Όταν τρέχεις δεν θέλεις κανέναν παρέα σου, και η ψιλοκουβέντα απαγορεύεται διά ροπάλου. Παρά ταύτα, είναι κάτι πρωινά που δεν βλέπω άλλον δρομέα στην παραλία, και αισθάνομαι κάπως παράξενα. Σαν να μου λείπουν, κι ας μην ανταλλάσσουμε ούτε καλημέρα — Ελλάδα γαρ. Πού να ’χουν πάει; Τι να τους συνέβη; Άντε ο ένας να είναι άρρωστος και ο άλλος σε αργοπορημένη άδεια και διακοπές. Οι υπόλοιποι όμως; Είναι περίεργο, και δεν μου αρέσει. Οτιδήποτε χαλάει τη ρουτίνα σου είναι λόγος να σε πικράνει. Ωστόσο, από την άλλη, ναι: το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων είναι μια μοναχική υπόθεση. Ακόμη και σε αγώνα να συμμετέχεις, αυτός που πρέπει να προσπεράσεις δεν είναι άλλος από τον εαυτό σου. #drum_roll
* * *
Δέκα αποφθέγματα που δεν τα είπαν οι παρακάτω: «Δεν καταλαβαίνεις πραγματικά κάτι αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις στη γιαγιά σου». — Μέριλιν Μονρόε. «Οι Αμερικανοί είναι σίγουροι πως κάνουν το σωστό, γιατί ήδη δοκίμασαν όλα τα άλλα». — Ανδρέας Παπανδρέου. «Τα σεμνά κορίτσια σπανίως γράφουν ιστορία». — Nellys. «Κάθε λεπτό γεννιέται ένα κορόιδο». — Νικολό Μακιαβέλι. «Κάθε άνθρωπος είναι ο δημιουργός της υγείας ή της ασθένειάς του». — Ασκληπιός. «Η νίκη δεν είναι το παν, είναι τα πάντα». — Dr Seuss. «Τρέλα είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα». Γκρέτα Τούνμπεργκ. «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». — Άγιος Παΐσιος. «Αν δεν είσαι αριστερός στα 25 σου, δεν έχεις καρδιά. Αν δεν είσαι συντηρητικός στα 35 σου, δεν έχεις μυαλό». — Ζαν-Ζακ Ρουσό. «Στηρίχτηκα σε ώμους γιγάντων». — Ουίνστον Τσόρτσιλ. | Γενικά είναι σπάνιο να ανεβάσει κάποιος κάνα κουότ που ανήκει πράγματι σ’ αυτόν που το υπογράφει. Μαρκ Τουέιν, Όργουελ, Αϊνστάιν, Σωκράτης και Ισοκράτης είναι οι πολυγραφότεροι, νομίζω. Απλώς δεν το ξέρουν. Αυτό εδώ είναι καλό.
* * *
Φυσικά και το παρελθόν ήταν καλύτερο. Νά, π.χ., παλιά τσακωνόμασταν για την ωρίμανση, αν θέλει ή αν δεν θέλει νι. Ο Μπαμπινιώτης, π.χ., το θέλει χωρίς νι: ωρίμα{ν}ση. Τώρα, αυτό το σύμβολο έχει πολύ ενδιαφέρον: { } Καταρχάς έχει διάφορα ονόματα στην τυπογραφία (και τη φιλολογία): μύσταξ, οβελός, άγκιστρο. Το χρησιμοποιούσαν οι γραμματικοί, παλιά, που μελετούσαν κώδικες. Όποτε έπεφταν σε κάποιον στίχο ή παράθεμα που πίστευαν ακράδαντα (κατόπιν αντιπαραβολής με άλλους κώδικες) ότι ήταν μεταγενέστερη προσθήκη (κάποιου αντιγραφέα, φέρ’ ειπείν, με λογοτεχνικές ή φιλοσοφικές ανησυχίες — τα κάνανε κάτι τέτοια τότε), αυτό δηλαδή που λέμε «νόθο», το έθεταν εντός οβελών: οπότε το παραπανίσιο κείμενο θεωρείτο «ἐξοβελιστέον». Ο οβελός πήρε το όνομά του από τη σούβλα, βέβαια — εξ ου και οβελίας. Άσχετο.
Πολλοί πιστεύουν πως η πιο ταιριαστή εποχή για τους εσωστρεφείς είναι το φθινόπωρο: κίτρινα φύλλα που πέφτουν από τα δέντρα, βροχές που αντανακλούν θολά τη φιγούρα σου στο πεζοδρόμιο, γκρίζος ουρανός, μια κόζι ατμόσφαιρα ταμάμ για τσάι, βιβλίο, διάβασμα, γράψιμο, εσωτερική ενατένιση, ρομαντικούς περιπάτους κ.τ.π. Αλλά σόρι, όχι. Το φθινόπωρο δεν λέει κάτι, πιστέψτε με, δεν «ενθαρρύνει την ενδοσκόπηση και τη μοναξιά, που οι εσωστρεφείς τείνουν να αγαπούν»: η καλύτερη εποχή του κόσμου είναι βέβαια ο χειμώνας, και για την ακρίβεια το καταχείμωνο. Τότε είναι που ένας εσωστρεφής ανθεί στ’ αλήθεια. Και όχι μόνο για το feelingβέβαια. Αλλά γιατί, στ’ αλήθεια, ποιος θα σου στείλει μια πρόσκληση για οπουδήποτε αν έξω οι δρόμοι είναι αδιάβατοι; ΚΑΝΕΙΣ. Κατ’ αυτά, και πάλι καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως το ωραιότερο μέρος του κόσμου είναι η Σκανδιναβία — αν εξαιρέσεις τα αστυνομικά τους.
* * *
«ΠΕΜΠΤΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ. — Απ’ όλα τα μέρη που έζησα ποτέ μου (και έζησα σε ορισμένα γοητευτικά μέρη) κανένα δεν μ’ έκανε τόσο αληθινά ευτυχισμένο και δεν μου άφησε τόσο τρυφερές αναμνήσεις όσο η Νήσος του Αγίου Πέτρου στη λίμνη της Μπιέν. Το συγκεκριμένο νησάκι, που στο Νεσατέλ το αποκαλούν Νησί του Λόφου, είναι ελάχιστα γνωστό, ακόμα και στην Ελβετία. Κανένας ταξιδευτής, απ’ όσο ξέρω, δεν το μνημονεύει. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα πολύ ευχάριστο μέρος, και σε τοποθεσία απόλυτα κατάλληλη για την ευτυχία ενός ανθρώπου που του αρέσει να μαζεύεται στον εαυτό του· διότι, ακόμη κι αν είμαι ίσως ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που η μοίρα του όρισε τη συγκέντρωση στον εαυτό σαν νόμο, δεν νομίζω πως είμαι ο μόνος που βιώνει μια τόσο φυσική έλξη, μολονότι μέχρι σήμερα δεν την έχω συναντήσει σε κανέναν άλλο» (Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, «Ρεμβασμοί του μοναχικού περιπατητή», σ. 139, μετάφραση-εισαγωγή Θάνος Σαμαρτζής, Εκδόσεις Δώμα). Όχι, χρυσέ μου Ζαν-Ζακ, δεν είσαι ο μόνος που του αρέσει ένα μικροσκοπικό νησί όπου δεν πατά άνθρωπος το πόδι του και δεν το μνημονεύουν οι ταξιδευτές. Για όνομα του καλού Θεού, πώς σού ήρθε αυτό;
Είδαμε στο Mubi το φιλμ «Crossing» του Levan Akin. Πόσο ξεχωριστό, τι αναπάντεχο έργο ήταν αυτό! Μία συνταξιούχος δασκάλα από το Μπατούμι της Γεωργίας, η Λία, αποφασίζει να πάει στην Ιστανμπούλ για να βρει την τρανς ανιψιά της, που το ’σκασε όταν η νεκρή πια μητέρα της αντέδρασε βίαια και με αποστροφή στην αλλαγή φύλου του γιου της. Μαζί με τη Λία θα φύγει και ο Άτσι, ένας νεαρός που δεν αντέχει να μένει μαζί με τον βίαιο αδελφό του και να φυτοζωεί στην πάμφτωχη γειτονιά τους. Και έτσι οι δυο τους, ένα απολύτως αταίριαστο ζευγάρι, με ελάχιστα χρήματα στην τσέπη και χωρίς να γνωρίζουν τη γλώσσα, θα βρεθούν σε μία ξένη χώρα, σε μια πραγματική —και χαοτική— μεγαλούπολη, πέρα για πέρα χαμένοι ανάμεσα στο πλήθος. Παράλληλα με τη δραματική, κοπιώδη αναζήτησή τους σε κακόφημα σπίτια και συνοικίες, παρακολουθούμε και την καθημερινότητα μιας άλλης τρανς, μιας Τουρκάλας που ξέφυγε από το πεζοδρόμιο, σπούδασε νομική, και πλέον είναι δραστήριο μέλος σε μια ΜΚΟ που βοηθά παραστρατημένους ανθρώπους. Κάποια στιγμή, οι δρόμοι και των τριών τους θα συναντηθούν. Δεν θυμόμαστε να είδαμε μια πιο τρυφερή, ζεστή και ανθρώπινη ταινία τον τελευταίο πολύ καιρό. Ένα θαύμα. Γυρισμένη σε φυσικούς χώρους, σχεδόν σαν ντοκιμαντέρ, με μια Κωνσταντινούπολη αυθεντική και περίεργα όμορφη, μοιάζει να κόβει κομμάτια από την πραγματικότητα (που είναι σκληρή, και άδικη, και τραγική, και κωμική, και ερωτική, και μεθυσμένη) και να τα κολλάει πάνω στο φιλμ. Η Mzia Arabuli, στον ρόλο της Λίας, είναι συγκλονιστική: δωρική, αυστηρή, προχωρά σαν εμψυχωμένο τομέμ που ψάχνει τις ρίζες του, αλλά όταν θέλει αναποδογυρίζει με ευκολία την εικόνα της. Η Deniz Dumanli, πάλι, ήταν σκέτη αποκάλυψη· σαν να παίζει τη ζωή της. Ο δε Lucas Kankava έχει, ελπίζουμε, όλο το μέλλον μπροστά του. Συνολικά, ένας θρίαμβος.
Οι τουρίστες που αγαπώ περισσότερο είναι οι Ισραηλινοί και οι Τούρκοι. Κι αν για τους πρώτους ο λόγος είναι προφανής (η Θεσσαλονίκη είναι μια μισή πόλη χωρίς ιστορία και βάθος από το ’40 και μετά), για τους δεύτερους δεν είμαι πολύ σίγουρος. Με το που ακούω πάντως τούρκικα, γυρίζω το κεφάλι. Και, χάρη στα σκυλάκια μου, που είναι τουριστοπαγίδες, δεν χάνω την ευκαιρία να μιλάω μαζί τους. Αν μη τι άλλο, θα πάρουν μαζί τους την εικόνα ενός ντόπιου που τους είπε ότι «αγαπάει την Τουρκία». Wow, δεν είναι ακριβώς κάτι που περίμεναν. Και ακόμα περισσότερο δεν περίμεναν τον γραφικό κυριούλη που είπε στους χθεσινούς ότι είναι κεμαλικός, αλλά ότι, λέει, δεν το φωνάζει κιόλας για να μην τον αφαλοκόψουν οι ντόπιοι. Με αυτούς τους δυο είπαμε, πάντως, πολλά περισσότερα από τα συνήθη: για το πόσο ωραία τούς φαίνεται η πόλη, για το φαγητό, για σκυλιά και πόσο πεθύμησαν το δικό τους πίσω στο σπίτι κλπ. Ήταν ένα ζευγάρι —άντρας και γυναίκα— κοντά στα 50, ωραίες φάτσες, καλλιεργημένοι άνθρωποι, με Έλληνα συνεργάτη σε μια εταιρεία που έχουν εδώ στη Θεσσαλονίκη, και —κυρίως— με μεγάλο καημό για το κακό που έχουν πάθει, και εξακολουθούν να παθαίνουν, με τον Ερντογάν: «Κατέστρεψε τη δημοκρατία», μου είπε εκείνη στο τέλος, έσκυψε, χάιδεψε τα δυο μικρά, και απομακρύνθηκε με έναν αναστεναγμό.
11°
