Πολεις

Αγίου Δημητρίου, το μεσημέρι που με έζωσαν τα φίδια, ημί-true story

Η ιστορία της Στήλης των Όφεων

Στέφανος Τσιτσόπουλος
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η κολόνα Yilan Mermer (Μαρμαρένιο Φίδι) ή και Στήλη των Όφεων στην Αγίου Δημητρίου.

Με βγάζει ο δρόμος μεσημεράκι στην Αγίου Δημητρίου, στο ύψος της ΔΕΗ (καταστήματα θερμοσίφωνων και ειδών υγιεινής, αγορές - πωλήσεις ταξί, τζάμια - κρύσταλλα, ψηφιακές εκτυπώσεις και μηχανικούς - ηλεκτρολόγους) κι έτσι όπως ψάχνω κάτι πρόχειρο να γαληνέψει η πείνα μου, βλέπω το μπουγατσατζίδικο «Οφίσιαλ». Η βιτρίνα του προπαγανδίζει τυριά, κιμάδες, κρέμες, κανέλες και άλλα σπέσιαλ, «Σπέσιαλ όταν λέτε, τι ακριβώς;» ρωτώ τον μπουγατσέρη. «Μα δεν έχετε ακούσει για την περίφημη μπουγάτσα μας που την φτιάχνουμε με φίδι; Στην αρχή, όταν το ακούνε οι ανεξοικείωτοι, παθαίνουν ένα σοκ, μα όταν τη δοκιμάσουν, έρχονται και ξανάρχονται. Να σας βάλω μία και, αν δεν ευαρεστηθείτε, δεν θα πληρώσετε» κάνει ο μάστορας. 

Συνεχίζει ενώ μπαλταδιάζει μια φιδίσια περιποιημένη: «Οφίσιαλ θα πει όφις αυθεντικός, της γειτονιάς μας. Επί Τουρκοκρατίας, η δεισιδαιμονία την ήθελε να πλημμυρίζει από φίδια που ξεμυτούσαν τις νύχτες από τις σχισμές της απέναντι μαρμάρινης κολόνας, για να πάρουν τον αέρα τους». Κοίταξα το μεγάλο μάρμαρο ακριβώς μπροστά από τη ΔΕΗ της Αγίου Δημητρίου. Κάτι είχε πάρει το αυτί μου για τον θρύλο της κολόνας Yilan Mermer (Μαρμαρένιο Φίδι) ή και Στήλη των Όφεων, όπως ήταν γνωστή η περιοχή στην οθωμανική περίοδο, τότε που κατοικούσαν εδώ Ντονμέδες, ως επί το πλείστον. Έπρεπε να έρθει ειδικός Χότζας εξορκιστής για να πάψουν να βγαίνουν τα φίδια-δαίμονες και να πανικοβάλλουν τους ανθρώπους. 

Επί Τουρκοκρατίας όλα τα αρχαία μάρμαρα θεωρούνταν στοιχειωμένα και ένα τέτοιο ήταν και το Yilan Mermer. Η κατηγορία του κίονα χρησίμευε για να ανακαλεί τη δόξα των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων, με τον όγκο του να χρησιμεύει σαν βάση που πάνω της στηνόταν ο ανδριάντας. Τη συνήθεια την κράτησαν και οι Βυζαντινοί με πρώτον τον Μέγα Κωνσταντίνο, όμως όλα αυτά για τη μαρμάρινη κολόνα της Αγίου Δημητρίου είναι εικασίες που δεν έχουν τεκμηριωθεί. 

«Για δοκίμασε και πες» κάνει ο μπουγατσέρης. Προσπαθώ να καταπνίξω τη φοβία και την αηδία μου για την πρώτη φορά μου με κιμά από φίδι. «Με το πάσο σου» με παροτρύνει οσφραινόμενος τον δισταγμό μου ο μάστορας λέγοντας: «Η παράδοση που ήθελε τις μάνες των παιδιών της γειτονιάς να τα απειλούν πως μαύρο φίδι θα τα φάει αν τριγυρνούν έξω ως αργά στην Αγίου Δημητρίου, ή δεν κάθονται φρόνιμα, θεωρώ ότι είναι μια ένδειξη για το υποσυνείδητο μιας μάζας πληθυσμού που ακόμα στη Θεσσαλονίκη νιώθει πως κάτι εδώ στα μέρη μας επιζεί σαν ψυχή από τα απομεινάρια της αρχαιότητας». 

Η στήλη Yilan Mermer (Μαρμαρένιο Φίδι) ή και Στήλη των Όφεων σήμερα

Εν τω μεταξύ, όσο τον κοιτάζω τον τύπο όλο και κάτι μου θυμίζει. Κάποιον μου θυμίζει, αλλά δεν μπορώ να ανακαλέσω ποιον, πότε και πού, και δεν γαμιέται, μια ψυχή που είναι να βγει ας βγει. Οπλίζομαι με θάρρος και ρίχνω την πρώτη μπουκιά στην καταπιόνα μου, καθώς ο μπουγατσέρης περιμένει με αδημονία τη γευσιγνωστική μου. Δεν πρόλαβα να νιώσω γεύση φιδιού και να αηδιάσω. Ξύπνησα από το όνειρο που με ήθελε να περιφέρομαι πεινασμένος στην Αγίου Δημητρίου, στο ύψος της ΔΕΗ, και ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, σε ρόλο ιδιοκτήτη του καταστήματος «Οφίσιαλ, τυριά, κιμάδες, κρέμες, κανέλες και άλλα σπέσιαλ» να με ψήνει να δοκιμάσω φύλλο με αίσθηση ερπετού.