Η ποιότητα του αέρα και η ατμοσφαιρική μόλυνση στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης όπως καταγράφεται από την εφαρμογή IQAir σε πρώτο χρόνο. Ποιες οι πιο μολυσμένες περιοχές.
Το νέο μου παιχνίδι: είμαι ένας από τους 90.3Κ followers της εφαρμογής του IQAir, ελβετικής έμπνευσης, που μετρά καθημερινά την ποιότητα του αέρα σε διάφορα σημεία της Γης. Μελετώ τις επιδόσεις της Θεσσαλονίκης και με ζώνουν χίλια φίδια, έτσι όπως η εφαρμογή αναλύει τον δείκτη ποιότητας του αέρα μας καταμετρώντας τα επίπεδα των έξι πιο συχνά εμφανιζόμενων ατμοσφαιρικών ρύπων, βενζόλιο, διοξείδια αζώτου και θείου, μονοξείδιο του άνθρακα, όζον και μικροσωματίδια με διάμετρο 10 και 2,5 μικρόμετρα.
Με την εφαρμογή δεν κόλλησα τυχαία. Στη Θεσσαλονίκη των αιωρούμενων σωματιδίων και της καπνομίχλης που η υγρασία την απογειώνει σε επίπεδα Blade Runner (λέμε τώρα), ο πιο επικίνδυνος από τους ρύπους είναι o PM2,5, ένα μικροσκοπικό σωματίδιο στο ½ του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας που μπορεί να τρυπώσει σε αίμα και πνεύμονες και βοήθεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι τα μέσα ετήσια επίπεδά του δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό. Όμως, εδώ που παλαιότερα σκοράραμε ένα θανατηφόρο 18,8 και είχε σαν επακόλουθο να μπούμε στη μαύρη λίστα, η κατάσταση είναι αλέρτ μονίμως. Τις δύσκολες μέρες παραμείνετε σε εσωτερικούς χώρους, κλείστε πόρτες και παράθυρα για να αποτρέψετε την είσοδο του μολυσμένου αέρα, οι ευαίσθητοι να φοράτε καλή μάσκα προσώπου και όλοι μαζί ας κάνουμε τον σταυρό μας να ξεκουμπιστεί ο χειμώνας μιαν ώρα αρχύτερα, ώστε να πάψουν οι ξυλόσομπες να καίνε αβέρτα και ανεξέλεγκτα βιομάζες.
Μελετώντας τα καθημερινά data της IQAir, όπως και άλλων αντίστοιχων εφαρμογών του Δήμου και της Περιφέρειας (κόλλησα, το δηλώνω), διαπιστώνω πως το ξύλο και το πέλετ είναι η κύρια πηγή εκπομπών αιωρούμενων σωματιδιών. Το 99,5% των εκπομπών μόλυνσης σχετίζεται με τη χειμωνιάτικη θέρμανση, εκ τούτου και φέτος μας εξαίρεσαν από τη χορήγηση επιδόματος για τέτοιου είδους αμαρτωλές καταναλώσεις. Στη Θεσσαλονίκη (που κερδίζει στο ντέρμπι της μόλυνσης την πολυπληθέστερη Αθήνα και επιτέλους και μια πρωτιά ανακράζει το κυνικό τσογλάνι μέσα μου), οφείλεται η παραπομπή της χώρας στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο, ένεκα μη επαρκούς αντιμετώπισης της ρύπανσης.
Από το 2005 ως το 2019, αλλά και πέρσι, η ατμοσφαιρική κατάντια μας άγγιξε το όριο του ζόφου. Ενώ η μέση παγκόσμια οριακή τιμή ανησυχίας είναι 35 μέρες τον χρόνο (10% του συνολικού αριθμού των ημερών ενός έτους), η μέτρηση, στην υπέρπυκνα αστικοποιημένη Θεσσαλονίκη χωρίς πράσινο, έδειξε πως πέρσι εισπράξαμε από πνευμόνια και μάτια 80 μέρες αιθαλομίχλης. Ντούκου και ακατέβατες.
Πέρα από τους ρομαντικούς σινεφίλ ή τους παπαγάλους των κλισέ, που σε κάθε ομίχλη μνημονεύουν τον Αγγελόπουλο, ο «κώδωνας της ανησυχίας» (τι κλισέ!) χτυπάει χρόνια τώρα χάι σκορ: στην Αγία Σοφία και το Κορδελιό, ειδικά τις βραδυνές ώρες που λειτουργεί η θέρμανση, τα κακά μιλιγκράμ (10 με 18) κάνουν πάρτι. Μία στις δέκα μέρες του χειμώνα, διαπιστώνω ότι η πόλη βυθίζεται στην «Κατηγορία 3», που αντιστοιχεί σε εντελώς ανθυγιεινές συνθήκες για τις ευάλωτες κατηγορίες των συνανθρώπων.
Κατάσταση συναγερμού επικρατεί ακόμα και στα υποτίθεται ειδυλιακά προάστια. Ο αέρας είναι και εκεί ερεβώδης, το Πλαγιάρι είναι η δεύτερη πιο μολυσμένη περιοχή, ενώ Βασιλικά και Τρίλοφος συμπεριλαμβάνονται στην δεκάδα αυτού του ανεξέλεγκτου crime and the city solution. Σε αντίθεση με τη Νέα Ραιδεστό, που πάντα σύμφωνα με τα φετινά στοιχεία της έκθεσης της IQAir είναι η πρώτη στη λίστα με τις πιο καθαρές περιοχές, και τον Άγιο Παύλο Νεάπολης-Συκέων στη θέση επτά, η κατάσταση είναι τρομώδης, και ας εγκαταλείπει ο χειμώνας. Μπορεί να σταματήσει η καύση των απαγορευμένων υλικών, δε θα μειωθεί όμως καθόλου η καύση των ορυκτών καυσίμων. Σε μια πόλη που παρά τη διευκόλυνση του νέου μετρό, τελούμε ακόμα σε συνθήκη αλόγιστης αυτοκίνησης, μποτιλιαρίσματος και κυκλοφοριακής παράνοιας, και με τις αφρικανικές σκόνες να ντεμπουτάρουν κουρνιάζοντας στα παρμπρίζ και τα τζάμια μου, έτσι μου έρχεται να ξαναρχίσω το κάπνισμα. Ποιος ο λόγος να μη μερακλώνω με φίνα καπνά και αρώματα, όταν εισπνέω τέτοιους μπουχούς; αναρωτιέμαι απελπισμένος. Για αυτό και παρακαλάω κάθε μέρα (ακόμα και το καλοκαίρι που κοντεύει μαζί με τον καιρό των εξίσου δυσοίωνων πυρακτώσεων) να φυσά ο ντόμπρος και σωτήρας Βαρδάρης, που όλα τα νικά και τα αέρια τα κακά σκορπά.
Βέβαια, τίποτα από τα παραπάνω εφιαλτικά δεν θα τα γνώριζα, αν, αντί να παρακολουθώ την εφαρμογή IQAir, διάβαζα σκέτες και απλές εφαρμογές μετεό, που το πιο μελαγχολικό μήνυμα που εκπέμπουν τέτοιες μέρες είναι περί μιας ακόμα μέρας με βροχή στον Ποταμό. Παύω, επομένως, να σκέφτομαι μπανιαράρο (πρώτο μπάνιο και ύστερα για μπακαλιάρο με σκορδαλιά στην ΑΟΖ της Κατερίνας), καθώς η 25η Μαρτίου ζυγώνει κι η βροχή υπόσχεται αρμένικη βίζιτα.
Εκείνον τον χειμώνα (18 Νοεμβρίου - 5 Δεκεμβρίου του 1984), ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν ακόμα, και οι Σοβιετικοί, ακάθεκτοι, χρησιμοποιούσαν την ισχύ και την υπεροπλία τους στο άθλημα
16°
