Η Ρώμη και τα σκουπίδια της

Εργαζόμενοι στον πολιτισμό, καλλιτέχνες, καθηγητές και περιβαλλοντολόγοι που ζουν στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης ζητούν από την UNESCO να «πιέσει τον δήμο της ιταλικής πρωτεύουσας προκειμένου να πάρει μέτρα για την καθαριότητα». Το ιστορικό κέντρο της Ρώμης είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO: οι «εξευτελιστικές» εικόνες των σκουπιδιών δεν αφορούν μόνο την πόλη και τη χώρα, αλλά και τον διεθνή οργανισμό. Σε επιστολή τους στον Lazare Eloundou Assomo, επικεφαλής του Κέντρου Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO 150 άτομα διαμαρτυρήθηκαν ότι οι δημοτικές αρχές αγνοούν τις εκκλήσεις τους κι ότι η πόλη τους έχει γίνει πια σκουπιδότοπος. Αν και οι περισσότερες ιταλικές πόλεις −με πρώτη τη Νάπολη− είναι βρόμικες, εξαιτίας της μεγάλης πυκνότητας του πληθυσμού και του μεγάλου αριθμού των επισκεπτών, το θέαμα της Ρώμης έχει επιδεινωθεί οδυνηρά.

Το ιστορικό κέντρο, όπου βρίσκονται μεγάλα ευρωπαϊκά ορόσημα, όπως το σιντριβάνι Τrevi, το Κολοσσαίο και η Piazza di Spagna, έγινε μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς το 1980. Ωστόσο, η ανάπτυξη του πληθυσμού της πόλης και του τουρισμού είχαν ως αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των μπαρ και των εστιατορίων τα οποία γέμισαν τα πλακόστρωτα δρομάκια με τραπεζοκαθίσματα, ενώ τα πλήθη παράγουν όλο και περισσότερα σκουπίδια. Τα πάρκα δεν καθαρίζονται, το χορτάρι φυτρώνει ανεξέλεγκτα, ενώ προστίθεται σε όλα αυτά η υπερβολική χρήση των σκούτερ τα οποία προκαλούν σύγχυση και ηχορύπανση.

Παλιοί κάτοικοι της Ρώμης όπως η Chiara Rapaccini, χήρα του μεγάλου σκηνοθέτη Mario Monicelli, είπε στην Corriere della Sera: «Μέναμε από το 1988 στο κέντρο, στο Monti, και το 2008 γυρίσαμε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο "Κοντά στο Κολοσσαίο βρίσκεται το Μόντι" για την ομορφιά της γειτονιάς: η παρακμή της θα πλήγωνε τον Mario όπως πληγώνει εμένα». Η Myriam D’Andrea, διευθύντρια της οικολογικής οργάνωσης Ispra, διαμαρτύρεται για τις βέσπες που, επιπλέον, τις παρκάρουν «όπου να ’ναι». Πολλά παράπονα ακούγονται επίσης για τους Αμερικανούς τουρίστες που δεν κατανοούν την υποβλητικότητα και τον μουσειακό χαρακτήρα της Ρώμης: πριν από λίγες εβδομάδες, μια παρέα Αμερικανών έριξε μια ηλεκτρική βέσπα από την κορυφή των Σκαλοπατιών της Piazza di Spagna με αποτέλεσμα να επιβληθεί πρόστιμο 400 ευρώ ανά άτομο. Όσο για τους Σαουδάραβες τουρίστες οδηγούν τις Maserati τους στα στενά δρομάκια και ξεφαντώνουν μέχρι το πρωί χωρίς να σέβονται τις ώρες κοινής ησυχίας. Στην πραγματικότητα δεν σέβονται τίποτα: είναι κυρίως οι τουρίστες που πετάνε τα σκουπίδια στον δρόμο και όχι στους κάδους. Όχι ότι ο δήμος κάνει σωστά τη δουλειά του. Οι κάδοι ξεχειλίζουν και, προσφάτως, εμφανίστηκαν στην πόλη αγριογούρουνα που αναζητούν τροφή στα οικιακά σκουπίδια.

O δήμαρχος, Roberto Gualtieri, που εξελέγη τον περασμένο Οκτώβριο, είχε υποσχεθεί «καθαρή πόλη» μέχρι τα Χριστούγεννα. Τώρα δηλώνει ότι προσέλαβε 655 υπαλλήλους απορριμματοφόρων, 155 από τους οποίους θα αρχίσουν να εργάζονται στο τέλος του μηνός. Επίσης, έχει δημιουργήσει ομάδα συντήρησης που ασχολείται με τους βανδαλισμούς, τα γκράφιτι κυρίως, τα οποία αποτελούν μεγάλη πληγή για τη Ρώμη. Τόσο ο Gualtieri, όσο και η προκάτοχός του, Virginia Raggi, έχουν αποτύχει: το πρόβλημα τούς ξεπερνάει∙ αφορά ολόκληρο το Λάτσιο και ολόκληρη την Ιταλία. Τα απόβλητα μεταφέρονται στη χωματερή του Άλμπανο, 25 χλμ από τη Ρώμη: είναι μια λύση ανάγκης, αλλά έχει επικίνδυνες παρενέργειες για τη δημόσια υγεία. O δήμαρχος του Άλμπανο, Massimiliano Borelli, εξανίσταται: οι Ρωμαίοι έχουν κάνει την πόλη του χαβούζα. Η λεγόμενη «διαφοροποιημένη» αποκομιδή των σκουπιδιών δεν λειτουργεί και η ανακύκλωση, σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης Ispra, περιορίζεται στο 47% των αστικών σκουπιδιών (το 2021).

Προς το παρόν, λοιπόν, ο Gualtieri δεν έχει βρει χώρο για την κατασκευή της νέας χωματερής εντός των ορίων της πρωτεύουσας ώστε να μην επιβαρύνονται άλλοι δήμοι όπως το Άλμπανο. Ο δήμαρχος φαίνεται ότι σκέφτεται τη λύση που είχε προτείνει η Raggi: τη μετατροπή του αδρανούς ΧΥΤΑ (χαλίκια και μπάζα) του Magliano Romano (30 χλμ βορείως της Ρώμης) σε δεξαμενή αστικών απορριμμάτων. Αλλά, στο μεταξύ, οι Ρωμαίοι θέλουν πίσω την πόλη τους: κάθε μέρα στην ιταλική πρωτεύουσα βρίσκονται 4 εκατομμύρια επισκέπτες που επιβαρύνουν όλες τις δομές της πόλης και αυξάνουν τον όγκο των απορριμμάτων.