Η Σύρος του δημοσιογράφου Βαγγέλη Περρή

Σύρος: Βράχια, θάλασσα, γλάροι και ξανά βράχια, θάλασσα, γλάροι. Η επανάληψη υπνωτίζει τον επιβάτη, μέχρι που τον υποδέχεται ο ήχος απ’ την καμπάνα του Αϊ-Δημήτρη. Το πλοίο ξαφνικά μαγεύεται, τα απόνερά του παύουν να είναι ευθεία γραμμή, στρίβει δεξιά και αποκαλύπτονται δύο πυκνοχτισμένοι λόφοι που μοιάζουν με χριστουγεννιάτικα δέντρα. Στην κορυφή τους αστράφτουν δύο εκκλησίες. Ο Σαν Τζώρτζης επιβλητικός, αυστηρός σαν μεσαιωνικό κάστρο. Η Ανάσταση πιο χρωματιστή, τα καμπαναριά της την τραβούν προς τον ουρανό, βυζαντινή. Η σκιά τους πέφτει στις δύο θρησκευτικές κοινότητες του νησιού. Ορθόδοξοι και καθολικοί. Οι δεύτεροι βρίσκονται στα ίδια μέρη εδώ και αιώνες. Έσπειραν μέχρι που έκαναν γόνιμη την πέτρα, στόλισαν με ξερολιθιές τα βουνά, απλώθηκαν δίπλα στη θάλασσα, δημιούργησαν χωριά και γλέντησαν με ήχους από τουμπάκια και τσαμπούνες. Γέννησαν τον Μάρκο Βαμβακάρη. Οι πρώτοι ήρθαν πρόσφυγες, έγιναν έμποροι, ύψωσαν φουγάρα, χόρεψαν βαλς σε μαρμάρινες σάλες, κάλεσαν Γάλλους, Ιταλούς και Βαυαρούς να τους χτίσουν τα σπίτια και τα δημόσια κτίρια. Γέννησαν τον Εμμανουήλ Ροΐδη.

Οι δύο διαφορετικές Σύρες πλέον έχουν γίνει μία και ο εντελώς πρωτότυπος συνδυασμός αναδεικνύει σε μοναδικές όλες τις διαδρομές που διασταυρώνονται στο νησί.

Η αφετηρία βρίσκεται στην Ερμούπολη. Η πορεία προς την κεντρική πλατεία Μιαούλη με το δημαρχείο του Τσίλερ και τη μαρμάρινη εξέδρα μουσικής είναι γεμάτη μυρωδιές και ήχους. Με το που κατέβεις απ’ το πλοίο σε περιμένει το γνήσια ιταλικό παγωτό Dai Daddi, σχεδόν δίπλα ο Άμβυξ ζεσταίνει το φούρνο του για pizza, στην αγορά σε περιμένουν όλα τα καλούδια της Σύρας, από λούζες μέχρι τυριά με μάραθο στον Πρίνα, λίγο πιο πέρα απλώνονται τα καφέ που στέκονται δίπλα στη θάλασσα και αποτελούν την καρδιά των πρωινών συναντήσεων και της νυχτερινής διασκέδασης. Τα στενά είναι στολισμένα με βουκαμβίλιες, ορθώνονται πανύψηλα νεοκλασικά κτίρια, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στα Βαπόρια που εκτελούν το δρομολόγιο «παρελθόν παρόν» με στάσεις στο ιστορικό θέατρο Απόλλων, στον αρχοντικό Άγιο Νικόλα, στην παραλία των Αστεριών» στην προβλήτα μπροστά από τη σπηλιά που ο θρυλικός Λάκης έχει μετατρέψει σε σπίτι για να υποδέχεται το γλάρο Νικόλα, τις πάπιες του και τις μουσικές του Sergio Endrigo.

Η διαδρομή προς την Άνω Σύρο, ή Απάνω Χώρα, ή σκέτο Χώρα, έχει μουσική υπόκρουση από μπουζούκια και μπαγλαμάδες. «Σύρα, η Απάνω Χώρα σου με την ανηφοριά σου, με τα πολλά σκαλάκια σου και με τον Σα Μπαστιά σου», τραγουδούσε ο Μάρκος Βαμβακάρης, η προσωπογραφία του οποίου δεσπόζει στην ταβέρνα του Λιλή φιλοτεχνημένη από ένα μαγκιόρο Ιταλό ζωγράφο, τον Τζινιόλι, που διάλεξε την Απάνω Χώρα για να ζήσει τη ζωή του. Εδώ τα σπίτια είναι χαμηλά, σφιχταγκαλιασμένα μπροστά στο φόβο του πειρατή, η ταράτσα του ενός γίνεται αυλή του άλλου, ασβέστης, στεγάδια, γλάστρες, ψαλμωδίες από καλόγριες, όλα αυτά σαν να είσαι σε αεροπλάνο και να πετάς, η θέα λιγώνει περισσότερο κι απ’ τα «υποβρύχια» που προσφέρουν τα καφενεία της «πιάτσας» και των γύρω μπαλκονιών.

Το χάρτη των επόμενων επισκέψεων τον έχει επιμεληθεί πάλι ο Μάρκος Βαμβακάρης. Γαλησσάς, Ντελαγκράτσια, Φοίνικας, Παρακοπή και στο Πισκοπιό ρομάντζα (και ας μου ’ρθει συγκοπή). Τα χωριά της Σύρας είναι δίπλα στη θάλασσα αλλά και χαμένα στην ενδοχώρα. Κάποια από αυτά τα επέλεξαν οι πλούσιοι για να κάνουν τις διακοπές τους, εξού και τα κρυμμένα πίσω από ψηλούς τοίχους αρχοντικά στο Πισκοπιό καθώς και οι πύργοι (!) της Ντελαγκράτσιας. Τα άλλα είναι πιο ταπεινά, πιο κυκλαδίτικα υπό την προϋπόθεση ότι στον όρο δεν περιλαμβάνεται η ογκώδης τουριστική εκμετάλλευση.

Αυτή είναι και η διαφορά της Σύρας από τους γείτονες. Δίπλα στις ήπια οργανωμένες παραλίες βρίσκονται σχεδόν προσωπικές γωνιές, μπορείς ακόμη να διαλέξεις τη βουή του πλήθους ή την ηρεμία της μοναξιάς, την οποία μπορείς να ανακαλύψεις πηγαίνοντας στον Λωτό με τα πόδια, στα Κόκκινα κολυμπώντας ή στο Γράμματα με βάρκα.

Βέβαια οι περισσότεροι προτιμούν την κλασική βόλτα που αρχίζει από τη Βάρη, περνάει απ’ τον Μέγα Γιαλό, τον Φοίνικα, τις Αγκαθωπές και τον Γαλησσά, για να καταλήξει στο Κίνι που τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο. Η αιτία βρίσκεται στην οργανωμένη παραλία του, το ηλιοβασίλεμα και το Αλλού Γυαλού που προσφέρουν θαυμάσιο φαγητό δίπλα στο κύμα.

Παντού σε κερνούν καλή διάθεση και λουκούμι! Μαζί με τις χαλβαδόπιτες, τα ντόπια τυριά και την κάππαρη τα φορτώνουμε στις αποσκευές μας. Παρηγοριά και υπόσχεση επιστροφής, γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να πας μια φορά στη Σύρα και μετά να μην επιστρέψεις για να τη βρεις τόσο ζεστή και λαμπερή όσο την άφησες.

*Ο Βαγγέλης Περρής είναι δημοσιογράφος.