Ο Γιώργος Ιωάννου μάς υποδέχτηκε και η περιδίνησή μας στο μεγαλειώδες χθες της πόλης ξεκίνησε.
Σκέψου την «Οδύσσεια του Διαστήματος» του Κιούμπρικ, αλλά προς τα πίσω, σκέψου το διαστημόπλοιο να μην ταξιδεύει στο μέλλον αλλά στο παρελθόν. Σκέψου το λιμάνι της Θεσσαλονίκης όχι όπως θα είναι στο εγγύς αύριο, με τις μαρίνες και τα αραβικά γιοτ ή τα κινέζικα κάργκο, που τάζουν οι επενδύσεις και η ευέλικτη γλώσσα των νέων καινοτομιών, αλλά όπως ήταν πριν τον Μεσοπόλεμο. Με τα γαλλικά καράβια να ξεφορτώνουν Λυονέζους στρατιώτες και σαπούνια Μασαλίας. Χρονοκάψουλα και ωδή στο past forward, ένας στροβιλισμός στο κοσμοπολίτικο χθες της πόλης είναι η έκθεση «Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία. Μέρος Α΄, Από την Απελευθέρωση μέχρι τον Μεσοπόλεμο».
Κι αναρωτιέμαι πόσοι από τους ανέμελους φραπεδαριστές, τα χιπστεροπούλια, τις καθαρίστριες που το πρωί τακτοποιούν τα κλαμπάκια πέριξ του λιμανιού, θα πάρουν χαμπάρι τις μαγικές εικόνες αυτής της έκθεσης. «Γράφοντας, σκέφτομαι πλάνα. Καμιά φωτογραφία όμως και καμιά ταινία δεν μπορεί να αποτυπώσει αυτή την παλιά μορφή της Θεσσαλονίκης και τη ζωή μέσα σε αυτή, όπως ένα κείμενο». Ο Γιώργος Ιωάννου μάς υποδέχτηκε και η περιδίνησή μας στο μεγαλειώδες χθες της πόλης ξεκίνησε. Ένα σλάλομ σε απίστευτες εικόνες. Η πυρκαγιά του ’17, το σινέ «Έσπερος», το λαϊκό κέντρο «Αρτζεντίνα», τα απομεινάρια του Ζέπελιν που κατέπεσε, ο Λευκός Πύργος περίκλειστος από τείχη, Αρμένηδες, Εβραίοι, Μουσουλμάνοι, νερουλάδες στην Άνω Πόλη, πλανόδια χασαπιά στο Καπάνι, οικογένειες με τα καλά τους ποζάρουν περιχαρείς στο Καραμπουρνάκι.
«Στόχος δεν είναι η εικονογράφηση των ιστορικών γεγονότων που εκτυλίχθηκαν στη διάρκεια του περασμένου αιώνα, αλλά η ανάδειξη των θεματικών που προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των φωτογράφων, Ελλήνων και ξένων, περί της πόλης και των τότε εικόνων». Ο Βαγγέλης Ιωακειμίδης, εις εκ των δύο επιμελητών της έκθεσης (σε συνεργασία με την Αλίκη Τσιρλιάγκου), μας κάνει την τιμή να μας ξεναγήσει και να ξεκλειδώσει το μεγαλείο της. Φωτογραφίες δρόμου, φωτορεπορτάζ που φιλοξενήθηκαν στον ελληνικό και το διεθνή Τύπο, εικόνες στούντιο ή καρτ ποστάλ συναρμολογούν το προφίλ Θεσσαλονίκη-Κοσμόπολις, περιγράφουν μια πόλη σε συνεχή αναβρασμό, ισορροπούν ανάμεσα στον τρόμο της καταστροφής και τη χαρά της καθημερινότητας. Στρατεύματα που επελαύνουν, κτίρια σύμβολα, χαρές και γάμοι, προσφυγιά, ξεριζωμός, Ινδοκινέζοι, Βούλγαροι, Ρώσοι, συγκινητικά memorabilia μιας πόλης κυριολεκτικά χαμένης σήμερα και μυθικής, όπως η Ατλαντίδα. Απόφοιτοι της τάξης πιάνου του Κρατικού Ωδείου το 1925, Βρετανοί στρατιώτες με αντιασφυξιογόνες μάσκες, λούστροι στη Ροτόντα, εκτελέσεις μαφιόζων κουτσαβάκηδων στο Επταπύργιο. Είναι ασύλληπτο το υλικό που θα δείτε, είναι τρομακτικής δύναμης η αφήγηση και τα μυστικά που θα σας αποκαλυφθούν.
Σε μια πόλη που σήμερα οι επαρχιώτες φοιτητές θα τη ζήσουν για 4 χρόνια και οι μόνιμα εγκατεστημένοι εδώ το μόνο που ξέρουν να υμνούν είναι τα ταβερνεία, τις loungερί, τα γήπεδα, τις μπουτίκ της Κορομηλά και τα γούστα στο εμπορικό κέντρο Mediterranean Cosmos, αυτή η έκθεση φωτογραφίας επαναφέρει τη Θεσσαλονίκη και την ασχεδίαστη πολυπολιτισμικότητα του παρελθόντος της στο πλάνο που θα έπρεπε να είναι κυρίαρχο: η καθημερινότητα του σήμερα σε σύγκριση με αυτή του χθες ηττάται κατά κράτος. «Στις βιτρίνες που μου φέρνουν ζάλη/ στις οθόνες που χτυπάνε τα κομπιούτερ γράμματα/ καθρεφτίζεσαι μπροστά μου πάλι/ Ατλαντίς στο βυθό φωτισμένα άρματα». Γιατί αυτή είναι και η σημασία του «Πέρα από την ιστορία…». Θα δείτε τη Θεσσαλονίκη στην ιδανική της μορφή, θα νιώσετε, θα πιθανολογήσετε και θα ονειρευτείτε πως, ναι, μια τέτοια εκδοχή μέλλοντος μπορεί και να ξαναϋπάρξει. Αλλά φευ!
Κορίτσια που πουλάνε φιλιά στον Βαρδάρη, βοσκοί, καλοκαίρια, σκέψου την «Οδύσσεια του Διαστήματος» του Κιούμπρικ από την ανάποδη, φαντάσου μια Κιβωτό του Νώε που διέσωσε εικόνες πριν τον Κατακλυσμό. Αυτή είναι η έκθεση «Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία. Μέρος Α’, Από την Απελευθέρωση μέχρι το Μεσοπόλεμο». Ο αχός μιας πόλης που το διαφυλετικό χθες της ταξιδεύει στ’ αστέρια, ενώ κάτω από το θερμοφόρο ήλιο της άνοιξης του 2013 το μόνο που υπάρχει είναι ξερό μπετόν, ηττημένες προθέσεις, ένα κάκοσμο παρόν. Σπεύσατε!
19°
