Αν δεν θέλετε να το κάνετε, πείτε απλώς όχι. Πείτε πως δεν θέλετε να το κάνετε. Και συνεχίστε λέγοντας πως, κοίτα να δεις, ΔΕΝ θα το κάνετε. Είναι τόσο απλό.
Ποιο δεν θέλετε να κάνετε; Ω, δεν έχει σημασία: ό,τι σάς προτείνουν, ό,τι σάς ζήτησαν, ό,τι κάνουν όλοι. Ό,τι και να ’ναι, εφόσον δεν αισθάνεστε άνετα, δεν θέλετε, δεν είστε σίγουροι, έχετε άλλες δουλειές, άλλες προτεραιότητες — ή απλώς επειδή θέλετε να κοιτάτε τον τοίχο, ή να ρίξετε μια πασιέντζα με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο, ή να μάθετε λίγα φινλανδικά: μην το κάνετε. Οτιδήποτε είχατε στο μυαλό σας να κάνετε, είναι πολύ καλύτερο από αυτό που σας πρότειναν και δεν σας κινητοποιεί, δεν σας γεμίζει το μάτι, δεν σας κάνει να αλλάξετε μετά χαράς σχέδια.
Όταν ακούτε το καταραμένο ντιννν από ένα εισερχόμενο μήνυμα, σκεφτείτε πόσο μηδαμινό είναι σε σχέση με το ηλιακό μας σύστημα, με τον γαλαξία μας, με το σύστημα γαλαξιών στο οποίο ανήκει ο Milky Way, με το ίδιο το σύμπαν: λιγότερο κι από το τίποτα.
Ο χρόνος σας είναι πολύτιμος. Ο χρόνος μας είναι η μόνη μας όντως περιουσία. Και κάθε μέρα έχουμε λιγότερη: φτωχαίνουμε. Το να λέμε όχι μάς βοηθά να θέτουμε όρια και να προστατεύουμε τον προσωπικό μας χώρο και χρόνο, μας βοηθά να φροντίσουμε τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας, να διατηρήσουμε την αυτοτέλειά μας και την ψυχική μας ισορροπία, αποφεύγοντας την περιττή πίεση και το επιπλέον άγχος. Να είστε ειλικρινείς απέναντι στους φίλους και τους γνωστούς σας: μόνο έτσι χτίζονται υγιείς σχέσεις. Μάθετέ τους να σέβονται τους άλλους, τις επιλογές των τρίτων, τη διαφορετικότητα: θα γίνουν καλύτεροι άνθρωποι έτσι, θα τους βοηθήσετε να πάνε στον Παράδεισο. Θα σας το χρωστάνε χάρη.
Το Όχι είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχός σας στη μάχη με τη χρονική εντροπία. Γι’ αυτό, μην υποχωρείτε. Σταθείτε σταθερά στα πόδια σας και κουνηθείτε χιλιοστό. Μη σηκώνετε το τηλέφωνο. Μην απαντάτε σ’ αυτές τις κλήσεις. Αγνοήστε τα DM. Όταν ακούτε το καταραμένο ντιννν από ένα εισερχόμενο μήνυμα, σκεφτείτε πόσο μηδαμινό είναι σε σχέση με το ηλιακό μας σύστημα, με τον γαλαξία μας, με το σύστημα γαλαξιών στο οποίο ανήκει ο Milky Way, με το ίδιο το σύμπαν: λιγότερο κι από το τίποτα. Ακόμη χειρότερα: ένα άκαιρο «ναι», ένα «ναι» που το είπατε έτσι για να το πείτε, άσκεφτα, για να μη σας παρεξηγήσουν, επειδή είστε καλός άνθρωπος, μπορεί να καταστρέψει τη μέρα σας, την υπόληψή σας, τη ζωή σας. Από δω βγήκε όλη αυτή η φιλολογία με το φαινόμενο της πεταλούδας, έρευνες θέλουν.
Είναι τόσο απλό. Είναι ευκολάκι. Είναι το άλφα και το ωμέγα.
Και μην ακούτε που λένε, «Το να πούμε “όχι” δεν είναι εγωιστικό». ΦΥΣΙΚΑ και είναι εγωιστικό. Και καλά κάνει και είναι εγωιστικό. Ήμαρτον. Έσο εγωιστής και αντικοινωνικός: είναι υγεία.
Μείνετε μόνοι, και απολαύστε το. Πείτε όχι. Απολαύστε τη γαλήνη της μοναξιάς. Ξεκουραστείτε. Χαλαρώστε. Επαναφορτιστείτε. Προσαρμοστείτε εκ νέου στη βάσανο της καθημερινότητας. Πείτε όχι. It’s a peaceful life.
* * *
ESSENTIALS
Μην αφήνεις να περνά καμία μέρα χωρίς να διαβάζεις μισή ώρα, χωρίς να απαντάς με καρδούλες στα μηνύματά σου, χωρίς να βγαίνεις μια μεγάλη βόλτα στο τετράγωνο και να μιλάς με τους μαγαζάτορες, χωρίς να αλείφεις μια φέτα ψωμί με βούτυρο και μέλι, χωρίς να ελέγχεις τις βεβαιότητές σου, χωρίς να ανέχεσαι τις βεβαιότητες των άλλων, χωρίς να τσεκάρεις τα μεγάλα ξένα περιοδικά, χωρίς να διαβάζεις χιαστί καναδυό από τα κύρια άρθρα τους, χωρίς να επιχειρηματολογείς ενάντια σε ό,τι με μια πρώτη ματιά σε βρίσκει σύμφωνο, χωρίς να φεύγεις μακριά από τους πολλούς, χωρίς να αρνείσαι τις μεγάλες αλήθειες, χωρίς να ξυπνάς όσο νωρίτερα γίνεται, χωρίς να σκέφτεσαι τον παλιό κινηματογράφο, χωρίς να θέλεις καλύτερο σπίτι και καλύτερα ρούχα και καλύτερα φαγητά, χωρίς να ονειρεύεσαι μεγάλα ταξίδια, χωρίς να σχεδιάζεις μια καινούργια ζωή μέσα σ’ αυτήν που έχεις, χωρίς να χαϊδεύεις μια γάτα.
* * *
ΡΑΚΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ, Ή: ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ
Κάποιοι μεγάλοι άνθρωποι ζουν ακόμα στο κέντρο. Οι περισσότεροι είναι παλιοί Θεσσαλονικείς, και αρκετοί ανάμεσά τους είναι εγγράμματοι και από καλά σχολεία του καιρού τους. Και ένας-ένας πεθαίνουν βέβαια· παραείναι μεγάλοι πια. Όχι όλων, υποθέτω, αλλά κάποιων, μάλλον αρκετών αναλογικά αν κρίνω από τη συχνότητα του φαινομένου τα τελευταία 4-5 χρόνια, κάμποσων τέλος πάντων οι βιβλιοθήκες πετιούνται στα σκουπίδια από όποιον αναλαμβάνει τη διαχείριση του σπιτιού, και τα πεζοδρόμια δίπλα στους κάδους γεμίζουν παλιά βιβλία, χύμα ή σε χαρτόκουτες και σακούλες, που σχηματίζουν ντάνες επισφαλούς ισορροπίας.
Τότε σπεύδουν οι παλιατζήδες και οι ρακοσυλλέκτες να τα βάλουν στο καρότσι τους με τα άλλα ανακυκλώσιμα υλικά, πράγμα λογικό και όμορφο, και περνώντας από κοντά τους με τα σκυλάκια μας, στην πρωινή μας βόλτα, τους βλέπουμε συχνά να προσθέτουν τους παλιούς τόμους πάνω από τα άλλα χαρτικά, τα μπουκάλια, τα σπασμένα παιχνίδια, τα παλιόρουχα και τα διάφορα εξαρτήματα που τους επιδαψιλεύουν τα σκουπίδια.
Τις προάλλες πρέπει να πέθανε ένας πραγματικός διανοούμενος της γειτονιάς —ποιος άραγε, δεν είδα αγγελτήριο κηδείας, θα ψάξω—, γιατί σήμερα το πρωί είχε ένα βουνό βιβλία γωνία Κορομηλά με Χρυσοστόμου Σμύρνης, και ένας νεαρός ντυμένος αλλοπρόσαλλα και με πολλά βαθιά σημάδια στο πρόσωπο τα τοποθετούσε προσεκτικά σε κάτι σαν χειρήλατο τετράτροχο βαγονέτο, ενώ δίπλα του ένας άλλος κύριος, καλά ντυμένος αυτός, στον πρωινό του περίπατο, διάβαζε περιπαθώς αποσπάσματα από έναν τόμο διαλεγμένο στην τύχη από τον σωρό, που τον ξεφύλλισε λιγάκι, προς τα μπρος και προς τα πίσω, πριν τον αποθέσει στο μεγάλο καρότσι του νεαρού με τα σημάδια.
Και έπειτα έφυγε, και φύγαμε κι εμείς, και τότε παρατήρησα πως είχε βέβαια πάρει ένα βιβλίο από τα πολλά, και το κρατούσε περιπαθώς κάτω από τη μασχάλη, μια χαρτόδετη γαλλική έκδοση, το «Une saison en enfer».
* * *
O KAPABATZO INFLUENCER
Τις προάλλες ένας φίλος —εγγράμματος πολύ, εξαιρετικά καλλιεργημένος— ανέβασε μια εντυπωσιακή λεπτομέρεια από έναν πίνακα του Καραβάτζο. Κάπου 250 από τους ακολούθους του εξέφρασαν την επιδοκιμασία τους, ενώ κάποιοι σχολίασαν κιόλας από κάτω: «Εκπληκτικός πάντα», «Τον αγαπώ», «Τι έκφραση! Μοναδικός», «Αγαπημένος» κλπ.
Τώρα, εγώ δεν ξέρω καθόλου από εικαστικά, αλλά τυχαίνει και έχω μελετήσει κάπως τον Καραβάτζο, και δεν μου θύμισε τίποτε η λεπτομέρεια. Διάολε, λέω, από ποιο έργο είναι; Ο φίλος δεν ανέφερε ούτε τίτλο, ούτε χρονολογία, ούτε μουσείο ή συλλογή — τίποτα. Κάτι περίεργο συνέβαινε με την εικόνα, δεν το συζητούσα, μα δεν το ’πιανα. Κάτι είχε πάντως, κάτι που δεν κόλλαγε. Κούνησα το κεφάλι και σκρόλαρα παρακάτω, όταν το κατάλαβα και επανήλθα. Δεν ήταν κάτι που είχε. Ήταν κάτι που της έλειπε. Η πατίνα του χρόνου· τα σκασίματα της μπογιάς. Τα χρώματα έμοιαζαν να έχουν απλωθεί χθες με το πινέλο.
Έσωσα την εικόνα και την γκούγκλαρα. Μετά από 2-3 δευτερόλεπτα, ήξερα: ήταν βέβαια φτιαγμένο με Α.Ι. Ειδοποίησα τον φίλο με μήνυμα, αλλά δεν ήθελε να το πιστέψει —ίσως προσβλήθηκε και λιγάκι— και δεν κατέβασε την ψεύτικη εικόνα.
Όμως υπάρχουν και χειρότερα πράγματα που φτιάχνει η Α.Ι. (ή μήπως καλύτερα;…) και ο κόσμος τείνει να τα δέχεται: κορίτσια. Κορίτσια της διπλανής πόρτας, κορίτσια-μοντέλα, κορίτσια-influencers, κορίτσια με Only Fans κ.ο.κ. Λοιπόν, βλέπει ο άλλος (οι άλλοι: χιλιάδες άνθρωποι) μια κοπέλα φτιαγμένη από ζάχαρη και μέλι, εξωπραγματική, Μις Σύμπαν, και πάει και της γράφει από κάτω, «mwro ise fwtia de boro sa pseftiki mas exis trellani me to somatotypo», ενώ οι από πάνω και οι από κάτω του γράφουν με κεφαλαία, «ΚΑΛΟ ΑΛΛΑ Α.Ι. LOL».
Το λέγαμε κι εμείς πριν δυο-τρεις μήνες σ’ αυτά τα σημειώματα εδώ, στο Ημερολόγιο: «Ήταν τόσο ωραία, που έμοιαζε φτιαγμένη με Α.Ι.».
ΥΓ. Θα πείτε τώρα, και πού ξέρω εγώ για τα Α.Ι. κορίτσια-influencers. Τι να σας πω, ιδέα δεν έχω, θα έτυχε.
* * *
Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ
Γράφαμε πέρυσι στις 24 Μαΐου:
«Οεκδοτικός οίκος Vivat στο Χάρκοβοκαταστράφηκε εχθές από ένα ρωσικότρομοκρατικό χτύπημα. Μεγάλο, ιστορικό μαγαζί, με δικό του τυπογραφείο στο οποίο τυπώνονταν βιβλία σχεδόν όλων των ουκρανικών οίκων, υπήρξε —και θα ξαναγίνει— μιαεμβληματική εταιρείαπου εξέδιδεσημαντικά βιβλίαγια όλες τις ηλικίες. Ήταν ένα στοχευμένο χτύπημα, συμφωνούν όλοι οι αναλυτές. Οι νεκροί συνάδελφοι έφτασαν τους εφτά».
Εκείνο το «και θα ξαναγίνει» το είχαμε βάλει μόνο και μόνο για να μη μας πάρει από κάτω κι εμάς. Παρακολουθούμε το Χάρκοβο από την πρώτη στιγμή, και πονάμε κάθε φορά που αγωνιά και ματώνει από τους τρομοκράτες. Μάλιστα, οι Ρώσοι είχαν βομβαρδίσει ακόμη έναν εκδοτικό οίκο —παιδικής λογοτεχνίας— το 2022, τον Ranok. Ωστόσο, νά που, μεσούντος του πολέμου, ο Vivat ξανάβαλε μπροστά. Διαβάζουμε:
«Το τυπογραφείο στο Χάρκοβο αποκαταστάθηκε, παρά την ολική καταστροφή των εγκαταστάσεών του πριν από ένα χρόνο. Η ρωσική επίθεση έκαψε περίπου 50.000 βιβλία, κυρίως παιδική λογοτεχνία. Εφτά εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους ενώ εργάζονταν. Το έργο αποκατάστασης χρηματοδότησε ο Αμερικανός φιλάνθρωπος Γουόρεν Μπάφετ. Τον ευχαριστούμε πολύ!»
Ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους των καιρών μας, ένας λογοτέχνης-φιλόσοφος με ασίγαστο πάθος για τη γλώσσα, την αλήθεια, τις ιδέες και τη φόρμα, ο William H. Gass μάς παραδίδει τέσσερις νουβέλες (στην πραγματικότητα, τέσσερα «συμπυκνωμένα» μικρά μυθιστορήματα), σε έναν υψηλής αισθητικής αξίας τόμο, νούμερο 103 στην κάτι παραπάνω από απλώς ποιοτική σειρά σύγχρονης πεζογραφίας Aldina του Gutenberg — οι τίτλοι της είναι ένας κι ένας, μηδενός εξαιρουμένου. Γουίλιαμ Γκας: εγγυημένη διανοητική απόλαυση, για απαιτητικούς, επίμονους αναγνώστες.
Δείτε και διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο — θαυμάζοντας ταυτόχρονα μία σελίδα-κόσμημα:
(Ακόμα και οι πολύ νέοι ανάμεσά σας, διαβάσατε απρόσκοπτα μία σελίδα σε πλήρες πολυτονικό).
Νά και το οπισθόφυλλο:
Τέσσερις νουβέλες που εξερευνούν τα όρια ανάμεσα στο καλό και το κακό, τη σκέψη και τη δράση, τη λύτρωση και την εξουσία. Ο αναγνώστης θα συναντήσει μια γυναίκα-μέντιουμ κι έναν κακοποιητικό σύζυγο· έναν διεφθαρμένο λογιστή που έρχεται αντιμέτωπος με την πιθανότητα της σωτηρίας του· μια ανορεκτική γυναίκα που αναζητά τη λύτρωση στην αγάπη της για την ποίηση της Ελίζαμπεθ Μπίσοπ και έναν πικραμένο έφηβο, που, με μια σειρά μυστικών εκδικήσεων, αποφασίζει να επιφέρει τη δικαιοσύνη που ο ίδιος ο Θεός δεν επιβάλλει. Οι ιστορίες, με το χαρακτηριστικό ύφος, την ευφυΐα και τη φιλοσοφική διάθεση του Γουίλιαμ Γκας, υπόσχονται να καθηλώσουν κάθε αναγνώστη.
Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.
Εκείνον τον χειμώνα (18 Νοεμβρίου - 5 Δεκεμβρίου του 1984), ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν ακόμα, και οι Σοβιετικοί, ακάθεκτοι, χρησιμοποιούσαν την ισχύ και την υπεροπλία τους στο άθλημα
20°
