«Μανή, θεκέλ, φάρες». Θα πει «εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης λειψός, άρα το βασίλειό σου θα διαμοιρασθεί». Εμμονοληπτικά και παρατεταμένα η κραυγή αυτή έρχεται και φεύγει, ακούγεται, εξαφανίζεται, επανέρχεται. Έξω το φως της μέρας χάνει το σθένος του βουλιάζοντας στη γλυκιά δίνη του απογεύματος. Παρακάτω καραδοκεί ο βούρκος και η άβυσσος της μεγάλης νύχτας, είναι νωρίς όμως ακόμη. Το μεταιχμιακό αυτό φως δεν το ξέρει πως θα σκεπαστεί δηλαδή από στρατιές σκοταδιού, μοιάζει ακόμα πως υπάρχει άπλετος χρόνος για όλους και για όλα κι ας είναι ήδη αργά. Η παράσταση ξεκίνησε.
Απέναντι ο Όλυμπος, η θάλασσα του Θερμαϊκού, καράβια, ποδηλάτες, άστεγοι εραστές, βαδιστές της φυλής των «καρδιοτονοτίλ», κινούνται υπό τη φαντασμαγορία του απογευματινού δύοντος φωτός. Όσο απέμεινε ακόμη, για όσο τους κρατήσει ορατούς και κινούμενους, πριν όλα σκεπαστούν με σκοτάδι. Ο κόσμος, η πόλη και ο ορίζοντας συμμετέχουν και συμπρωταγωνιστούν άθελα και εν αγνοία τους στην «Αυτοκρατορία» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, καθώς όλα συμβαίνουν στο περιτειχισμένο με γυαλί φουαγιέ του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Μ2. Αποτελούν δομικό συστατικό, αναπόσπαστο στοιχείο ενός θεάματος, που εκμεταλλευόμενο το φυσικό φως και την ανορχήστρωτη ατμόσφαιρα ενός συνεχόμενα μεταβαλλόμενου ορίζοντα όπως το ορίζουν οι εικόνες του εξωτερικού άστεως αλλά και η εσωτερική ποιητική αρχιτεκτονική του κατασκευαστή Ισοζάκι, καταργεί τη σχέση μέσα και έξω.
Ο θεατής της «Αυτοκρατορίας» δεν νιώθει εγκιβωτισμένος σε χώρο όπου η σκηνή και τα τεχνικά εφέ-φωτισμοί θα ενορχηστρώσουν το υπερθέαμα. Αυτό είναι και το μέγα εύρημα του Μαρμαρινού, που προσέγγισε το κείμενο του Γιώργου Βέλτσου καταργώντας τη σύμβαση των στάνταρ χώρων που παρέχει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, προτιμώντας ένα σκηνικό άναρχο, χαοτικό, ρευστό και ασταθές. Όπως άλλωστε και το ίδιο το έργο του Βέλτσου, όπου η σύμβαση του χώρου και του χρόνου υπονομεύονται ως έννοιες πλασματικές. Μπορεί στον ατομικό χρόνο που μας αναλογεί ως ζωή όλα να συμβαίνουν για πρώτη φόρα και η Ιστορία να δείχνει καινούργια, όμως στην ουσία όλα έχουν συμβεί και ξανασυμβαίνουν ατέρμονα, απαράλλαχτα, κλωθογυρίζοντας στον ίδιο μίτο. Από τον Ναβουχοδονόσορα και τη Βαβυλώνα έως τον Έντουαρντ Σνόουντεν και το συνδεδεμένο κόσμο του παγκοσμιοποιημένου εμπορίου και των ομοειδών τουριστικών πακέτων, δεν ζούμε τίποτα άλλο πέρα από παραλλαγές συγκρούσεων και αναπτυσσόμενων αγορών που μπλοκάρουν, βουλιάζουν, πολεμούν, ειρηνεύουν, επανασυγκρούονται, τελειώνουν, επανεκκινούν, σαν μια non stop performance, που δεν αφήνει την Ιστορία να τελειώσει, κρατώντας τη δύση της Δύσης εκτεθειμένη σε χρόνους ατελείωτους. Διηνεκείς.
Άλλωστε ως περφόρμανς νομίζω πως προσέγγισε και ο Μαρμαρινός ίσως το πιο από τα πολιτικά κείμενα του Βέλτσου. Όπου παρελαύνουν παλαιοί προφήτες, όπως ο Δανιήλ, και σύγχρονοι, όπως οι χάκερ που μοιάζει επίσης να μιλούν μια γλώσσα συγκρουσιακή και πανεπιθετική. I have your data, είναι το δεύτερο σκέλος από τον τίτλο του έργου. Με αναφορές στον Νέγκρι αλλά και την «Αποκάλυψη» του Ιωάννη, τους πίνακες «Συμπόσιο του Βαλτάσαρ» και «Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου» των Ρέμπραντ και Ντελακρουά, οι Μαρμαρινός και Βέλτσος καταφέρνουν να στήσουν ένα ευρηματικό, επίμονο και εύστοχο έργο-σχόλιο. Πάνω στο ψεύδος του χρόνου και τη συνεχή επανάληψη του ίδιου σεναρίου: πόνος, καταστροφή, θάνατος, αναδυόμενες αγορές, συσσώρευση πλούτου, νέοι πόλεμοι, μεταβλητές που μέσω ιστορικής λούπας επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, kraut time. «Έχουμε μπλοκάρει, βουλιάζουμε γιατί κυριαρχήσαμε, τα πήραμε όλα, χωρίς να μπορέσουμε να τα χαρούμε».
Η «Αυτοκρατορία» έως και τις 28 Φεβρουαρίου, στις 4 κάθε απόγευμα, στο φουαγιέ του κτιρίου Μ2 επαναφέρει κάτι πολύ σπουδαίο για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος αλλά και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του: την τόλμη, τον πειραματισμό και τον άφοβο ασπασμό με τη νεωτερικότητα ως προς τις επιλογές ρεπερτορίου, αντάμα με τα πιο κλασικά και στρωτά έργα του φετινού προγράμματος, σε μια παράσταση που η Θεσσαλονίκη ήδη τη συζητά και τη δοξάζει. Εξαιρετικοί οι έξτρα φωτισμοί της Ελευθερίας Ντεκώ, αποσβολωτική η μουσική του Δημοσθένη Γρίβα και όλοι οι ηθοποιοί, που κυριολεκτικά ερμηνεύουν επί του χώρου ως ήρωες κινούμενου ζωγραφικού πίνακα. Αυτά είναι!
12°
