Νοσταλγικά στο Μοδιάνο

Δρόμοι σαν Τέχνη. Ένας δρόμος κάθε φορά σαν μικρή ιστορία αλλά και σαν μικρό εικαστικό, από το συγκοινωνιολόγο Σταύρο Κωνσταντινίδη και την εικαστικό Εμιλία Ξανθοπούλου.

Περνάω πολλές φορές τα μεσημέρια, και αυτοαιχμαλωτίζομαι οικειοθελώς για λίγο,  στις ημιυπαίθριες στοές του Μοδιάνο, ταξιδεύοντας νοσταλγικά στον χρόνο. Στοές γοητευτικά νωχελικές σαν γεωμετρικός κάνναβος όπου ακουμπάει αμυδρά το φώς, αλλά τις θερίζει, οριζοντίως ο χειμωνιάτικος παγωμένος αέρας.

Η αγορά Μοδιάνο είναι πάντα μια βαθιά και αδιανόητη  μυσταγωγία της ασυνείδητης μνήμης της πόλης. Η εμβληματική λαϊκή αγορά τροφίμων της Θεσσαλονίκης, ήταν το κεντρικό κύτταρο της πόλης, το σημείο που οι παλμοί αντανακλούσαν τη χαρά, τον μόχθο, τον πολιτισμό ενός αδιαμεσολάβητου και πρωταρχικού πεδίου της αγνής ανθρώπινης συνεπικοινωνίας. Για δεκαετίες ολόκληρες τροφοδοτούσε την πόλη με ένα συγκινητικό σφρίγος, ως πεμπτουσία της καθημερινής ζωής, ως κεντρική αγορά με όλες τις έννοιες. Κατάμεστη και πολύβουη τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες, έγχρωμες εικονογραφίες με τις τάβλες να εναλλάσσουν άλλοτε καλοστοιχισμένες αράδες φρούτων και λαχανικών και άλλοτε ψαριών και εξωτικών μπαχαρικών. Με αρώματα ανατολής αλλά και εδέσματα παραδοσιακά και δυτικά, ξεδίπλωνε με βαθύ συμβολισμό , τις μοναδικές αποχρώσεις της πολυπολιτισμικότητας της προπολεμικής Θεσσαλονίκης.

Τα χρόνια του 80 κατεβήκαμε ως νέοι με τον ενθουσιασμό των νεοφώτιστων στις στοές του Μοδιάνο, στα εναλλακτικά ταβερνάκια, εκεί που οι διανοούμενοι της πόλης, είχαν βρει ήδη την ιδανική ατμόσφαιρα-σκοτεινή και φωτεινή ταυτόχρονα-, να συνθέσουν το ρεμπέτικο και τη λαϊκή μουσική με πολιτικές συζητήσεις, την μποέμ πνευματική διάθεση με το αποτύπωμα  των γκρίζων στοών. Η νέα αυτή αίγλη κράτησε λίγα χρόνια ακόμη, μετά ήρθε η παρακμή σιγά-σιγά. Τα μαγαζιά άδειασαν, το γκρίζο ρηγμάτισε, ο πολύβουος αντίλαλος κόπασε. Όλα προχωρούν με τεμνόμενους κύκλους στη ζωή.

Όλα όμως στριφογυρίζουν και σήμερα με γοητευτικούς υπαινιγμούς πίσω στο χρόνο, για όποιον μπορεί να ακούσει την επίμονη συνομιλία με έναν έκκεντρο ρομαντισμό του παρελθόντος. Και μερικά λίγα, η θεατρικότητα, η αφαίρεση και η αυθεντικότητα, παρόλα αυτά παραμένουν ανόθευτα στο προσκήνιο, στο παρόν . Μικρές νοσταλγικές μουσικές, η ηχώ των στοών, αδιόρατα περάσματα, οι ανθρώπινοι μικροσπαραγμοί των συναισθημάτων στα τραπέζια. Όλα σαν μεγάλη αλήθεια και σαν μικρό ψέμα. Όμως όσο και αν καθηλώνει αυτή η ατμοσφαιρική μαγεία, οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά. Ο φίλος μου ο Χαρίλαος, σφυρίζει σε γλυκεία αρμονία από άλλη εποχή, μάγκας, ανεπιτήδευτος, γνήσιος, ντόμπρος. Είναι ο φιλόξενος, προσηνής οικοδεσπότης της αγοράς. Χαίρεσαι να τον ακούς να υποδέχεται ή να αποχαιρετά. Το εννοεί και τρυπάει ο τόνος του την ψυχή . Έδωσε πνοή, σε μία στοά σαν νέος άνθρωπος που έρχεται όμως συνεχώς και μαγικώς από εκείνο το παρελθόν . Στο ουζερί Μπαζαγιάζι.

Εκεί, στο Μπαζαγιάζι του  Χαρίλαου άρεσε και του Αντώνη του Σουρούνη να συναντιόμαστε. Εκεί είχε περάσει και τα πρώτα παιδικά του χρόνια σαν παραπαίδι κουβαλώντας καφάσια. Ήταν άνθρωπος του Μοδιάνο, μου διηγούνταν και συγκλονιζόταν.

Φίλος της καρδιάς και μέντορας των αληθινών ιστοριών. Με μυούσε ενίοτε στην μποέμ στυλιστική της ζωής, στην χειροποίητη, λιτή ιεροτελεστία του τραπεζιού, σαν τέχνη. Πρώιμα πρωινά και αργόσυρτα μεσημέρια, με  μερακλίδικα ουζάκια, αυτά που τόσο απολάμβανε. Με δύο ελιές, λίγο αλμυρό και ένα ποτήρι, μετέτρεπε το ελάχιστο σε θρίαμβο. Μποέμ, αυθεντικός, παίκτης, ελεύθερος, απολαυστικός, συναισθηματικός, ευαίσθητος. Γνήσια λαϊκός άνθρωπος αλλά με δεύτερη πνευματώδη αντίληψη, και κοφτή, υποδόρια γραφή, άγγιξε τις πιο βαθιές και σπαρακτικές πλευρές της ζωής, με τη άμεση και βιωματική μυθιστορηματική γραφή του. Μερόνυχτα Φραγκφούρτης, Χορός των Ρόδων, Μονοπάτι στη Θάλασσα. Ο Σουρουνης ξεκίνησε απο το Μοδιάνο , ο Χαρίλαος ταξίδεψε εκεί...

Η Εμιλία Ξανθοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε ζωγραφική στο Τμήμα Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ(2003-2008) όπου αποφοίτησε με άριστα . Το 2006 και για ένα χρόνο φοιτά με πρόγραμμα ανταλλαγών στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μαδρίτης. Το 2009-2010 συμπληρώνει την εικαστική της παιδεία με μεταπτυχιακές σπουδές στο Central Saint Martins College του Λονδίνου, όπου και βραβεύτηκε με το βραβείο Mishcon De Reya Art Prize. Στην μέχρι τώρα πορεία της έχει πραγματοποιήσει πέντε ατομικές εκθέσεις και έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές.