Φίλιππος Τσιάρας: United States of Salonica

«Λες στα εγκαίνια να φέρω τον Μάρτιν Γκορ των Depeche Mode να παίξει πιάνο; Κλαίνε ακόμη, όπως έμαθα, χιλιάδες Θεσσαλονικείς που αναβλήθηκε το καλοκαιρινό τους live, οπότε όλοι θα με αγαπήσουν, έστω κι αν σας φέρω τους Depeche –1/3– Mode.

Με τον Μάρτιν είμαστε φίλοι, πρόσφατα μάλιστα στη Βενετία έπαιξε μουσική σε μια από τις εκθέσεις μου». Παρέα με τον Φίλιππο Τσιάρα απολαμβάνω μια από τις τελευταίες θερμές νύχτες του φετινού φθινοπώρου στο “.Es”. Στις 9 Οκτωβρίου στο Μουσείο Φωτογραφίας ξεκινάει η έκθεσή του «Εξωπραγματικό», η γνωριμία μας μετράει μόλις μία ώρα, όμως είναι αδύνατον να μη λατρέψεις με τη μία αυτό το εγκάρδιο ελληνόπουλο της διασποράς, που συνεχώς γελάει, λέει ιστορίες, απολαμβάνει την επιστροφή στην πατρίδα του.

«Η θάλασσα της Αγίας Τριάδας ήταν λάδι, δεν κρυώνει η θάλασσα στην Ελλάδα τον Σεπτέμβρη, κοίτα το πορτρέτο που μου έκανε η Σουμία. Της έδωσα βέβαια οδηγίες!» Η πανύψηλη Μογγόλα καλλονή Σουμία, φίλη του και μαθητευόμενη φωτογράφος, μοιάζει σαν να προσγειώθηκε στον πιο φωνακλάδικο πλανήτη του σύμπαντος, αφού όλοι στην ομήγυρη ανταλλάσσουν ιστορίες σε άπταιστα ελληνικά, μην τηρώντας τη στοιχειώδη ευγένεια του σαβουάρ βιβρ που απαιτείται για τους ξένους.

Πριν γνωρίσω τον Φίλιππο Τσιάρα αυτοπροσώπως, τον μελέτησα από τις φωτογραφίες του. Η ασπρόμαυρη ενότητα, όπου πρωταγωνιστούν εκτός από τον ίδιο και κάποιοι άνθρωποι του οικείου περιβάλλοντός του, είναι ένα άψογο φόλιο της ελλαδικής ζωής εν Αμερική. Μαμάδες, μπαμπάδες, θείοι, ξαδέλφια; Ποζάρουν σε γνήσια ελληνοαμερικανικά σαλονάκια, με ό,τι σημαίνει αυτό: βιντάζ seventies τραπέζια από φορμάικα δίπλα σε βαρυφορτωμένα κομοδίνα με κεχριμπαρένια κομπολόγια, Χριστούς και Απόλλωνες. Κυρίες με κάτασπρες στολές του τένις ρίχνουν σερβίς στα γρασίδια ενός home sweet home. Σε κάποιες άλλες εικόνες ο ίδιος μεταμορφώνεται σε ανύπανδρη ξαδέλφη, που ξαπλωμένη σεμνά στο δωμάτιό της μοιάζει να φωτογραφίζεται για να στείλει γράμμα και ενθύμιο φωτογραφία στον μέλλοντα γαμπρό ναυτικό.

Μαύρα ray-ban και κούροι, μουστακαλήδες και στριπτίζ, εικόνες από τη δεκαετία του ’70, ξαφνικά οι επόμενες φωτογραφίες επιχρωματίζονται, οι τοίχοι γεμίζουν μπλε, στα γυμνά σώματα κουρνιάζουν ρίγες μεταμορφώνοντάς τα σε πολύχρωμη ζέβρα. Ποιος είναι ο Φίλιππος Τσιάρας και τι θα δούμε στην έκθεση «Εξωπραγματικό»; 150 επιλεγμένα έργα από σημαντικές στιγμές του από το ’77 μέχρι σήμερα: “Flat Iron”, “Motion”, “Body Works”, “Family Album”, “Architecture”. Εξερευνά το φωτογραφικό μέσο τραβώντας απανωτές λήψεις σαν κινηματογραφική αφήγηση, πειράζει τις εικόνες του, τους δίνει κίνηση και μνήμη. Την προηγούμενη μέρα η εφημερίδα «Τα Νέα» φιλοξενούσε συνέντευξή του όπου θυμόταν τη ζωή του με δύο πολύ στενούς του φίλους. Τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Αντώνη Σαμαρά. «Λες να φωνάξω στα εγκαίνια και τον Γιώργο; Αλλά, μπα, τώρα που θα είναι πρωθυπουργός σιγά μη βρει χρόνο για να ανέβει».

Ο Τσιάρας ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Γεννήθηκε το ’52 στο Νιου Χαμσάιρ και εκτός από τη φωτογραφία, εργάζεται με εγκαταστάσεις, βίντεο, γλυπτικά και έργα σε χαρτί. Σε μια άλλη ενότητα του έργου του φωτογραφίες του Παρθενώνα φορμάρονται πάνω σε σκάκι. Άσπρες πέτρες όπως αυτές που διακοσμούν τους κήπους (ή τα μνήματα) χρησιμεύουν σαν φόντο για να ρίξει αρχαϊκές κολόνες και περιστύλια. Εβδομήντα ατομικές εκθέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, άπειρα εθνικά βραβεία σε Αμερική, Γερμανία και Ιταλία, παρουσία σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές αλλά και συλλογές μουσείων. Μποέμικη κοψιά, φουλάρι στο λαιμό, μπονβιβεριλίδικη ζωή, έξω καρδιά, άνετος, κουλαριστός, με ενδιαφέρον για τα πάντα.

Για την έκθεσή του, που την επιμελείται ο Βαγγέλης Ιωακειμίδης, έχει άγχος. «Πώς θα με δουν εδώ, λες;» Όπως κάθε ελληνόπουλο της διασποράς και παρ’ όλη τη διεθνή αναγνώριση, ο Τσιάρας κουβαλάει την ανασφάλεια και την αγωνία που έχουν όλοι όσοι μετά από καιρό γυρίζουν στο σπίτι. Τον κατευνάζω και ύστερα αποχαιρετιζόμαστε κάπου έξω, στην οδό Φράγκων. Μονολογεί πως τον εντυπωσιάζει η πόλη. «Είχε μια δεσποινίδα τραβεστί κάτω από τον στύλο, που τη χαιρέτησα. Και αμέσως μετά, είναι το κέντρο με την κυριλέ ζωή. Μου αρέσει η οδός Φράγκων. Λες να αγοράσω ένα λοφτ;» Philip, you’ re welcome!