νέας σειράς έργων. Το εργαστήριο στο Μεσσαγρό έχει μια ενέργεια, ένα φως μοναδικό. Από το παράθυρο δεν έχεις να δεις πολλά παρά μόνο ότι είσαι στην αγκαλιά ενός ελαιώνα, κι έτσι η ματιά σου βλέπει πιο πολύ μέσα σου παρά έξω στο τοπίο.

Στην Αίγινα πρωτοήρθα στο σπίτι του δασκάλου μου Νίκου (και της Αγγέλας) Νικολάου. Ένα σπίτι ανοιχτό, φιλόξενο με όλη τη σημασία της λέξης. Εκεί είχαμε αναπτύξει μια μοναδική σχέση δασκάλου-μαθητή, μαζί με τον Μόραλη και τον Καπράλο.

Τα πρωινά, όταν μένω πιο πολλές μέρες, κατεβαίνω στο λιμάνι κάθε πρωί για καφέ στο καφενείο κάτω από το Δημαρχείο – είναι ένα μέρος μαγικό, πολύ κοντά στην εποχή των παιδικών μου χρόνων. Νεοκλασική ψαράδικη ατμόσφαιρα, όπως τότε, με χρώματα έντονα, βαμμένο στα πράσινα και στα γαλάζια – μου θυμίζει τα χρώματα από τα έργα του Matisse στο Αλγέρι. Εδώ μαζεύονται όλοι οι φίλοι το πρωί για κουβεντολόι και χαμόγελα. Παραδίπλα το ουζάδικο του Σκοτάδη. Πολύ καλό μαγαζί και ο Γιώργος, πάντα με έναν καλό λόγο. Στο στενό δίπλα, ο φούρνος της Γέφυρας, το καμάρι του Μεσσαγρού, που δίνει ψωμί και στο λιμάνι. Τα βράδια στην ταβέρνα του Βατζούλια στους Άγιους Ασώματους – μοναδικό χρώμα δεκαετίας ’70, δεν έχει αλλάξει τίποτα. Είναι από τα μέρη που, αν είσαι εκεί για πρώτη φορά, νιώθεις ότι τρως όλες τις ταβέρνες της Ελλάδας σε μια.

Στην παραλία δίπλα στο Σκοτάδη, το Μαριδάκι, πιο λαϊκό μαγαζί αλλά πολύ ωραίο. Με τα ψαροκάικα μπροστά σου, «υποχρεώνεται» η ματιά να φύγει μαζί με τη σκέψη μακριά…

Πιο κάτω, το πιο ωραίο ξενοδοχείο του λιμανιού, το Brοwn, παλιό αλλά ανανεωμένο, σημερινό, με την άμμο της παραλίας στα πόδια σου.

Πολλές φορές από τον Μεσσαγρό ειδικά, όταν έχει βοριαδάκι, πάω για μπάνιο και μεσημεριανό φαΐ στο ξενοδοχείο του Απόλλωνα στην Αγία Μαρίνα. Η θέα, η θάλασσα και η ατμόσφαιρα του μέρους δεν πληρώνονται με τίποτα. Ειδικά μετά από μια επίσκεψη στον καταπληκτικό αρχαίο Ναό της Αφαίας, το ξενοδοχείο του Απόλλωνα είναι μοναδική εμπειρία. Κοντά στο ναό είναι το Μοναστήρι του Αγίου Μηνά – εκεί πρωτοζωγράφισα στο ιερό της με το δάσκαλό μου Διονύση Καρούσο, όταν ήμουν 18 ή 19 ετών.

Το Αιάκειον, το πιο in καφενείο της παραλίας της Αίγινας, με τα φοβερά μπακλαβαδάκια και τα αξέχαστα αμυγδαλωτά. Σε αυτό το στέκι κάθε μέρα τα καλοκαίρια μεταξύ 1 και 2 το μεσημέρι πίναμε καφέ με το δάσκαλο Μόραλη. Ακόμα και τώρα, κάθε φορά που περνάω από μπροστά, είναι σαν να τον βλέπω να πίνει το εσπρεσάκι του και να διηγείται καταπληκτικές ιστορίες από τη ζωή του.

Μετά από μια περιήγηση στο ναό του Απόλλωνα, στην Κολώνα, και έχοντας δει το μικρό αλλά πολύ ενδιαφέρον μουσείο, θα συναντήσεις το τελευταίο ταβερνάκι με τα πολύ φρέσκα και νόστιμα ψάρια, την Καβουρίνα – έχει το πιο ωραίο ηλιοβασίλεμα εκεί.

Τα βράδια μετά την ταβέρνα, αργά, ένα μοναδικό μπαρ μέσα στα στενά στην οδό Αφαίας, τα Περδικιώτικα· είχα την τύχη να το επιζωγραφίσω και να συντηρήσω τις τοιχογραφίες στο ταβάνι, τότε που το άνοιξε ο Γιάννης Ποντικάκης. Του ζωγράφισα και την ταμπέλα απ’ έξω, αλλά του την κλέψανε – πολύ ενδιαφέρουσα μουσική και μοναδικό νεοκλασικό ντεκόρ.

Στο Μεσσαγρό πολύ καλό φαΐ στον Αργύρη –δική του ρετσίνα και σπιτικοί μεζέδες– και στη Βαγία ο Βάκχος, που όλα τα χορταρικά είναι δικής τους παραγωγής. Εδώ είναι και τα μόνα κεραμάδικα με τα παραδοσιακά αιγινίτικα κανάτια.

Όταν είχα τα παιδιά μου μικρά, η ολοήμερη εκδρομή των διακοπών ήταν στον Μαραθώνα, με την ψιλή άμμο, την ταβέρνα του Τάσσου και με… κρύο καρπούζι το απόγευμα πριν τη δύση. Στην Πέρδικα έχει ωραίες ταβέρνες επάνω στο λιμανάκι για φρέσκο ψάρι. Η Παχειά Ράχη είναι ιδανική για μια ωραία βόλτα το απόγευμα στο πέτρινο χωριό και να πας το πρωί της Κυριακής στην εκκλησία για τη λειτουργία της. Κάπου-κάπου, στο Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου για ένα κεράκι και ένα βλέμμα μέσα μας. Απέναντι από το μοναστήρι φεύγει ένας μικρός δρόμος για το πιο παλιό μοναστήρι του νησιού, αφιερωμένο στην Παναγία. Η Παλιόχωρα εκεί δίπλα είναι ένα πνευματικό μικρό βουνό με πολλά και ωραία εκκλησάκια, ιδανική απογευματινή βόλτα για περισυλλογή.

Το καλοκαίρι, το βράδυ, σινεμά έξω με σουβλάκι από τον Μαύρο Γάτο και βόλτα στο λιμάνι, το βράδυ χωρίς αυτοκίνητα και μηχανάκια ακούς τις φωνές των παιδιών που παίζουν στο δρόμο με τα ποδήλατα.

Το νεοκλασικό λιμάνι κρατάει όλη αυτή τη χαμένη ομορφιά της παλιάς Αθήνας και μας θυμίζει ότι η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας μετά την τουρκοκρατία ήταν η Αίγινα. Εύχομαι αυτό το χρώμα να μη χαθεί, να μείνει σαν μια σελίδα στην ιστορία της αρχιτεκτονικής στη νεότερη Ελλάδα.

Φώτο: Ο Π.Σ. αγκαλιά με τη Μοχίτα

* Ο Π.Σ. είναι ζωγράφος.