Ένα βήμα μπροστά

«One step ahead»! Είδα πολλές καλές, πολύ καλές, υπέροχες ταινίες στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: για Φινλανδούς αυτιστικούς πολίτες Α΄ κατηγορίας, όπου το κοινωνικό κράτος όχι απλώς δεν τους πετάει στο περιθώριο, αλλά τους ενισχύει για να φτιάχνουν πανκ ροκ μπάντες· για κινητές βιβλιοθήκες που σπάνε τον αποκλεισμό της γνώσης στη Μογγολία ή το Μπανγκλαντές· για τους τελευταίους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, για Αθηναίους που εγκαταλείποντας το άστυ της κρίσης προσπαθούν να στήσουν κοινωνικούς συνεταιρισμούς στην Ικαρία, για το παιδί που γεννήθηκε αλλά κατάφερε να δραπετεύσει από την κόλαση του βορειοκορεάτικου Camp 14.

Είδα το πολιτικό σινεμά του Γκουσμάν και όλα τα σχετικά με το χιλιανό πείραμα του Αλιέντε, την επιστροφή στην πλατεία Ταχρίρ και το τέλος των ψευδαισθήσεων για την «αιγυπτιακή άνοιξη». Χάθηκα στις σκοτεινές αίθουσες, γλέντησα τις εικόνες, συμμετείχα στο πανηγύρι της πόλης.

Και χειροκρότησα το «One step ahead» του Δημήτρη Αθυρίδη, γιατί μίλησε, κατέγραψε και καταβυθίστηκε και στη δική μου ζωή. Μαζί μου και εκατοντάδες Θεσσαλονικέων που παρακολούθησαν το σκηνοθέτη να παρακολουθεί τις τελευταίες δέκα εβδομάδες της προεκλογικής καμπάνιας του Μπουτάρη. Τότε που ο Άνθιμος διατεινόταν πως όσο ζει ο κυρ-Γιάννης δημαρχιλίκι δεν θα δει, και στις λαϊκές αγορές οι κυράτσες τον μέμφονταν που θα βάλει πορνό στην TV100. Ήταν σαν να βλέπαμε ξανά και ξανά τον τελικό του Eurobasket του ’87, χωρίς όμως μουσική υπόκρουση το «Final Countdown» των Europe, αλλά το «Blue Bayou» του Ρόι Όρμπισον. Η αίθουσα σειόταν από τα γέλια κάθε φορά που έβλεπε τον αντίπαλό του Κώστα Γκιουλέκα να εγκαλεί τον κυρ-Γιάννη υπερασπιζόμενος το έργο Παπαγεωργόπουλου και δάκρυζε ταυτόχρονα κάθε φορά που το αρχειακό footage έδειχνε πλάνα με τη σύντροφό του Αθηνά, και τότε που η ομορφιά της προσομοίαζε με Ιταλίδα καλλονή της Τσινετσιτά αλλά και μετά που ο καρκίνος την είχε καταβάλει.

Και μετά ξανά γέλιο, καθότι ο Μπουτάρης στο «One step ahead» μιλά χωρίς φιοριτούρες, πωρώνεται, τα χώνει, φέρνει στα πρόθυρα εγκεφαλικού ακόμα και τους πιο κοντινούς του συνεργάτες με αυτή την ελευθεροστομία που δεν έκανε διάκριση ανάμεσα στον ατομικό και το δημόσιο λόγο του. Ευτυχώς ο επικοινωνιολόγος-σκιά του και Αθηναίος Στράτος Φανάρας αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα το «υλικό» με το οποίο έχει να δουλέψει και αντί να καλουπώσει τον κυρ-Γιάννη, τον αφήνει να παίξει μπάλα ελεύθερα.

Στο «One step ahead», όπως και καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου του, ο Μπουτάρης μιλά για τα πάντα αμάσητα. Για το σεξ, τα κορίτσια, το ροκ εν ρολ, τον αλκοολισμό του, την μπαγιατίλα της Θεσσαλονίκης, που δεν κάνει διακρίσεις σε αριστερούς και δεξιούς, αλλά και το μεγάλο έρωτά του για την πόλη. Τα τατουάζ, τα εγγόνια του, τα αμπέλια, τα σκουπίδια, τη μοναξιά του, μιας και μετά το θάνατο της Αθηνάς η ζωή του ήταν αφόρητη.

Η ταινία θα βγει σε λίγες μέρες στους κινηματογράφους, και τη συστήνω ανεπιφύλακτα. Δεν τον εξωραΐζει, δεν τον υμνολογεί, ο Αθυρίδης δεν χρησιμοποιεί φτηνά κόλπα για να τον κάνει αρεστό. Και ίσως καταδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο τη «πολιτική μοναξιά» αυτού του ανεξάρτητου, νεωτερικού ανθρώπου, που πάνω από όλα βάζει τις ατομικές ελευθερίες. Αποτέλεσμα; Ακόμα προκαλεί φόβο στο δεξιό χριστεπώνυμο πλήθος και καχυποψία στην αριστερά, που στέκεται επιφυλακτική σε συμπεριφορές που εκπορεύονται από πεφωτισμένους αστούς.

«One Step Ahead», μια διεθνής συμπαραγωγή του ARTE, του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ZDF, για τη ζωή του Γιάννη Μπουτάρη