Μια βόλτα στο Μουσείο Καπνού στην Καβάλα
Εκεί που μαζεύτηκε η Ιστορία μιας πόλης, αλλά και της μισής Ελλάδας, της Μακεδονίας, Θράκης και Στερεάς, που μεγάλωσαν μέσα στην καλλιέργεια και επεξεργασία καπνού
![Μανίνα Ζουμπουλάκη Μανίνα Ζουμπουλάκη](/images/120x120/3/jpg/files/2023-11-13/m-zoumpoulaki.jpg)
![Μουσείο Καπνού Καβάλας Μουσείο Καπνού Καβάλας](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2019/12/03/img_5387.jpg)
Η Μανίνα Ζουμπουλάκη μας ξεναγεί στο Μουσείο Καπνού της Καβάλας.
Το Μουσείο στεγάζεται σε μια καπναποθήκη του 1960, στην Καβάλα, την πόλη που κάποτε ήταν «η Μέκκα του Καπνού»: ήταν γεμάτη καπναποθήκες και μοσχοβολούσε καπνό ως τα σίξτυς, κατά τους πιο αρχαίους, από τον 19ο αιώνα που άνθισε η καλλιέργεια, η επεξεργασία και η εμπορία καπνού στην περιοχή. Ο «μπασμάς», ή «καπνός ανατολικού τύπου», ήταν η εκλεκτή ποικιλία της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης από το 1820. Δεν πρόλαβα την Καβάλα ως Μέκκα, πόσο μάλλον του Καπνού – ήδη οι καπναποθήκες είχαν αρχίσει να κλείνουν από τα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η πτώση ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που μπήκαν τα (φθηνότερα, και πιο βιομηχανοποιημένα) αμερικάνικα καπνά στην Ευρωπαϊκή αγορά. Οι Πομάκοι στη Θράκη καλλιεργούν ακόμα την ποικιλία μπασμά για δική τους χρήση ή για περιορισμένο εμπόριο.
![Μουσείο Καπνού Καβάλας Μουσείο Καπνού Καβάλας](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/img_5384.jpg)
Αυτά μου τα λέει η πολιτισμολόγος Κλεοπάτρα Χαλβατζόγλου. Ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Κανού, Ιωάννης Βύζικας, έχει γράψει ένα τεράστιο, τρίτομο έργο με τίτλο «Καβάλα, η Μέκκα του Καπνού» − η ανάπτυξη, η άνθιση της πόλης, συνδέεται στενά με το καπνεμπόριο, και η μεγαλο-αστική τάξη της ήταν, βασικά, καπνέμποροι. Και το ένα έφερνε το άλλο: η οικογένεια του μπαμπά μας έφτιαχνε παστά ψάρια, κωνσταντινοπολίτικα, σε ωραία βιοτεχνία που έκλεισε μαζί με τα Σίξτυς − η παστή σαρδέλα ήταν το στάνταρ κολατσιό του καπνεργάτη και, όταν σταμάτησαν τα καπνά, έπεσε και η ζήτηση του αλίπαστου. Δεν το ανέφερα δηλαδή έτσι στο άσχετο το παστό, αλλά επειδή ήταν σχετικό με τον καπνό.
![Μουσείο Καπνού Καβάλας Μουσείο Καπνού Καβάλας](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/img_5385_1.jpg)
Το Μουσείο Καπνού έχει εργαλεία από τα 1800, τσεκρέδες (μαχαίρια), τάψες (τάβλες), γκιούμια (κανάτες), πινακίδες, εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό, κάδρα, δεμάτια, πακέτα και συσκευασίες καπνού, μηχανήματα, πινακίδες καπνοπαραγωγών από την Κατερίνη, την Ξάνθη, την Κομοτηνή, τις Σέρρες, το Σιδηρόκαστρο, ακόμα και το Αγρίνιο. Έχω έναν φίλο από την Ελασσόνα που στα παιδικά του χρόνια δούλευε στα καπνοχώραφα, κι έναν ακόμα, από χωριό τις Βέροιας, που δούλευε στις καπναποθήκες, στις συσκευασίες καπνού. Υπήρχαν όλα αυτά μέχρι τη δεκαετία του ’70, αλλά όχι στην Καβάλα. Στο μουσείο της οποίας βλέπω και μια φωτογραφία της όμορφης συνδικαλίστριας Αναστασίας Καρανικόλα, «εκτελεσθείσα το 1936» κατά τη λεζάντα: το Καπνεργατικό ήταν από τα πρώτα μαζικά (εργατικά) κινήματα στην Ελλάδα − οι συνθήκες εργασίας στα καπνοχώραφα αλλά και στις καπναποθήκες ήτανε σκληρές...
![Μουσείο Καπνού Καβάλας Μουσείο Καπνού Καβάλας](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/img_5386.jpg)
Το Μουσείο Καπνού θα μεταφερθεί κάποια στιγμή στη Δημοτική Καπναποθήκη (από τις λίγες του 1910, που έχουν διατηρηθεί στην πόλη), στην Πλατεία Καπνεργάτη. Ως τότε, οι πολύ ενδιαφέρουσες συλλογές του στεγάζονται στην καπναποθήκη του Εθνικού Οργανισμού Καπνού, σχεδιασμένη από τον Λέανδρο Ζωίδη. Στο πωλητήριο του Μουσείου βρίσκεις βιβλία, ιστορικά συγγράμματα και αρωματικά σαπούνια από καπνό. Αν είστε από χωριό/κωμόπολη ή μεγαλούτσικος, μπορεί να θυμάστε ότι οι παππούδες έβαζαν καπνόφυλλα πάνω στις πληγές, για αντισηψία και για να σταματήσει η αιμορραγία. Και αν το θυμάστε έστω αμυδρά, κάντε μια βόλτα από το Μουσείο Καπνού.
![Μουσείο Καπνού Καβάλας Μουσείο Καπνού Καβάλας](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/img_5389.jpg)
Κ. Παλαιολόγου 4, Καβάλα, 2510223344. www.tobaccomuseum.gr
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βρίσκονται σχεδόν παντού στον κόσμο, επειδή εμείς τα φέραμε εκεί
Θα αλλάξει ο τρόπος που ταξιδεύουμε στον κόσμο και βρίσκουμε φτηνά καταλύματα μετά τη δραστική απόφαση της Βαρκελώνης εναντίον του AirBnB;
Μαγαζιά, φίλοι, γνωστοί, κουβέντες, και ίσως ένα σάντουιτς με σαλάμι και κασέρι, σε ζυμωτό ψωμάκι
Τέσσερις μέρες με συναυλίες εικαστικά, εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφίας, αγώνες δρόμου, Yoga, φαγητό, παιχνίδια για παιδιά, πεζοπορία, αναρρίχηση
Γιατί αυτές οι δύο φωτογραφίες από την πόλη τους Φωτός, που είναι τραβηγμένες με απόσταση ενός και πλέον αιώνα, μάς εντυπωσιάζουν; Γιατί δεν έχει αλλάξει τίποτα σ’ αυτές
Το 2023 εκατό χιλιάδες κάτοικοι της πολιτείας της Νέας Υόρκης μετακόμισαν σε άλλες πολιτείες
Νέα έρευνα αναλύει τις μεταβλητές που διαμορφώνουν την ποιότητα διαβίωσης
Ονειρεύονται την πόλη τους ως έναν κατεξοχήν προορισμό για extreme sports και πόλο έλξης αθλητών από όλο τον κόσμο
Όταν βομβαρδιζόμαστε από εικόνες, δεν υπάρχει χώρος για ονειροπόληση
H Άρτα τόσα χρόνια για μένα ήταν πέρασμα και όχι στάση
Ένα εγχειρίδιο κατανόησης της βιώσιμης κινητικότητας που συνδέεται άρρηκτα με την κοινωνική συμπερίληψη και την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων
Όλες οι γειτονιές της πόλης δηλώνουν παρόν στο έθιμο που θέλει και την ενδυμασία του
Τα fun facts, τα νόστιμα spots, οι φετινές προετοιμασίες
Η «νύμφη του Βορρά» με τα στραβά αλλά και τα εκατό καλά της, η πόλη μέσα από αντιφάσεις, συνονθυλεύματα, γκρίνιες για τα χρωστούμενα και κατάλοιπα αιώνων
Μεγαλεπήβολο αρχιτεκτόνημα στην πόλη των καουμπόηδων
100 χιλιόμετρα νότια του Αρκτικού Κύκλου, με θερμοκρασίες στους -30°C
Ένας δρόμος γεμάτος έμπνευση και φαντασία
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.