Όσο μεγαλώνεις, τόσο πιο κοντά στον θάνατο είσαι. Και όχι μόνο τον δικό σου, που είναι κάτι θεωρητικό και μελλοντικό: αλλά στον θάνατο των άλλων, που είναι πραγματικός και έχει το συνήθειο να έρχεται από καμιά φορά ξαφνικά και να σε αιφνιδιάζει.
Όμως, την ΙΔΙΑ στιγμή, την ίδια AΚΡΙΒΩΣ στιγμή, είσαι όλο και πιο κοντά και σε ευχάριστα νέα. Σε όλο και περισσότερα, για την ακρίβεια. Σκέψου μόνο αυτό: τα μηνύματα από φίλες που, μετά από εκείνη ή την άλλη επέμβαση ή αγωγή, έγιναν καλά, το ξεπέρασαν, το άφησαν πίσω τους, πολλαπλασιάζονται χρόνο με τον χρόνο. Μάλιστα, δέκα και είκοσι μόλις χρόνια πριν δεν θα τα λάμβανες ποτέ. Όλα θα τελείωναν λίγο μετά την αρχική διάγνωση. Άλλα είκοσι με σαράντα χρόνια πίσω, ίσως να μην υπήρχε καν διάγνωση.
Όσο μεγαλώνουμε, είμαστε πιο κοντά στον θάνατο: δικών μας, φίλων, γνωστών, επωνύμων, διασήμων, σπουδαίων, μεγάλων και τρανών — αλλά και πολύ πιο κοντά σε δοξαστικά νέα που υπάρχουν μόνο χάρη στο σήμερα. Χάρη στη συνισταμένη δηλαδή όλης της δουλειάς που κάνουν τόσοι άνθρωποι, για τόσο χρόνο, και με τόσα ξενύχτια, στο ελεύθερο κομμάτι της γης. Άνθρωποι που βάλθηκαν να νικήσουν την εντροπία.
«Πήρα αξονικές. Καθαρές».
Κάποια στιγμή, θα πάψουν ακόμα και αυτά τα μηνύματα στο inbox μας: γιατί η ίαση θα είναι δεδομένη — ρουτίνα. Όλες οι εποχές μοιάζουν, και όλες είναι μεταιχμιακές, γιατί σε όλες τους γεννιέται ξανά και ξανά η ελπίδα, και μεγαλώνει και ανθίζει. Και κάτω από τα κλαδιά της ζούμε όλοι εμείς.
Σήμερα εγκαινιάζουμε μια νέα εβδομαδιαία στήλη στο Ημερολόγιο! Την υπογράφει η κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και ομαδική αναλύτρια Σουζάνα Παπαφάγου. Την ευχαριστούμε πολύ! Κάθε εβδομάδα, θα μας μιλά για έναν φόβο μας, ένα πρόβλημα, κάτι που μας τρώει και μας ταλαιπωρεί — και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε.
Ο φόβος της μοναξιάς
«Η σπηλιά που φοβάσαι να μπεις, κρύβει τον θησαυρό που ψάχνεις». JosephCampbell, Αμερικανός θεωρητικός της μυθολογίας (1904-1987).
Ο φόβος έχει πολλές μορφές και πολλά σχήματα. Ο βασικός όμως φόβος είναι ο φόβος της μοναξιάς. Η μοναξιά είναι σαν μια μεγάλη σπηλιά που δεν τολμάμε να την πλησιάσουμε (στις μέρες μας αυτό το φαινόμενο είναι όλο και πιο συχνό) γιατί τρέμουμε στην ιδέα τού τι έχει μέσα. Αντί όμως να βλέπουμε τη μοναξιά σαν κάτι αρνητικό, μπορούμε να την αγκαλιάσουμε σαν μια ευκαιρία να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να καλλιεργήσουμε νέες δεξιότητες. Δεν είναι μονάχα μια ωραία κουβέντα: δουλεύει.
Αναγνώριση του Φόβου. Η μοναξιά συχνά συνδέεται με την ιδέα της απόρριψης ή της αποτυχίας στις κοινωνικές σχέσεις. Αναγνωρίζοντας αυτόν τον φόβο, μπορούμε να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω του.
Εξερεύνηση Εαυτού. Μέσα στη σιωπή και την απομάκρυνση από την κοινωνική πίεση, μπορούμε να αναρωτηθούμε ποιοι είμαστε, τι θέλουμε να πετύχουμε, και ποια είναι τα όνειρά μας.
Καλλιέργεια Δεξιοτήτων. Είναι η τέλεια στιγμή για να επενδύσουμε χρόνο σε νέες δραστηριότητες ή χόμπι. Πράγματα που κάνεις είτε με άλλους… είτε μόνος.
Κατάκτηση Αυτονομίας. Η αυτονομία έρχεται μέσα από την αποδοχή της μοναξιάς. Κατακτώντας την ικανότητα να είμαστε μόνοι, αναπτύσσουμε την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό μας. Γινόμαστε πιο δυνατοί και λιγότερο εξαρτημένοι από την αποδοχή των άλλων.
Δημιουργία ουσιαστικών Σχέσεων. Όταν κατανοήσουμε και αποδεχτούμε τη μοναξιά, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο βαθιές και πιο ουσιαστικές σχέσεις με άλλους. Αυτή η αλλαγή της νοοτροπίας μετατρέπει τη μοναξιά από φόβο σε δυνατότητα για αυθεντικές συνδέσεις με τους γύρω μας.
Τρέξτε στις σπηλιές σας λοιπόν, σε αναζήτηση θησαυρών!
Όλες οι εποχές μοιάζουν, και όλες είναι μεταιχμιακές, γιατί σε όλες τους γεννιέται ξανά και ξανά η ελπίδα, και μεγαλώνει και ανθίζει.
* * *
Ποια βιβλία σε έκαναν αναγνώστη;
Αλήθεια, θυμάστε; Έστω ένα ή δύο από αυτά; Όχι ποια θεωρείτε καλύτερα, σημαντικότερα, κορυφαία ή κάτι τέτοιο. Αλλά ποια σάς έκαναν να αγαπήσετε το διάβασμα. Τότε. Παλιά. Όταν είπατε, «Wow! Τι φάση. Εδώ θα μείνω». Εάν θυμάστε κάποιους τίτλους (και σίγουρα θυμάστε!), πείτε τους και σε εμάς με ένα μέιλ.
…Ιδού λοιπόν μερικές ακόμα από τις απαντήσεις σας:
Βασίλης Κοντόπουλος: Τα πρώτα βιβλία που με έκαναν αναγνώστη… πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση: Ιούλιος Βερν σίγουρα («Ο γύρος του κόσμου»; ίσως αυτό), ο «Κόμης Μοντεχρήστος», «Έγκλημα και τιμωρία», «Η Αμερική δεν υπάρχει» του Μπίξελ, και ο «Φύλακας στη σίκαλη».
Μαίρη Προδρόμου: Τώρα ντρέπομαι λίγο, αλλά εκεί στο τέλος της εφηβείας διάβασα το «Ένα παιδί μετράει τα άστρα» και μαγεύτηκα. Και μετά καπάκι διάβασα «Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος» και κόλλησα. Ε, μετά διάβασα το ένα μετά το άλλο τα άπαντα του Λουντέμη. Τα είχαμε όλα στο σπίτι. Τώρα δεν νομίζω να μπορώ να διαβάσω ούτε μια σελίδα από οτιδήποτε του Λουντέμη. Ίσως το «Ένα παιδί...» έχω λίγο ακόμα στην καρδιά μου. <3
Αφροδίτη Κρεμμύδα: Το βιβλίο που με έκανε και αγάπησα το διάβασμα ήταν ο «Τρελαντώνης», δώρο γενεθλίων από τη μαμά μου. Το έχω ακόμη και είναι 60 χρονών!
Λάμπρος Σκόρδας: Άμα σού πω τα πρώτα βιβλία που θυμάμαι να διάβασα, θα τρομάξεις από το πόσο γέρος είμαι: «Χωρίς οικογένεια», «Πολυάννα», «Τα άγουρα χρόνια», «Ιβανόης», «Ο Μάγκας», «Τα μυστικά του βάλτου».
Ελένη Ευσταθίου: «Μικρές κυρίες», της Λουίζα Μέι Άλκοτ. «Ο θείος Πλάτων», της Άλκης Ζέη. Η σειρά για το Κολλέγιο Μάλορι και η σειρά για το Κολλέγιο Σαιντ-Κλαιρ, της Ένιντ Μπλάιτον.
Μαρία Φιοραβάντη: Ο «Κόμης Μοντεχρίστο» ένα καλοκαίρι. Πήγαινα δημοτικό, πριν από την εφηβεία και τα πρώτα σκιρτήματα. Χάθηκε από γύρω μου ο ήλιος, η άμμος κι η θάλασσα. Βρέθηκα στο υγρό του κελί και υπέφερα μαζί του, κι έπειτα με άγρια χαρά απόλαυσα την εκδίκηση και ανακουφίστηκα! Ήταν μια αποκάλυψη για εμένα. Η Πύλη των Κόσμων. Το Πέρασμα! Με ένα βιβλίο σώθηκα πολλές φορές. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα βρισκόταν ποτέ κάτι που θα μπορούσε να μας χωρίσει. Μα το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω στη μάνα του.
Πολυξένη Κοντογιάννη: Με λένε Ξένια, είμαι 46 χρονών, και τα πρώτα βιβλία που με άγγιξαν και από τότε πάντα υπάρχουν δίπλα μου, είναι τα: (1) «Ταξίδι στο κέντρο της γης» (νομίζω πως το είχα διαβάσει μονορούφι) και (2) «Ο αετός άγγιξε τη γη», του Jack Higgins.
Νάστια Ντάνου: Το έχω ξαναπεί, αλλά τα πρώτα βιβλία τα «διάβασα» πριν μάθω να διαβάζω. Κάθε βράδυ οι γονείς μου μου διάβαζαν ένα κεφάλαιο από κάποιο βιβλίο, θυμάμαι την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», την Πίπη Φακιδομύτη και τον «Νεραϊδογεννητή» της Αυγής Παπάκου που ήταν και οικογενειακή μας φίλη. Το ένα κεφάλαιο γινόταν δύο, τρία, κι όταν οι κουρασμένοι γονείς μου έλεγαν φτάνει, τους απειλούσα λέγοντας: «Δεν θα μάθω να διαβάζω; Θα σας δείξω εγώ!» Αλλά το βιβλίο που μου είπε «Εδώ θα μείνω» ήταν ο «Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας» του Ρόαλντ Νταλ: το πρώτο βιβλίο που διάβασα μόνη μου. Και το πρώτο βιβλίο επιστημονικής φαντασίας που με έκανε να πω πως εδώ θα μείνω, στην ΕΦ, ήταν ο «Αστροναύτης Τζόουνς» του Heinlein. Και το πρώτο βιβλίο που με έκανε constant reader του Στίβεν Κινγκ ήταν η «Μπαλάντα της ελαστικής σφαίρας». Και το ταξίδι συνεχίζεται…
Περιμένουμε και τα δικά σας Πρώτα Βιβλία!
* * *
Ένας Τσελεμεντές εν προόδω
Στις συνταγές μας σήμερα, έχουμε ωραιότατες φακές, αλλά διαφορετικές: αραβικές! Μας τη στέλνει η αγαπημένη μας φίλη Άντζη Κουνάδη. Την ευχαριστούμε θερμά, και περιμένουμε και τις δικές σας συνταγές. Στείλτε τες μας με ένα μέιλ!
Σούπα φακές
Μιας και αρχίζει κάπως να χειμωνιάζει (λέμε τώρα), θα σας δώσω μια συνταγή για σούπα με φακές που έμαθα από μια φίλη Αραβίδα (ελπίζω να το λένε έτσι εδώ, γιατί δεν ξέρω πώς το λένε εκεί). Απλά υλικά, πολλή γεύση και άρωμα όμως.
ΥΛΙΚΑ:
2 κούπες κόκκινες φακές πλυμένες και στραγγισμένες
6 κούπες βραστό νερό (αν θέλετε, μπορείτε να προσθέσετε και έναν κύβο λαχανικών)
2 μέτρια κρεμμύδια
1 μεγάλο καρότο (μεγάλο, έτσι; όχι τσουρούτικο)
2-5 σκελίδες σκόρδο (όσες προτιμάτε — μια ελαφριά εσάνς ή διώχνω τον Δράκουλα)
1 κουταλιά βούτυρο ή μαργαρίνη
2 κουταλάκια του γλυκού κύμινο
2 κουταλάκια του γλυκού πάπρικα (απαλή ή καυτερή ό,τι αντέχετε — εγώ, που είμαι της δρακογενιάς, βάζω και λίγο καγιέν)
Αλάτι-πιπέρι
Προαιρετικά για γαρνιτούρα: γιαούρτι στραγγιστό, ελαιόλαδο, λεμόνι, μπούκοβο (είπαμε, όσοι είστε της δρακογενιάς) και φουρνιστό ψωμί.
ΕΚΤΕΛΕΣΗ:
Κόβουμε σε χοντρά κομμάτια τα κρεμμύδια και το καρότο. Ξεφλουδίζουμε τις σκελίδες σκόρδο.
Σε μια κατσαρόλα με βαρύ πάτο (μη μου μαγειρέψετε σε τίποτα κατσαρολάκια εμαγιέ) λιώνουμε το βούτυρο και προσθέτουμε τα κρεμμύδια, το καρότο και το σκόρδο και σοτάρουμε μέχρι να μαλακώσουν.
Προσθέτουμε τις φακές, τα μπαχαρικά, αλατοπιπερώνουμε και σοτάρουμε 3 λεπτά μέχρι να βγάλουν τα αρώματά τους ανακατεύοντας για να μην κολλήσουν.
Προσθέτουμε το βραστό νερό, χαμηλώνουμε τη φωτιά στο μέτριο και βράζουμε με σκεπασμένο καπάκι για 15 περίπου λεπτά μέχρι να μαλακώσουν οι φακές. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε λίγο νεράκι ακόμα.
Αποσύρουμε από τη φωτιά (καλέ, πώς τα γράφω, ούτε η Μπαρμπαρίγου) και μ’ ένα ραβδομπλέντερ κάνουμε τη σούπα βελουτέ. Αν θέλετε όμως μπορείτε να την αφήσετε και έτσι, για περισσότερη υφή.
Τη σερβίρουμε καυτή, με μια κουταλιά γιαούρτι, λίγο ελαιόλαδο, μπόλικο λεμόνι, μπούκοβο και μια φέτα φουρνιστό ζεστό ψωμάκι στο πλάι για τις βούτες.
Ο Ίταλο Καλβίνο είναι ένας μάγος της μυθοπλασίας, και ένας συγγραφέας που ανήκει σε μια πολύ ξεχωριστή κατηγορία: σ’ αυτήν, το μοναδικό μέλος είναι ο ίδιος — πόσο τυχεροί είναι οι νέοι που θα τον ανακαλύψουν τώρα! Ο «Δρόμος του Σαν Τζοβάνι» είναι μια ιδανική εισαγωγή στο έργο του, αλλά και ένα απαραίτητο κλείσιμο του ματιού στους απανταχού φαν του. Τι όμορφη έκδοση!
Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:
Στις καλοκαιρινές διακοπές πήγαινα στον κινηματογράφο πιο ήρεμος και ελεύθερος Οι περισσότεροι συμμαθητές μου εγκατέλειπαν τη μικρή μας παραθαλάσσια πόλη για να πάνε στο βουνό ή στην εξοχή, κι εγώ έμενα χωρίς παρέα για ολόκληρες εβδομάδες. Ήταν η εποχή του κυνηγιού παλιών ταινιών που ξεκινούσε για μένα κάθε καλοκαίρι, καθώς προγραμματίζονταν έργα προηγούμενων ετών, προτού δηλαδή με κυριεύσει αυτή η παμφάγα πείνα, κι εκείνους τους μήνες μπορούσα να αναπληρώσω τα χαμένα χρόνια, να χτίσω την αρχαιότητα που δεν είχα ως θεατής. Ταινίες του συνηθισμένου εμπορικού κυκλώματος: μόνο γι’ αυτές θα μιλήσω (η εξερεύνηση του αναδρομικού σύμπαντος των σινέ-κλαμπ, της καθοσιωμένης ιστορίας που περιλαμβάνουν οι ταινιοθήκες θα σημαδέψει μια άλλη φάση της ζωής μου, μια σχέση με πόλεις και διαφορετικούς κόσμους, και τότε ο κινηματογράφος θα γίνει μέρος ενός πιο πολύπλοκου διαλόγου, μιας ιστορίας)· μα στο μεταξύ, κουβαλάω ακόμη μέσα μου τη συγκίνηση που ένιωσα βλέποντας για πρώτη φορά μια ταινία με την Γκρέτα Γκάρμπο που πρέπει να ήταν δυο τρία χρόνια παλιότερη, αλλά για μένα ανήκε στην προϊστορία, με έναν νεότατο Κλαρκ Γκέιμπλ χωρίς μουστάκι. «Σούζαν Λένοξ» ήταν ο τίτλος ή μήπως ήταν η άλλη; γιατί ήταν δύο οι ταινίες της Γκρέτα Γκάρμπο που πρόσθεσα στη συλλογή μου μέσα στον ίδιο καλοκαιρινό κύκλο των επαναλήψεων, το διαμάντι των οποίων παρέμεινε πάντως το «Μια γυναίκα πειρασμός» με την Τζιν Χάρλοου. Δεν έχω πει ακόμη, αν και το θεωρώ αυτονόητο, ότι για μένα κινηματογράφος ήταν ο αμερικανικός, η τρέχουσα παραγωγή του Χόλιγουντ.
Νά και το οπισθόφυλλο:
Σε αυτούς τους πέντε εκλεπτυσμένους αυτοβιογραφικούς στοχασμούς, ο Ίταλο Καλβίνο ανατρέχει στο δικό του παρελθόν, θυμάται αμήχανους περιπάτους με τον πατέρα του από την παιδική του ηλικία, την παντοτινή λατρεία του για τον κινηματογράφο και τον αγώνα του με τους παρτιζάνους της ιταλικής Αντίστασης κατά των φασιστών. Συλλογίζεται επίσης τα κοινωνικά συμβόλαια, τη γλώσσα και τον πολιτισμό, την αίσθηση που του προκαλεί το να μαζεύει τα σκουπίδια από το καλάθι της κουζίνας και να τα πετάει, καθώς και το σχήμα που πιστεύει πως θα είχε ο κόσμος. Οι προβληματισμοί του αυτοί σχετικά με τη φύση της ίδιας της μνήμης είναι συναρπαστικοί, πνευματώδεις και φωτίζονται από την αλχημική ευφυΐα αυτού του σπουδαίου συγγραφέα. Σε τούτο το βιβλίο, ένα βιβλίο εξόχως προσωπικό και ακριβώς για αυτό ακατάτακτο, αναδεικνύονται όλες οι αστραφτερές αρετές του, η αντισυμβατική και αναλυτική του ματιά, η αφηγηματική και δοκιμιακή του δεινότητα, η ανθρωπιστική και κριτική του εγρήγορση. Ο «Δρόμος του Σαν Τζοβάνι» λειτουργεί, όπως εύστοχα επισημαίνει ο Τσέζαρε Γκάρμπολι στο επίμετρο της έκδοσης, ως μια «μεταφορά» για ολόκληρη τη λογοτεχνία του Ίταλο Καλβίνο.
Βρείτε το εδώ, ή στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας. Στον Καστανιώτη θα βρείτε κάπου δεκαπέντε βιβλία του Ίταλο Καλβίνο: ονειρική απόλαυση.
* * *
Το Ημερολόγιο κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα: κάθε Σάββατο, κάθε Κυριακή, και κάθε Τετάρτη. Θυμίζουμε: όποιος έχει μία πρωτότυπη και ωραία, απλή συνταγή, για την οποία υπερηφανεύεται, μπορεί αν θέλει να μας τη στείλει με μέιλ. Το ίδιο και για τα βιβλία που τον έκαναν αναγνώστη. Επίσης μπορεί να μας στείλει μέιλ και για οποιοδήποτε άλλο θέμα. Σας ευχαριστούμε πολύ.
11°
