Αυγουστιάτικες ημερολογιακές καταχωρίσεις για κάθε χρήση - Σάββατο 3 Αυγούστου 2024
Καμιά φορά πιάνω τον εαυτό μου να κοιτάζει κορίτσια που περνάνε από κει που καθόμαστε στο σιντριβάνι, και καταλαβαίνω —ίσως όμως όχι πάντα, ή μάλλον σίγουρα όχι πάντα— πόσο επιθετικό μπορεί να γίνει αυτό, και πόσο απολύτως άβολο για εκείνες. Είναι ένα βλέμμα, θα πεις, αλλά τα βλέμματα ποτέ δεν είναι σκέτα, ποτέ δεν είναι άδεια σκεύη, και ποτέ μα ποτέ δεν είναι αθώα.
* * *
Ξεφυλλίζοντας τον βραβευμένο με Booker «Καιρό» της Τζέννυ Έρπενμπεκ (μετάφραση Αλέξανδρος Κυπριώτης, Εκδόσεις Καστανιώτη), δεν μπορούσα παρά να θυμάμαι συνέχεια το δικό μου Ανατολικό Βερολίνο. Δεκαεννιά χρονών, πολύ σίγουρος για τον εαυτό μου (κι αν δεν είσαι στα δεκαεννιά σου, πότε θα ’σαι; ή τότε ή ποτέ), μόλις είχαμε δει και τον «Καβγατζή», και πιο πριν το «Berlin Alexanderplatz», οπότε ήμασταν έτοιμοι για όλα. Αλλά επίσης μόλις που είχε πεθάνει και ο Φασμπίντερ, κι αυτό ανέτρεψε τα πάντα. Τι θλίψη. Και πόσο δεν μ’ ενδιέφερε η Γαλλία. (Ούτε τώρα βέβαια μού λέει τίποτε, δυστυχώς για μένα). Στη βόλτα που κάναμε εκεί, αφού περάσαμε τα σύνορα και τους αυστηρούς ελέγχους με το μετρό, πέσαμε επάνω σε μία παρέα νεαρών, αγόρια και κορίτσια σαν κι εμάς, που όμως ονειρεύονταν τη Δύση και την ελευθερία. Αγκαλιαστήκαμε και κλαίγαμε και καπνίζαμε για ώρα. Φεύγοντας, μας έκαναν και μια εξυπηρέτηση: μας άλλαξαν τα μάρκα που είχαμε σε ανατολικά, ένα προς ένα. Μόνο όταν γυρίσαμε σπίτι καταλάβαμε πως μας είχαν κλέψει· τα ανατολικά δεν άξιζαν ούτε το χαρτί τους. Αλλά χαλάλι, ήταν καλά παιδιά, και για μισή ώρα έβριζαν το καθεστώς και μας γέμισαν ελπίδα. Ξοδέψαμε όλα τα ανατολικά μας μάρκα σε ένα εστιατόριο με βελούδινες πολυθρόνες και σερβιτόρους ντυμένους γαμπρούς. Ήταν για τη νομενκλατούρα και για ξένους επισκέπτες που κάνανε δουλειές εκεί, και βγάζανε λεφτά. Έφαγα ένα ζωμό-κάτι για πρώτο, κονσομέ ή όπως το λένε. Κάτι λεφτά που περίσσεψαν τα αφήσαμε σε μια γωνιά να τα βρει κανένας μπατίρης, στο Δυτικό Βερολίνο δεν έπιαναν μία. Έτσι κι αλλιώς, εμείς τρώγαμε καλά κάθε μέρα γιατί έκλεβα από τα σούπερ-μάρκετ.
* * *
Μια μέρα στο Δυτικό Βερολίνο βρεθήκαμε σε ένα γλέντι για έναν γάμο, στο σπίτι ενός από τους κουμπάρους, το πιο μεγάλο της παρέας. Εκεί ήταν μετρημένες είκοσι φυλές — άνθρωποι από είκοσι χώρες τέλος πάντων. Μια κοινότητα που πήρε το μυαλό μου και το γέμισε φώτα και κομφετί και γιρλάντες. Ένας Πέρσης μάγειρας μού έμαθε να φτιάχνω ρύζι στην κουζίνα, όπου οι μυρωδιές παγκοσμιοποιούνταν και σε λίγωναν και σε ξετρέλαιναν. Ήταν το 1982, και ήταν το πιο ωραίο πάρτι του κόσμου αυτό. Από τότε δεν ξαναπήγα ποτέ σε κανένα, ούτε θα ξαναπάω. Δεν βλέπω τον λόγο.
Καμιά φορά τυχαίνει και μαζευόμαστε πολλοί με σκυλιά εδώ στο σιντριβάνι. Είμαστε κανονική φυλή, κανονική χώρα, και βέβαια γνωριζόμαστε όλοι μεταξύ μας. Λέμε τα δικά μας, εκφράζουμε παράπονα, λέμε γλυκόλογα, χαϊδολογάμε ο ένας το σκυλί του άλλου. Στο μεταξύ κάποιος λίγο παρακάτω υιοθέτησε ένα αδέσποτο πριν δυο-τρεις μήνες, ένα πελώριο, καλοσυνάτο και πράο πλάσμα σαν αρκούδα, που το ξέραμε όλοι. Είναι ένα πολύ ευτυχισμένο πελώριο πλάσμα πια. Μόνο που άλλαξε: δαγκώνει όποιον άλλο σκύλο πλησιάσει το αφεντικό του. Είτε τον προστατεύει, γιατί έτσι έχει ακούσει πως γίνεται, είτε φοβάται μήπως εκείνος πάρει κι άλλο σκυλί. Κόντεψε να πνίξει ένα κουτάβι προχθές, που δεν σώθηκε παρά μόνο μετά από μεγάλη πάλη, και γιατί ήταν και το ίδιο από σκληροτράχηλη φυλή. Δύσκολα πράγματα, πολύ δύσκολα.
* * *
Ο Παπαγιώργης είχε ένα χαρτάκι κολλημένο στο θυροτηλέφωνό του, στην Ισαύρων αν δεν με απατά η μνήμη μου, γραμμένο με τον χαρακτηριστικό γραφικό του χαρακτήρα, με μπλε μπικ: «Μη με ενοχλείτε μέχρι τις 4 μ.μ., εργάζομαι». Θέλω να το βάλω κι εγώ, όχι στο θυροτηλέφωνο αλλά στο Messenger. Εξαιρούνται εκείνοι οι φίλοι βέβαια που πρώτος εγώ επικοινωνώ μαζί τους. Άλλωστε είναι ψέμα, στην πραγματικότητα δεν εργάζομαι: αγωνίζομαι να εργαστώ. Και σιγά τη δουλειά, εδώ που τα λέμε. Σιγά τη δουλειά.
Δεν θα καταλάβω ποτέ γιατί οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου, θα μισούν πάντα τόσο έντονα τους γκέι και τους Εβραίους. Κι αν είναι —αλλά όχι για μένα— κάπως διάφανο το πρόβλημα με τους γκέι (κανείς φοβάται, τέλος πάντων, μπας και είναι και ο ίδιος κατά βάθος, και νομίζει πως με το μίσος του θα ξορκίσει το Μεγάλο Κακό μέσα του και θα το καταλαγιάσει), για τους Εβραίους δεν θα το μάθω ποτέ. Δηλαδή, μπορεί να «καταλάβω» την καθολική Ισαβέλλα Α΄, τον αιμοσταγή Στάλιν και, που λέει ο λόγος, τον παράφρονα μακελάρη Χίτλερ, αλλά από εκεί και πέρα σηκώνω τα χέρια ψηλά. Υποτίθεται πως έχουμε ξεφύγει από εκείνη την περίοδο βαρβαρότητας. Αλλά όχι όλοι, καθώς φαίνεται. Σε κάθε περίπτωση, δεν βγαίνει νόημα. Το θεωρώ ΑΝΩΜΑΛΙΑ. Και πιθανόν ίδιας τάξεως με την ομοφοβία.
* * *
Το καλοκαίρι είναι η ζέστη και τα φρούτα του. Σιχαίνομαι τη ζέστη όπως ο διάολος το λιβάνι, αλλά λατρεύω τα φρούτα του καλοκαιριού. Νομίζω όλα τους: καρπούζι, πεπόνι, ροδάκινα, βερίκοκα, σταφύλια. Και λοιπόν, ποιος μπορεί να πει το ίδιο για τα μήλα και τα αχλάδια, ε; Κανείς, ποτέ. Τον χειμώνα μόνο κάστανα, ξηρούς καρπούς, και βιταμίνες σε χάπια.
* * *
Αλλά ο χειμώνας — α, ο χειμώνας, βέβαια, είναι μεγαλείο. Καλή ήταν και η άνοιξη παλιά (το αφελές, όλο ιδρώτα καλοκαίρι, και το θλιβερό, μουχλιασμένο φθινόπωρο δεν άξιζαν ποτέ κάτι — αν εξαιρέσουμε το Χαλογουίν), αλλά ο χειμώνας… ο χειμώνας είναι για τις εποχές ό,τι ο Φάουστ για τη λογοτεχνία. Ένας καλός λόγος για να παίζεις Τζόκερ κάθε βδομάδα είναι για να κερδίσεις το τζακπότ και να πας να μείνεις μόνιμα στη Σκανδιναβία, ή σε τέτοια μέρα που τον εκτιμούν και τον ξέρουν καλύτερα απ’ ό,τι εμείς εδώ. Άλλωστε, σε πέντ’-έξι χρόνια μόνο εκεί θα μπορείς να ζεις όλο τον χρόνο. Ανά έξι μήνες, εδώ κάτω θα είναι Κόλαση επί γης. Αλλά χρειάζεσαι δυο-τρία απανωτά τζακπότ, να είναι σοβαρό, ικανό και αναγκαίο ποσό, για να μην ξεμείνεις ξαφνικά και χρειαστεί να βγεις από το σπίτι για δουλειά.
Αγαπώ όσο λίγα πράγματα την ΤΝ, ακόμη κι αν είναι να μας αφανίσει αύριο-μεθαύριο. (Τι να κάνουμε τώρα, να καθίσουμε να κλαίμε; Για όνομα. Τα ’χουμε διαβάσει αυτά εδώ και σαράντα χρόνια, τα ξέρουμε όλα καταλεπτώς, δεν πρόκειται να γίνει κάτι που δεν περιμένουμε ήδη από πιτσιρίκια). Και δεν με νοιάζει να γράφουν κείμενα με δαύτη, μακάρι να μάθουν να γράφουν και καλά παλπ αστυνομικά, χωρίς να ανακατεύουν πολιτική μέσα και μας ανακατεύεται το στομάχι. Το μόνο που δεν αντέχω είναι που κάποιοι χρησιμοποιούν την ΤΝ σαν τάχα μου ευφάνταστο Photoshop για να φτιάχνουν εικόνες παλιών ηθοποιών, τραγουδιστών κλπ. «στο πιο ωραίο». Κάθε φορά που βλέπω μια τέτοια ψευδοφωτογραφία, κάτι κάνει κρακ μέσα μου. Δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτε πιο κιτς από αυτό. Σαν να βλέπεις παλιά αγαλματάκια από βαμμένη μπλε πορσελάνη στο Γιουσουρούμ, αλλά πλαστικά εντέλει. Δηλαδή πόσο πιο ωραία να κάνεις την Ντέμπι Χάρι;
