Ο πιο μακρινός πλανήτης που ξέρω

Μεσάνυχτα Παρασκευής, Σάββατο πρωί, καθώς οι Tiger Lillies στη σκηνή του Principal-Μύλος μόλις έχουν παίξει το «Depression» και ξεκινούν οι πρώτες νότες από το «Sailor», αμφότερα από το «Either Or». Σκέφτομαι: ανεξαρτήτως πίεσης, άγχους, εργασιακής τρέλας και συναισθηματικών αδιεξόδων που βιώνει ο καθένας μόνος του, όλοι αυτοί οι εκατοντάδες άνθρωποι που τους χειροκροτούν, ναι, έχουν, νιώθουν, βιώνουν την εμπειρία μιας κοινότητας. Στον Μύλο. Όπως παλιά, τις μέρες της ευδαιμονίας.

Χάρμα λάιβ, ύστερα ύπνος και αγουροξύπνημα. Τσουλάω στη Μητροπόλεως, ψάχνω το νούμερο 97, όπου στον πρώτο όροφο στεγάζεται η γκαλερί Artis Causa. Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου κάθε Σάββατο μεσημέρι, που η κίνηση είναι στο peak, κοιτάει τις βιτρίνες με τα ρούχα, ψωνίζει φρούτα, ερωτοτροπεί με τα πασχαλιάτικα λαγουδάκια που έσκασαν στις προθήκες, φορτώνεται με μιλφέιγ «Κωνσταντινίδη», κάνει τα πάντα εκτός από το να ψάξει την γκαλερί Artis Causa, όπου εντός της και για πρώτη φορά σε γκαλερί εν Ελλάδι υπάρχει μια έκθεση με έργα του Γιόζεφ Μπόις. Εκπληκτικό! Στην εποχή της κρίσης και μια δεκαπενταετία μακριά από τη Θεσσαλονίκη.

Πολιτιστική Πρωτεύουσα, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το αφιέρωμα στο Fluxus. Στην γκαλερί είμαστε μόνοι και ευτυχώς, γιατί οι υπεύθυνοι αποφασίζουν να μας ξεναγήσουν, να μας εξηγήσουν τα εκθέματα, να φωτίσουν το ιδιαίτερο, να πράξουν δηλαδή το κατά Μπόις καθήκον κάθε καλλιτέχνη: να φωτίζει την πίσω πλευρά των πραγμάτων. Στα όρια της μεγάλης συγκίνησης περιπλανιέμαι ανάμεσα στα σκίτσα του. Είτε τα καταφύγια για τους πλούσιους, όπως τα σχεδίασε στην ενότητα «Bonzenbunker», εκλιπαρώντας τους και με βρισιές ακόμα να χωθούν σε λαγούμια κάτω από τη γη και να αφήσουν τον κόσμο ελεύθερο να ζήσει, είτε με κάποια από τα αδιάβροχα φύλλα-σελίδες της «Έκδοσης των τριών τόνων», που ο θρύλος λέει πως επέζησε από την πλημμύρα της γκαλερί όπου φυλασσόταν δικαιώνοντας το δημιουργό τους.

Όλη η μυθολογία που τον συνοδεύει, οι εμμονές του και τα υλικά-φετίχ, όπως το λίπος, η τσόχα και το ξύλο, τα μέταλλα και το χώμα, οι λαγοί και οι μέλισσες, οι παρτιτούρες της μουσικής, ο σταυρός, είναι παρόντα στους πίνακες ζωγραφικής που κρέμονται και στα διάσπαρτα γλυπτά. Πέρα από τα έργα, στην Artis Causa φιλοξενείται και πλήθος από αφίσες, φωτογραφίες του από δράσεις, ένα απίθανο RIP από τις μέρες που έπαιρνε φοιτητές χωρίς εισαγωγικές εξετάσεις και οι παραδόσεις του στο πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ ήταν ανοιχτές για όλους. Ο σαμάνος, ο γιατρός, ο ιερέας, ο καλλιτέχνης με τη μεσσιανική αντίληψη για τον κόσμο, είναι παρών σε αυτή την περίφημη έκθεση «τέχνη ≈ κεφάλαιο (kunst ≈ kapital)», σε επιμέλεια Θάλειας Στεφανίδου και Rafael Vostell.

Έξω βέβαια η Θεσσαλονίκη δεν πολυπαίρνει χαμπάρι, είναι Σάββατο, έχει ήλιο, ο λαός προτιμά αντί για αφορισμούς, όπως ο περίφημος του Μπόις «σκέφτομαι έτσι κι αλλιώς μόνο με το γόνατο», τα ουζάκια, τις μαρίδες και την υπαιθριακή τραπεζοκαθισματάτη ζωή. Κρίμα είναι να περάσει στο ντούκου, οπότε σας ξορκίζω να μην τη χάσετε.

Λίγες ώρες μετά, καλεσμένος της Ισμήνης Τορνιβούκα, συγγραφέως του βιβλίου «Ο πιο μακρινός πλανήτης που ξέρω», στην παρουσίασή του, εκπλήσσομαι ευχάριστα. 200 και βάλε άνθρωποι έχουν πλημμυρίσει το μπιστρό του «Excelsior» για να μάθουν την ιστορία της Μ. και της Κίτκατ, ανέμελων κοριτσιών που αρνούνται να ενηλικιωθούν, την ιστορία του Πέτρου και της Εύας, ιδιοκτήτριας του εστιατορίου «Ποτέ». Ένα βιβλίο που μιλά για το χρόνο, τις επιθυμίες, τον έρωτα, τη μαγειρική, είτε μοριακής έμπνευσης με φρούτα και τυριά στον αφρό είτε πατροπαράδοτης, όπως τα μακαρόνια με κιμά, που σημαίνει «σε νοιάζομαι». Ένα βιβλίο μελαγχολικό αλλά και χαρούμενο συνάμα, είναι το πρώτο που έγραψε η Ισμήνη και είναι ευθέως συνδεδεμένο με τον Πίτερ Παν και την Πόλη των Χαμένων Παιδιών, τους Belle and Sebastian και τον Τζακ Κέρουακ, τις αναμνήσεις αλλά και την κατάρα του timing, που είτε μας θέλει πολύ μεγάλους για κάτι άλλο πέρα από αυτό που ζούμε είτε πολύ μικρούς για να ζήσουμε κάτι περισσότερο.

Νύχτα Σαββάτου και κατά τις 10 η πόλη αναδύει άνοιξη από παντού. Μποτιλιάρισμα, τραπεζοκαθίσματα, βόλτες, μουσικές, διπλοπαρκάρισμα, απεταξάμην τα μάλλινα, γεια σας t-shirtάκια! Είναι σαν να αφήσαμε μακριά τον πλανήτη βροχή και δυσθυμία και να μετακομίσαμε όλοι μαζί με το Galactica σε έναν άλλο πλανήτη. Άλλος για το διαστημόπλοιό μας;

Info: Γιοζεφ Μπόις, 1921-1986, «τέχνη~κεφάλαιο», έως 18 Μαϊου, γκαλερί Artis Causa