Ρωμαίικη Σχολή Γαλατά: Αναστηλώθηκε και είναι έτοιμη να φιλοξενήσει δράσεις στους χώρους της

«Λατρεμένη Κωνσταντινούπολη», «Aziz Instabul» είναι ο τίτλος της εικαστικής έκθεσης ζωγραφικής που διοργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη προς τιμή των εγκαινίων ενός εμβληματικού κτιρίου που άνοιξε ξανά τον διάλογο με τους ανθρώπους της Πόλης. Οι μνήμες του χθες ζωντανεύουν. Νέες θα προστεθούν για να συνεχίσουν την κοινή, αρμονική ζωή ανάμεσα σε Τούρκους και Ρωμιούς. Οι ανακαινισμένοι διάδρομοι της σχολής του Γαλατά είναι στολισμένοι κι έτοιμοι να καλοδεχτούν όλους τους πολίτες της πιο όμορφης πόλης. Της Κωνσταντινούπολης. 

Η έκθεση είναι ένα αντάμωμα, μια απόδειξη φιλίας και συνεργασίας. Η πολυχρωμία της πόλης είναι ένα από τα σαγηνευτικά χαρακτηριστικά της. Παρουσιάζονται έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, ελαιογραφίες και ακουαρέλες, του 18ου και 19ου αιώνα, έργα Ευρωπαίων ζωγράφων που απεικονίζουν την Κωνσταντινούπολη καθώς και εκκλησιαστικά σκεύη, χριστιανικά κειμήλια από τις συλλογές του μουσείου Sadberg Hanum, του Ιδρύματος Vehbi Koç, με επιμέλεια των κ.κ. Μαρία Φανή Τσιγγάκου και Hülya Bilgi.

Το Πολιτιστικό Κέντρο της Ρωμιοσύνης δόθηκε στους κατοίκους της Πόλης ώστε να ξεκινήσει ένας καινούργιος κύκλος συνευρέσεων μέσα από την επανένταξη του κτιρίου στη ζωή των πολιτών και επισκεπτών της Πόλης. Η γειτονιά της σχολής του Γαλατά βρίσκεται σε εξέλιξη και μεγάλη ανοικοδόμηση. 

Η ευρύτερη περιοχή του Galata Port πρόκειται να γίνει ένας κόμβος πολιτισμού και τεχνών. Δύο σημαντικά μουσεία της Πόλης βρίσκονται εκεί, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Κωνσταντινούπολης και το Μουσείο Ζωγραφικής και Γλυπτικής του Πανεπιστημίου Mimar Sinan της Κωνσταντινούπολης. Η μόνιμη έκθεση του Istanbul Modern, που βρίσκεται στον δεύτερο όροφο, φιλοξενεί μια ποικιλόμορφη συλλογή έργων Τούρκων και διεθνών καλλιτεχνών, που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μέσων, όπως ζωγραφική, φωτογραφία, σχέδιο, γλυπτική, βίντεο και installation art. Επιπλέον, η ανακαινισμένη πλατεία Tophane, με τον Πύργο του Ρολογιού Tophane που παραγγέλθηκε από τον Σουλτάνο Abdulmejid το 1848, είναι η πρώτη πλατεία μουσείων στην Τουρκία, που καλύπτει πάνω από 14.000 τετραγωνικά μέτρα.

Το κτίριο της σχολής έχει ιστορία που ξεκινά αρκετά χρόνια πριν. Τα εγκαίνια της Σχολής του Γαλατά είχαν γίνει τον Ιούνιο του 1910. Η κ. Ελένη Ζαρίφη είχε δωρίσει το οικόπεδο στη Ρωμαίικη κοινότητα του Γαλατά με σκοπό την ανέγερση ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος. Αρχιτέκτονες της σχολής εκείνη την εποχή ήταν ο Πάτροκλος Καμπανάκης και ο Σταύρος Χρηστίδης, ο Περικλής Φωτιάδης είχε εργαστεί ως αρχιτεκτονικός σύμβουλος και τα χρέη εργολάβου είχε αναλάβει ο Μάρκος Λάγκας. Η Σχολή Γαλατά λειτούργησε αδιάλειπτα μέχρι το 1988. Δημογραφικά ήταν τα προβλήματα που οδήγησαν στη διακοπή της λειτουργίας της. Το 2012 επεστράφη στον ιδιοκτήτη της, στο Βακούφιο της σχολής Γαλατά. Τα χρόνια της σιωπής θα λήξουν οριστικά μιας και η Ρωμαίικη Σχολή Γαλατά, Galata Rum Oculu, με το νέο θεσμικό της όνομα «Η Σχολή» είναι έτοιμη να φιλοξενήσει νέες δράσεις στους χώρους της. 

Ο συνομιλητής μου, κ. Γρηγόρης Πενέλης, ήταν από την αρχή ένας από τους ανθρώπους του έργου. Με μεγάλη θέρμη και αγάπη, μου διηγείται τις ιστορίες πίσω από τη δημιουργία, μου μιλά για τους ανθρώπους που συνέβαλαν για να γίνει μια ιδέα πράξη. 

Πότε ξεκίνησε η αναστήλωση της Σχολής;
Όλα ξεκίνησαν στα τέλη του 2018, προς τον Οκτώβριο όταν το ίδρυμα του κ. Μαρτίνου κατόπι παρότρυνσης του Οικουμενικού Πατριάρχη προχώρησε στην ανάληψη του έργου της αναστήλωσης και ανακαίνισης της σχολής του Γαλατά. Σκοπός είναι να προσαρμοστεί και να παραχωρηθεί στις ανάγκες της Ρωμαίικης κοινότητας, οι οποίες δεν έχουν να κάνουν πια με την επαναλειτουργία ενός σχολείου, αλλά τη δημιουργία ενός πολιτιστικού κέντρου όπου θα προβάλλει δράσεις της Ρωμαίικης κοινότητας και θα απευθύνεται και στους Τούρκους. 

Ποιος ανέλαβε το έργο; 
Το δικό μας γραφείο ανέλαβε τον συντονισμό του έργου αλλά έπρεπε να βρούμε ανθρώπους και στην Κωνσταντινούπολη. Η αρχιτεκτονική μελέτη ανατέθηκε στο μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό γραφείο της Πόλης, έτσι ώστε να είναι ένα ανανεωμένο, ανακαινισμένο, ασφαλές κτίριο, με πυρόσβεση, ανελκυστήρες και να γίνει λειτουργικό. Ανατέθηκε στον Murat Tabanlioglu, ο οποίος είχε κάνει παλαιότερα μια μελέτη δωρεάν, για το βακούφι της Σχολής, μετά από παρότρυνση της κ. Μαίρης Κομοροσάνο, πρόεδρο του βακουφίου της σχολής. Ξεκινήσαμε από αυτή τη μελέτη και συνεχίσαμε. Όταν τελείωσε η μελέτη αναζητήσαμε έναν εργολάβο που θα αναλάμβανε το έργο και απευθυνθήκαμε στην εταιρεία Ark του ομίλου Koç. Η προσφορά τους ήταν ανταγωνιστική σε σχέση με τις υπόλοιπες και ξεκινήσαμε μαζί να χτίζουμε και ολοκληρώσαμε μαζί με μια ωραία και πρωτότυπη έκθεση.

Φαντάζομαι ότι συναντήσατε δυσκολίες στην κατασκευή, αλλά η ανακαίνιση τελείωσε γρήγορα.  
Η κατασκευή ξεκίνησε εν μέσω πανδημίας. Απόλυτη απαγόρευση κυκλοφορίας στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν μια πρόκληση, πηγαίναμε με το αυτοκίνητο στα σύνορα, στον Έβρο, και στη συνέχεια ταξιδεύαμε προς Κωνσταντινούπολη με διαφορετικό αυτοκίνητο. Ήταν κάτι που θέλαμε πολύ, ήταν σημαντικό να τελειώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το έργο ολοκληρώθηκε και τον Γενάρη του 2023 έγινε μια συναυλία του Δημήτρη Μπάση, στην οποία παρευρεθήκαμε όλοι. Βέβαια τα επίσημα εγκαίνια έγιναν με την κοινή έκθεση των δυο ιδρυμάτων,  προσπαθώντας να δώσουν ένα μήνυμα ενότητας και διάθεσης για αρμονική και ειρηνική συνύπαρξη. Άλλωστε το κτίριο απευθύνεται στις ανάγκες των Τούρκων πολιτών, Ρωμιών και Τούρκων.  

Στα εγκαίνια της έκθεσης ήταν παρόντες όλοι όσοι πήραν μέρος άμεσα ή έμμεσα στην ολοκλήρωση της ιδέας της αναστύλωσης του κτιρίου. 
Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, οι Αθανάσιος και Μαρίνα Μαρτίνου, ο Rahmi Koc με την αδελφή του Semahat Arsel, η Γενική Πρόξενος Γεωργία Σουλτανοπούλου, η Μαίρη Κομμοροσάνο, η Μαρία Φανή Τσιγγάκου, Hülya Bilgi, ο Murat Tabanlioglu και οι άνθρωποι για τους οποίους φτιάχτηκε, πλήθος Ρωμιών και Τούρκων!

Εάν σας ρωτούσατε τι είναι αυτό που ονειρεύεστε εσείς για αυτό το κτίριο, που το γνωρίζετε τόσο καλά; 
Η επιθυμία μας είναι το κτίριο να έχει ζωή, δηλαδή να κάνει δράσεις και να έχει επισκεψιμότητα. Σημαντικό σε αυτό θα είναι να λειτουργήσει και το εστιατόριο. Εύχομαι να έρθει ένας επιχειρηματίας, να το αναλάβει και να μαγειρεύει πολίτικη κουζίνα.  

Σας εύχομαι να πραγματοποιηθεί!

Η έκθεση «Λατρεμένη Κωνσταντινούπολη», «Aziz Instabul» θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 24 Μαΐου έως τις 12 Νοεμβρίου 2023. 

Το έργο ανακαίνισης και επαναλειτουργίας του Πολιτιστικού Κέντρου Γαλατά ολοκληρώθηκε το 2023 υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄, με την ευγενική και γενναιόδωρη χορηγία του Αθανασίου και της Μαρίνας Μαρτίνου επί Προεδρίας της Μαίρης Κομοροσάνο με τη συνεργασία Δ.Σ. του ιδρύματος της σχολής Γαλατά. Την επίβλεψη του έργου ανέλαβαν ο αρχιτέκτονας Murat Tabanlioglu από την εταιρεία Tabanlioglu Architects, ο καθηγητής Γεώργιος Πενέλης και ο Δρ. Γρηγόριος Πενέλης από την εταιρεία Penelis Consulting Engineers S.A., και η κατασκευαστική εταιρεία Ark Construction.