Τη νύχτα που οι Σοβιετικοί υπερσκακιστές Καρπόφ και Κασπάροφ τα έσπασαν στο Ακρόαμα του Φίστα!

Νοέμβριος του 1988, το Τείχος και ο Ψυχρός Πόλεμος μετρούν ανάποδα, όμως, όπως γράφει η εφημερίδα Μακεδονία, η μάχη προβλέπεται συγκλονιστική. «Η 28^η Ολυμπιάδα Σκακιού, ένα διετές παγκόσμιο πρωτάθλημα που αρχίζει σήμερα στη Θεσσαλονίκη, πιθανόν να παρουσιάσει μια πρόκληση προς τη σοβιετική κυριαρχία στο παιχνίδι, από διακεκριμένους γκραντ μάστερ από την Αγγλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ουγγαρία. Η εξαμελής σοβιετική ομάδα με επικεφαλής τον παγκόσμιο πρωταθλητή Γκάρι Κασπάροφ και τον πρώην κάτοχο του τίτλου Ανατόλι Καρπόφ, ελπίζει ότι θα επαναλάβει τις επιδόσεις των προηγούμενων ομάδων οι οποίες κατέλαβαν χρυσά μετάλλια στα 18 πρωταθλήματα».

«Η σοβιετική ομάδα εδώ στη Θεσσαλονίκη θα είναι ένα πραγματικό τέρας», δήλωσε ο αρχηγός της ομάδας Ναθάν Ντιβίνσκι και δεν έπεσε έξω: Οι Σοβιετικοί πήραν καθαρά το χρυσό μετάλλιο, ενώ η Θεσσαλονίκη για έναν ολόκληρο μήνα βρέθηκε στο κέντρο του παγκόσμιου σκακιστικού ενδιαφέροντος, με τις πολεμικές μηχανές Καρπόφ και Κασπάροφ να μαγνητίζουν. Και δεν μπορεί, θα τις έκαναν τις βολτίτσες τους στην πλατεία Αριστοτέλους για έναν καφέ ή μια βότκα στου Τόττη. 

Φλάσμπακ: Δύο χρόνια πριν τη Θεσσαλονίκη, 1986, στην 27η Ολυμπιάδα του Ντουμπάι, ο Ψυχρός Πόλεμος έδωσε και πήρε για άλλη μια φορά, με τους Σοβιετικούς να κερδίζουν στο τσακ την πρώτη θέση, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενισχυμένες από τη νίκη του κορυφαίου σκακιστή τους, Γιασέρ Σειραουάν, επί του Κασπάροφ, προηγήθηκαν με μισό πόντο. Το 2-2 όμως που έφεραν οι Γιάνκηδες με τη Βουλγαρία, συνδυαστικά με το συντριπτικό 6-0 των Σοβιέτ επί των Πολωνών (όταν λέμε μπλοκ προλεταριακό και αλληλέγγυο, εννοούμε μπλοκ συντεταγμένο κι αν μπορείτε πείτε όχι) έριξαν τους Αμερικανούς στην τρίτη θέση. Για την ιστορία, οι Άγγλοι με ένα διαλυτικό 4-0 επί της Βραζιλίας καπάρωσαν το αργυρό.

Νοέμβρη μήνα όμως στη Θεσσαλονίκη ο χειμώνας δεν αστειεύεται. Έτσι λίγες μέρες μετά την έναρξη της 28^ης Ολυμπιάδας, ο Γιάννης Νικολάου γράφει στην εφημερίδα Μακεδονία: «Η καταρρακτώδης βροχή εμπόδισε τον διάσημο Σοβιετικό πρωταθλητή Γκάρι Κασπάροφ να κάνει επίδειξη των ποδοσφαιρικών ικανοτήτων του. Ο Κασπάροβ, που είναι λάτρης του ποδοσφαίρου, οπότε βρίσκει την ευκαιρία επιδίδεται σε τρίπλες και τάκλιν, επρόκειτο να πάρει μέρος σε ένα φιλικό παιχνίδι που είχε προγραμματιστεί στο γήπεδο του Αγίου Παύλου, μεταξύ ομάδων τις οποίες αποτελούσαν Έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι». 

Προκειμένου να τιμηθεί ο θεσμός, κόπηκαν ειδικά νομίσματα με το Άλογο και τον Πύργο να κάνουν παρέα στην Κουκουβάγια στις όψεις της δραχμής, μα νομίζω πως πιο πολύ από όλα τα τιμητικά ο Καρπόφ και ο Κασπάροφ πρέπει να εκστασιάστηκαν με το δώρο που τους έκανε η ζωγράφος Αλεξάνδρα Μηλιοπούλου: «Δώρο τον εαυτό τους σε εξπρεσιονιστική έκδοση, έκανε η Ελληνίδα ζωγράφος Αλεξάνδρα Μηλιοπούλου στον πρόεδρο της παγκόσμιας ομοσπονδίας σκακιού, Φλορέντσιο Καμπομάνες, τους διάσημους Σοβιετικούς Ανατόλι Καρπόφ και Γκάρι Κασπάροφ και τις Ελληνίδες σκακίστριες Μακροπούλου, Μπότσαρη και Κόντου. Τους χάρισε την προσωπογραφία τους, δουλεμένη με τη δική της τεχνοτροπία, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονα χρώματα σκοτεινά και ανοιχτά που έρχονται σε αντιθέσεις. Ο πρόεδρος κ. Φλορένσιο Καμπομάνες εξέφρασε το θαυμασμό του για τα έργα της κ. Μηλιοπούλου, τα οποία στο σύνολό τους απεικονίζουν ανδρικές φιγούρες, ημίγυμνες, σε κινήσεις χορού. Ποιου χορού; Μα του ελληνικότατου ζεϊμπέκικου. Σκοπός της ζωγράφου που εκθέτει τα έργα της μέχρι της 30 του μήνα σε αίθουσα του ξενοδοχείου “Ηλέκτρα Παλάς” είναι να εκμαιεύσει τη δύναμη του ανθρώπου για την έκσταση και το τέλειο με στόχο πάντα τον Σταυρό του Γολγοθά». 

Κι όμως: Λίγοι είναι αυτοί που θυμούνται την Ολυμπιάδα του 1988 και το σκάκι, αφού, λίγες μέρες μετά το πέρας της, ο τρομερός χιονιάς που σάρωσε τη Θεσσαλονίκη μνημονεύεται ως τις μέρες μας σαν το πιο σημαντικό που συνέβη εκείνη τη χρονιά. Ο σταθμός του Αστεροσκοπείου του ΑΠΘ κατέγραφε για μέρες θερμοκρασίες από -5,6 ως 0C και στους δρόμους το χιόνι έφτανε το μισό μέτρο, προσομοιάζοντας με τη Μόσχα του Καρπόφ, του Κασπάροφ και της Ράισα Γκορμπάτσεβα. 

Για την ιστορία, ένας αντικυκλώνας εκτεινόμενος σε μεγάλο μέρος της κεντροδυτικής Ευρώπης, με ένα κέντρο άνω των 1030db, μετέφερε τις ψυχρότερες αέριες μάζες του στην Αδριατική και τα Βαλκάνια, ευνοώντας την επέλαση του ψύχους. Μπλοκάροντας ταυτόχρονα οποιαδήποτε κίνηση θερμών αέριων μαζών από τον Ατλαντικό που θα απάλυναν όσα ακολούθησαν, ο χιονιάς του 1988 κέρδισε την Ολυμπιάδα με το σασπένς και την έντασή του. 

Επιστρέφω στις σκακιέρες. Πέρα από το ότι η πόλη φιλοξένησε τα ιερά και τα θρυλικά και τα όσια και την αφρόκρεμα του αθλήματος (δεν γνωρίζω αν μετά τα ζεϊμπέκικα της ζωγράφου, τους έκαναν μια περασιά από το Ακρόαμα του Φίστα και τη Μαρινέλλα, αφού την ίδια εποχή ο Άρης σάρωνε με Γκάλη, Γιαννάκη, Φιλίππου και τ’ άλλα παιδιά), συνέβησαν και άλλα «ψυχροπολεμικά». Ανατρέχω στο τηλεγράφημα του Ρόιτερς από εκείνη τη Θεσσαλονίκη της 29^ης Νοεμβρίου: «Χορηγήθηκε άδεια μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες στη Σοβιετική σκακίστρια που παντρεύτηκε μυστικά τον επικεφαλής της αμερικανικής ομάδας σκακιού στη διάρκεια αγώνων που έγιναν στην Ελλάδα. Όπως δήλωσε ο Κρεγκ Σπρίνγκερ, εκπρόσωπος του αμερικανικού προξενείου στη Φρανκφούρτη, η Γιελένα Αχμιλόφσκαγια, 31 χρονών, που θεωρείτο το νούμερο 2 της σοβιετικής αποστολής στην Ολυμπιάδα Σκακιού που έγινε πρόσφατα στην Θεσσαλονίκη, παντρεύτηκε τον συνομήλικό της Τζων Ντόναλντσον την Παρασκευή και αναχώρησε στη Φρανκφούρτη. Το ζευγάρι έκανε την αίτηση χορήγησης ασύλου την Δευτέρα και η αίτησή του έγινε δεκτή “παρά την ιδιομορφία της υπόθεσης” ανέφερε ο Αμερικανός αξιωματούχος. Ο Ντόναλντσον, ένας γκραντ μαιτρ από το Σιάτλ, συναντήθηκε με την Αχμιλόβσκαγια κατά τη διάρκεια του σκακιστικού τουρνουά στην Κούβα. Για τον φόβο προφανώς αντιδράσεων επισήμων της Σοβιετικής ομάδας, το ζευγάρι αποφάσισε να αναχωρήσει από τη Θεσσαλονίκη πριν το τέλος της Ολυμπιάδας προκειμένου να μη γίνει γνωστός ο γάμος τους».

Διαβάζοντας πίσω από τις λέξεις, προφανέστατα Γιελένα και Τζων (κρατώ την ορθογραφία της εποχής) κλέφτηκαν και την έκαναν λαγοί, μην τυχόν και οι KGBίτες (λες να φιλοξενούσαμε στην πόλη μας και τον νεαρό Πούτιν σε αποστολή εκτός έδρας και να μην το ξέραμε;) ματαίωναν τον γάμο. Ματ, και φυσικά ο τίτλος ήταν φτιαγμένος για clickbait, εκτός κι αν όντως τους Καρπόφ και Κασπάροφ τους πέρασαν και μια βόλτα από το Ακρόαμα του Φίστα.