Σάββατο 17 Αυγούστου 2024: Ημερολόγιο

Καλή εντύπωση μου έκανε ένα κηδειόχαρτο που αναρτήθηκε τις τελευταίες ημέρες στη γειτονιά. Δεν λέει ΚΗΔΕΙΑ αλλά ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. «Τον αγαπημένο μας τάδε, ετών τόσο, αποχαιρετούμε τότε, από το νεκροστάσιο των Κοιμητηρίων δείνα». Άραγε δεν ήθελε κάποιου είδους τελετή ο εκλιπών; Ίσως. Πάντα στεκόμαστε στο πλευρό των ανθρώπων που δεν αγαπούν καθόλου τις θρησκευτικές ιεροτελεστίες. Το επ’ εμοί: καμία τελετή, καμιάς θρησκείας, ούτε «πολιτική» ούτε τίποτε. Σαχλαμάρες. Το σώμα μου είναι δωρισμένο εξ ολοκλήρου στην επιστήμη και στις ιατρικές σχολές. Θα πεις, σιγά το σώμα. Ε, αυτό. Δεν τα κατάφερα να γίνω Θωρ χωρίς προσπάθεια, λυπάμαι. ΥΓ1. Αν πάλι θελήσουν οι φίλοι να συναντηθούν μετά από κάποιο διάστημα για να πιουν κάνα ουίσκι in memoriam, μια χαρά. ΥΓ2. Βέβαια, σε τριάντα χρόνια που θα γίνουν αυτά κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα στον πλανήτη και γενικώς.

* * *

Δεν είναι κακό να αλλάζεις τα «κοινωνικά» σχέδιά σου αν δεις πως δεν αντέχεις να κάνεις αυτό ή εκείνο, ότι σε πνίγει εκείνο ή το άλλο, ή όταν απλώς δεν αισθάνεσαι καλά, ή έστω έτοιμος. Μπορείς να μείνεις στο σπίτι σου βλέποντας για πολλοστή φορά την «Απόδραση από τη Νέα Υόρκη» ή τον «Θάνατο στη Βενετία» και τρώγοντας λευκά στραγάλια, αντί να «βγεις». Αν κάνεις σήμερα κάτι που στ’ αλήθεια δεν θέλεις να κάνεις —και πράγματι δεν θέλεις να το κάνεις αυτό σήμερα, και κατά πάσα βεβαιότητα ούτε αύριο θα θες, και πιθανόν ποτέ—, ίσως σού στοιχίσει πολύ περισσότερο από όσο νομίζουν οι άλλοι. Εξαφανίσου για ένα διάστημα, δεν είναι κακό. Βρες τη γαλήνη που αποζητάς στον εαυτό σου· και, καθώς βέβαια είναι δύσκολο να τη βρεις, προσπάθησέ το λίγο ακόμη, ή και περισσότερο. Μη δεσμεύεσαι. Δεσμεύεσαι έτσι κι αλλιώς με όλα τα άλλα, που είναι ήδη τόσο αφόρητα πολλά, ένας βραχνάς.

* * *

Πέρα από τη δουλειά μας και τις επιπλέον υποχρεώσεις, η ζωή είναι γεμάτη πράγματα που μας αποσπούν την προσοχή. Από πού; Μα από τα πράγματα που πρέπει να κάνουμε, ή που θέλουμε να κάνουμε. Μέχρι που αυτά τα ίδια, αυτοί οι περισπασμοί, γίνονται η ίδια μας η ζωή. Κανείς πρέπει να πολεμά τις περισπάσεις και την αποσυγκέντρωση με όση δύναμη διαθέτει. Έχουμε να κάνουμε με μία κανονική διαταραχή ελλειμματικής προσοχής εδώ, με μία αυθεντική ΔΕΠΥ αλλά χωρίς την υπερκινητικότητα. Το κινητό μας είναι γεμάτο με πράγματα που μας αποσπούν την προσοχή. Μέχρι που αυτό το ίδιο έγινε η ίδια μας η ζωή.

* * *

Τι σημαίνει ευτυχία; Κανείς δεν ξέρει ακριβώς. Βέβαια, έχει να κάνει με την ευεξία, την ικανοποίηση ή τη χαρά που νιώθει κανείς, αλλά όλα αυτά λέγονται ευεξία, ικανοποίηση ή χαρά, και όχι ευτυχία. Κυρίως: είναι κατιτί φευγαλέο. Η ευτυχία σπανίως, αν όχι ποτέ, δεν αφορά μία διαρκή ικανοποίηση, σπανίως συνιστά μία μόνιμη κατάσταση ύπαρξης. Κάποτε την πυροδοτούν συγκεκριμένα γεγονότα, κάποτε αστραποβολά χωρίς εμφανή λόγο. Την κυοφορεί, μας λένε οι ηθικοί φιλόσοφοι, μια ενάρετη ζωή — αλλά αυτό δεν είναι κανόνας. Αλίμονο, δεν είναι.

* * *

Το παρελθόν, διάβασα κάπου, είναι ένας αλλόκοτος τόπος. Και είναι κι αυτό που λέει κάπου στα «Minima moralia» ο Αντόρνο, και που τυχαίνει να το θυμάμαι μια στο τόσο: «Μία σημερινή απιστία», λέει, «απλώνει τη σκιά της στο παρελθόν, μηδενίζοντάς το, αλλοιώνοντάς το, παραμορφώνοντάς το: ο εραστής αποκτά αίφνης όψη διαβόλου, και οι καλύτερες στιγμές μας μαζί του φορούν πλέον μες στον νου μας ένα νοσηρό μανδύα σήψης — εντέλει δεν έχουμε ένα αυθεντικό παρελθόν, γι’ αυτό και τον μισούμε όχι μόνο για τώρα, που μας πρόδωσε, αλλά και για τότε που μας αγάπησε». Ή κάπως έτσι. Ας κρατήσουμε αυτό: ακόμη και το παρελθόν μπορεί να αλλάξει. Το παρελθόν είναι ένας αλλόκοτος τόπος.

* * *

Για όποιον θέλει να διαβάζει περισσότερο: Κάνε το διάβασμα κεντρικό στόχο στη ζωή σου. Διάβαζε μόνο βιβλία που σου αρέσουν. Όταν διαβάζεις, μείνε μακριά από περισπασμούς και αλλότριες έγνοιες. Εκμεταλλεύσου τον ελεύθερο χρόνο σου. Έχε πάντα μαζί σου ένα βιβλίο, σε οποιαδήποτε μορφή.

* * *

ΠΡΟΣ ΝΕΑΡΟΥΣ/-ΡΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΜΕΡΟΣ Α΄. ~ Οδηγίες για την αυτοπροβολή σας στα social media. [1] Να μην αναφέρετε ποτέ τις κομματικές σας προτιμήσεις. Αν το κάνετε, να το κάνετε λοξά, διακριτικά, έμμεσα. Γιατί κατά βάθος πονάτε. Δεν θέλετε να ασχολείστε. Η κοινωνία είναι σάπια λόγω του καπιταλισμού. Ένας άλλος δρόμος ήταν κάποτε εφικτός. [2] Να θυμάστε πως είστε πάντα με το πλευρό του φτωχού, του κατατρεγμένου, του παρία, του λούμπεν, του μετανάστη, των Εξαρχείων που θα καταστρέψει το μετρό. Οι αστοί, οι πλούσιοι, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί (αλλά όχι, φέρ’ ειπείν, ο Γαβράς και η Βανέσα Ρεντγκρέιβ) είναι εχθροί. [3] Να υιοθετήσετε ένα προφίλ έξω καρδιά. Να είστε γελαστοί, συγκαταβατικοί, ζεστοί, όμορφοι. Όμως το πρόσωπό σας θα πρέπει εύκολα να μπορεί να σπάει με ρυτίδες λύπης και μίσους όταν μία αδικία χτυπήσει άξαφνα κάποιους αθώους. Χρειάζεται εξάσκηση εδώ, χρησιμοποιήστε τον καθρέφτη του μπάνιου σας. [4] Να παρουσιάζετε πάνω από πενήντα (50) φορές το βιβλίο σας πάντα σαν να ’ναι η πρώτη φορά, και να προβάλλετε οτιδήποτε έχει σχέση με αυτό, ακόμη και αν είναι κάτι που φτιάξατε μόνοι σας. Ιδίως τότε. Και κάθε φορά να δείχνετε πόσο αιφνιδιαστήκατε. [5] Να δείχνετε πόσο σάς ενοχλεί η λαϊκή/εμπορική λογοτεχνία, ακόμη και όταν γράφετε και εσείς λαϊκή/εμπορική λογοτεχνία. Σας αρέσει ο Τόμας Μπέρνχαρντ κυρίως. Και καμιά φορά ξαναδιαβάζετε τα «Minima moralia», με συγκίνηση. Είστε επαναστάτης/-τισσα. Το πόσο, δε, σας ξετρελαίνουν η βραζιλιάνικη και η μεξικάνικη πρωτοπορία δεν λέγεται. [6] Να διατείνεστε ότι διαβάζετε τα βασικά Σωστά Βιβλία στη γλώσσα του πρωτοτύπου παράλληλα με τη μετάφρασή τους στην ελληνική, αλλά μόνο αφού έχουν πράγματι μεταφραστεί στα ελληνικά για να μην υποπέσετε σε λάθη περί την πλοκή, την εθνικότητα του συγγραφέα, το είδος κ.τ.π. [7] Να λέτε ότι το γράψιμο δεν διδάσκεται, αλλά φροντίστε οπωσδήποτε να παραδίδετε εσείς μαθήματα Δημιουργικής Γραφής σε ένα ονλάιν εργαστήρι. [8] Οι μικροί ποιοτικοί οίκοι είναι καλοί. Οι μεγάλοι εμπορικοί οίκοι είναι κακοί. Να το φωνάζετε αυτό. Αν τυχόν κάποια στιγμή εκδοθείτε από μεγάλο κακό εκδοτικό, συνεχίζετε να το πιστεύετε και να το λέτε, αλλά μια στάλα πιο ενδόμυχα, λίγο πιο sotto voce. [9] Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι καλά, τα μεγάλα κακά. Φροντίστε να συχνάζετε και στα δύο. Οι πωλήσεις γίνονται από τα μεγάλα και τις αλυσίδες, αλλά η προβολή από τα μικρά και ανεξάρτητα. Μην τα χαλάσετε με κανένα από τα δύο σχέδια. [10] Να είστε συντηρητικός στα πάντα παρά την αριστερή σας ψυχή (που έτσι κι αλλιώς, θα πείτε, είναι πιο συντηρητική και από κοιλάκανθο), γιατί κατά βάθος είστε πάντα ένα παιδί. Ένας/μία έφηβος/άνηβη. Ένας/μία Ρεμπό που αγαπά τον Σικελιανό: μπουζουκάκι, παράδοση, καρπούζι, κουτσομούρες, ταραμοσαλάτα, Αιγαίο, τέτοια πράματα. Που πουλάνε. [ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ]

* * *

«Ξέρουμε ότι οι διακοπές προκαλούν εκφυλισμό των ανθρώπων να προσηλώνονται και να σκέφτονται καθαρά — άρα γιατί τις πολλαπλασιάζουμε; Γιατί βρίσκουμε συνεχώς όλο και καλύτερους τρόπους για να το κάνουμε; “Σκεφτείτε το αυτό”, είπε στους συναδέλφους του. “Θα έπρεπε να νιώθουμε βαριά ευθύνη να κάνουμε το σωστό”. Όλοι οι άνθρωποι έχουν φυσικά ευάλωτα σημεία, και, αντί η Google να τα εκμεταλλεύεται σαν κακόβουλος ταχυδακτυλουργός, θα έπρεπε να τα σέβεται. Πρότεινε μερικές ήπιες αλλαγές ως ένα πρώτο βήμα. Πρότεινε ότι, αντί να ειδοποιούμε κάποιον κάθε φορά που έχει καινούργιο μέιλ, θα μπορούσαμε να τον ειδοποιούμε μία φορά τη μέρα, μαζικά – έτσι θα ήταν σαν να παίρνει εφημερίδα το πρωί, αντί να ακολουθεί διαρκώς τα νέα που εμφανίζονται. Κάθε φορά που ζητάμε από κάποιον να κάνει κλικ σε μια φωτογραφία που ανάρτησε κάποιος φίλος, πρέπει να τον προειδοποιούμε στην ίδια οθόνη ότι το μέσο άτομο που κάνει κλικ σε μια φωτογραφία απουσιάζει είκοσι λεπτά από την εργασία του. Μπορούμε να του πούμε: “Νομίζεις ότι θα πάρει μόνο ένα λεπτό, αλλά δεν είναι έτσι”». Johann Hari, «Η αξία της προσοχής. Γιατί χάσαμε τη συγκέντρωσή μας και πώς να την ανακτήσουμε» (μετάφραση Χριστόδουλος Λιθαρής, Εκδόσεις Κλειδάριθμος).

* * *

Τι διαβάζουμε σήμερα | Τι ακούμε σήμερα