2310: 51o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Το πλοίο ξεφόρτωσε τις κόπιες, οι μηχανές προβολής φούλαραν από σελιλόιντ, και από τις 3 μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου ηθοποιοί, σκηνοθέτες και κάθε είδους πρωταγωνιστές πλημμυρίζουν την πόλη με τις εικόνες τους.

Ντάνι Μπόιλ, Ντάρεν Αρονόφσκι  Δυο ξένοι στην ίδια πόλη

Ο Ντάνι Μπόιλ στην τελετή έναρξης και ο Ντάρεν Αρονόφσκι στην τελετή λήξης είναι τα βαριά χαρτιά της φετινής διοργάνωσης. Ανθρωποκεντρικό σινεμά μεγάλων δημιουργών.

«127 ώρες» είναι ο τίτλος της ταινίας του Ντάνι Μπόιλ, που «σκαρφαλώνει» μαζί με τον αναρριχητή Άρον Ράλστον στα δύσβατα φαράγγια της Γιούτα. Βασισμένο σε αληθινή ιστορία και το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ράλστον, “Between a Rock and a Hard Place”, το φιλμ διηγείται την παγίδευση ενός νεαρού για 127 ώρες στη σχισμή ενός βράχου. Μια αφορμή για τον Μπόιλ να μιλήσει για απολογισμούς ζωής και ενδοσκοπήσεις, δοκιμασίες και υπερβάσεις ορίων.

«Μαύρος κύκνος» ονομάζεται η ταινία του Ντάρεν Αρονόφσκι, με την οποία πέφτει και η αυλαία. Ο σκηνοθέτης-ανακάλυψη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου με την ταινία «Π», κατεβαίνει με σούπερ σταρ πρωταγωνιστές (Νάταλι Πόρτμαν, Βενσάν Κασέλ, Γουινόνα Ράιντερ, Μπάρμπαρα Χέρσεϊ) και την πιο σοφιστικέ ταινία της καριέρας του. Τολμηρές σκηνές, χορός υπό τους ήχους της «Λίμνης των Κύκνων» του Τσαϊκόφσκι και μια κεντρική ηρωίδα που παλεύει να ξεχωρίσει τα όρια μεταξύ ζωής και τέχνης.

Ανοιχτοί Ορίζοντες  Into the great wide open

Το πνευματικό παιδί του Δημήτρη Εϊπίδη, οι «Νέοι Ορίζοντες», επιστρέφει ως «Ανοιχτοί Ορίζοντες». Διεθνείς τάσεις, δημιουργοί, διερεύνηση, ανανέωση, εικαστική αρτιότητα και πρωτοτυπία: αυτή είναι η πυξίδα του.

Εκτός από τους «Νέους Ορίζοντες» επιστρέφει και το αλησμόνητο σινεφίλ σλόγκαν «Κάθε Πέρσης και καλύτερα», που το copy right ανήκει στο σκηνοθέτη Φώτο Λαμπρινό. Στο “The Hunter” ο Ιρανός Ράφι Πιτς προβαίνει σε ένα πολιτικό σχόλιο για τη σημερινή κατάσταση στο Ιράν. Η ταινία γυρίστηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου πριν την επανεκλογή του Αχμαντινετζάντ. Η Ζέινα Ντούρα στην ταινία “The imperialists are still alive!” σχολιάζει την αμερικανική παράνοια μετά την 11η Σεπτεμβρίου με χιουμοριστικό τρόπο. Το “Womb” του Ούγγρου Μπένεντεκ Φλιγκάουφ τιμήθηκε με το βραβείο Κριστόφ Κισλόφσκι για καλύτερο σενάριο από την ανατολική και κεντρική Ευρώπη στο φεστιβάλ Καννών, ενώ στην κωμωδία “Mammuth” των Γκουστάβ ντε Κερβέρν και Μπενουά Ντελεπίν ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ, εκτός από το ότι σπάει τη ζυγαριά, πιστοποιεί την κωμική του κλάση περιτριγυρισμένος από τα κορίτσια-θρύλους του γαλλικού σινεμά Ιζαμπέλ Ατζανί και Άννα Μουγκλαλίς. Στο Όσλο μάς διακτινίζει ο Χανς Πέτερ Μόλαντ με το “A somewhat gentle man”. Κλασική σκανδιναβική κωμικοτραγωδία, που συνδυάζει το νουάρ των Κοέν με το γκροτέσκ χιούμορ.

Για όσους τρέφονται με σιωπές και χαμένες ψυχές, το “Silent Souls” του Αλεξέι Φεντορτσένκο καταφθάνει με το χαρακτηρισμό «στα χνάρια του σινεμά των Ταρκόφσκι και Παρατζάνοφ». Σε αντίθεση με τα αργόσυρτα ρωσικά πλάνα, το σινεμά του Ρομέν Γαβρά σφύζει από ίλιγγο και μητροπολιτική ανησυχία. Το “Notre jour viendra”, με πρωταγωνιστή τον Βενσάν Κασέλ, μοιάζει με παραμορφωτικός καθρέφτης που αντανακλά τη βία, το ρατσισμό και τις φυλετικές μάχες που διεξάγονται καθημερινά στη Γαλλία.

Κι επειδή από τον Εϊπίδη πάντα περιμένουμε να μας ταξιδεύσει σε άγνωστες εθνικές κινηματογραφίες, το “The light thief” του Ακτάν Κουμπάτ είναι το διαβατήριό μας για το ταραγμένο Κιργιστάν. Ένα κορίτσι που συνομιλεί με ένα δέντρο είναι το θέμα της αυστραλέζικης ταινίας “The tree” της Τζούλι Μπερτουτσέλι. Η ταινία με την οποία έκλεισε το Φεστιβάλ των Καννών είναι ένα κράμα οικογενειακού δράματος και μοντέρνου παραμυθιού.

Ημέρες Ανεξαρτησίας  Nights on earth

Πέρα από τα προκάτ και τα κλισέ του Χόλιγουντ, αυτό είναι το ανεξάρτητο μπλοκ του παγκόσμιου σινεμά που αντιστέκεται στις συμβάσεις, τους περιορισμούς και τις προδιαγραφές, προτάσσοντας ιστορίες οικουμενικής απήχησης και διαπροσωπικών σχέσεων. Δείτε τι θα δείτε.

Η πλήρης ρετροσπεκτίβα στο νικητή των Καννών, τον Ταϊλανδό σκηνοθέτη Απίτσατπονγκ Ουερασεθακούλ, θα είναι ένα ντέρμπι για γερά νεύρα ανάμεσα σε αυτούς που θα τον λατρέψουν και σε αυτούς που θα δραπετεύουν από το παράθυρο! Διαθέτει το πιο δυσκολοπρόφερτο όνομα του κόσμου, είναι αρχιτέκτονας ως προς τις σπουδές και κυνηγημένος από το καθεστώς της χώρας του. Τιμήθηκε στο παρελθόν με βραβεία τόσο στις Κάννες όσο και στη Βενετία και το Τορόντο και πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Κινήματος για το Ελεύθερο Σινεμά της Ταϊλάνδης. Υπηρετώντας το είδος της κωμωδίας με το φετινό “Lung Boonmee Raleuk Chat” (“Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives”), χρησιμοποίησε στην παραγωγή κεφάλαια από όλον τον πλανήτη.

Στην ενότητα «Νέοι Αμερικανοί», η αφρόκρεμα των ανεξάρτητων νέων δημιουργών φέρνει στη Θεσσαλονίκη εικόνες της αμερικάνικης γης πέρα από τον παράδεισο των κοριτσιών του “Sex and the City”. Πειραματισμός, εκφραστικές καινοτομίες, εφηβικές ψυχές, δύσκολες ενηλικιώσεις, κινηματογραφικά αντάρτικα, αρχής γενομένης από την ταινία “Putty hill” του Ματ Πόρτερφιλντ. Το ντεμπούτο του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ με τίτλο “The myth of the american sleepover” είναι ένα προχωρημένο και τρυφερό δράμα ενηλικίωσης με πρωταγωνιστές τέσσερις εφήβους, φιλτραρισμένο μέσα από κλασικές εφηβικές ταινίες και τη ματιά της Νουβέλ Βαγκ. Φιλόδοξα κατεβαίνει και ο Άαρον Κατζ με την ταινία “Cold weather”. Ο πρωταγωνιστής, που κατατρύχεται από το φάντασμα του Σέρλοκ Χολμς, εγκαταλείποντας τις σπουδές του επιστρέφει στο πατρικό του για να ερευνήσει μια ανεξήγητη εξαφάνιση.

Κι αν η τελευταία άφιξη Καναδού στη Θεσσαλονίκη ήταν η επίσκεψη των Din & Dan της φίρμας Dsquared², ο πολυβραβευμένος Καναδός σκηνοθέτης Ντενί Βιλνέβ έρχεται για να δείξει ένα άλλο ανήσυχο Τορόντο πέρα από τις χλιδογκλαμουριές των μόδιστρων. Η ταινία “Incendies”, βραβευμένη ως καλύτερη καναδική ταινία στο πρόσφατο Φεστιβάλ Τορόντο και επίσημη πρόταση του Καναδά για τα επερχόμενα Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, αναμειγνύει τραγικά πεπρωμένα, βία στη Μέση Ανατολή, κληρονομιές και οικογενειακά πάθη.

Το “Summer of Goliath” του Νικολά Περέντα είναι η πρώτη μεξικάνικη ταινία που βραβεύτηκε ποτέ στο Φεστιβάλ Βενετίας. Υβρίδιο μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, κάνει φόκους στις ζωές των κατοίκων του Ουιλοτεπέκ, μιας εξαθλιωμένης επαρχίας του Μεξικού. Από τη Λατινική Αμερική καταφθάνουν επίσης ο Πέδρο Γκονζάλες-Ρούμπιο με την ταινία “Alamar” (Χρυσή Τίγρης στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ), οι Αργεντίνοι Ιβάν Φουντ και Σαντιάγκο Λόζα με το ανθρωπιστικό “Los Labios”, ένα σχόλιο πάνω στη φτώχεια, την έλλειψη κρατικής πρόνοιας, την αλληλεγγύη, και οι Περουβιανοί αδελφοί Ντανιέλ και Ντιέγκο Βέγκα με το “Octubre”, επίσης τιμημένο με το βραβείο επιτροπής στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών. Στην ταινία τους πρωταγωνιστεί ο Κλεμέντε, ο οποίος αποκτά μια κόρη όταν συνευρίσκεται ερωτικά με μια πόρνη. Η γειτόνισσά του Σοφία, μια μοναχική γυναίκα αφιερωμένη στη θρησκεία, αναλαμβάνει να προσέχει το μωρό καθώς ο Κλεμέντε αναζητά τη μητέρα του παιδιού του. Για όσους αγαπούν τους Μπρεσόν, Καουρισμάκι και Τζάρμους, ένα σινεμά χωρίς μελοδραματισμούς, με μοναχικούς χαρακτήρες που αναζητούν την προσωπική τους λύτρωση.

Στο “Αt Ellen’s age”, η Γερμανίδα Πία Μαρέ φιλμάρει την πολυβραβευμένη πρωταγωνίστριά της Ζαν Μπαλιμπάρ σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Στο “Winter vacation” του Λι Χονγκί, η κινεζική ύπαιθρος σκιτσάρεται αργόσυρτα και μινιμαλιστικά, πιστοποιώντας το ιδιαίτερο βλέμμα με το οποίο αντιμετώπισε τη φετινή ενότητα ο Λευτέρης Αδαμίδης: σινεμά κι ευαισθησία.

Ματιές στα Βαλκάνια  Balkanicatessen

Πολύμορφο, εξελισσόμενο και σε διαρκή άνθιση, το βαλκανικό σινεμά για 17η συνεχή χρόνια συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την «ενδοχώρα» της.

Η Σχολή του Ζάγκρεμπ αναμένεται να κάνει τρελό σουξέ στις συζητήσεις της φυλής των ψαγμένων σινεφίλ. Το μεγάλο αφιέρωμα στη Σχολή Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ φέρνει 47 ταινίες 28 δημιουργών, που τα ονόματά τους γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία του animation. Σε αντίθεση με το τρισδιάστατο υπερθέαμα της Disney, η Σχολή του Ζάγκρεμπ αντιπρότεινε ένα αβαν-γκαρντ δισδιάστατο περιβάλλον με χαρακτηριστικά του την έλλειψη διαλόγου, την έκφραση μέσω της μουσικής και των ήχων και την τολμηρή θεματική. Ένας από τους πρωτοπόρους της, ο Μποριβόι Ντοβνίκοβιτς-Μπόρντο θα παρευρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να προλογίσει ταινίες και να συζητήσει με το κοινό.

Αστέρι του φετινού προγράμματος είναι ο Ρουμάνος Κρίστι Πούιου με την “Aurora”. Βραβευμένος στις Κάννες το 2005, ο Πούιου πλάθει μια τρίωρη ταινία μυστηρίου «μιας άλλης οπτικής», κατά δήλωση του ίδιου. Χάνοντας 5 μήνες από τη ζωή του προκειμένου να εντοπίσει τον ιδανικό πρωταγωνιστή, αποφάσισε να αναλάβει το ρόλο ο ίδιος. Τσεκάρετε όμως και το “Cirkus Columbia” του Βόσνιου Ντάνις Τάνοβιτς, επίσημη πρόταση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Στα Όσκαρ με τη φανέλα της Ρουμανίας κατεβαίνει και το «Αν θέλω να σφυρίξω, σφυράω» του Φλορίν Σερμπάν, βραβευμένο με Αργυρή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, πιστοποιώντας την άνθιση του νέου βαλκανικού σινεμά.

Βέρνερ Σρέτερ  Ιστορίες ανατροπής

Εκκεντρικός Γερμανός, σύγχρονος των Βέντερς, Φασμπίντερ, Χέρτζογκ. Ένα αφιέρωμα στο underground σινεμά του μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε μια παραγνωρισμένη ιδιοφυΐα.

Ανατρεπτικός, εκρηκτικός, πειραματικός, προκλητικός, ο κινηματογραφιστής Βέρνερ Σρέτερ έζησε και δημιούργησε στα όρια της μυθοπλασίας, της όπερας, του θεάτρου. Μέσα από τις τρεις ταινίες δίνεται το στίγμα ενός πολυπράγμονα καλλιτέχνη που τιμήθηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου για τη συνολική προσφορά του.

Σουσάνε Μπίερ  Από την Κοπεγχάγη με αγάπη

Ευαίσθητη, συναισθηματική, συγκινητική, όχι μόνο έρχεται από τη Δανία, όχι μόνο συμμετείχε στο Δόγμα, αλλά έχει και το χούι να μπαίνει στο πετσί των ηρώων της, η Σουσάνε Μπίερ έρχεται ως τιμώμενο πρόσωπο για το σινεμά της.

Οξυδέρκεια, ένταση, ευαισθησία, ηθικά διλήμματα, χαρακτήρες ατελείς και παλλόμενοι από εσωτερικές συναισθηματικές ανακατατάξεις. Το σινεμά της Σουσάνε Μπίερ ανατέμνει τις ανθρώπινες σχέσεις. Από το ντεμπούτο της «Η Φρόιντ μετακομίζει» έως την τελευταία της ταινία “In a better world”, η Μπίερ είτε έκανε κωμωδία είτε έρεπε προς το μελόδραμα, ήξερε πάντα να επικεντρώνει εύστοχα στις εύθραυστες ισορροπίες. Η μοίρα, οι βίαιες αλλαγές, τα βραδυφλεγή δράματα των σχέσεων κάνουν το σινεμά της βαθύτατα οικείο και ανθρώπινο.

Ντορότα Κετζιεζάφσκα  Solidarnosc

Χώρα προέλευσης: Πολωνία. Στο πρόσωπό της η Θεσσαλονίκη τιμά το ουμανιστικό σινεμά.

Έξι ταινίες με ποιητική γλώσσα περιπλανιούνται και εξερευνούν απόκληρους κόσμους. Η ανεξάρτητη κινηματογραφίστρια Ντορότα Κετζιεζάφσκα, εμβληματική εκπρόσωπος του νέου πολωνικού σινεμά, καταγράφει τη ζωή στη μετακομμουνιστική Πολωνία μέσα από ιστορίες προσώπων του περιθωρίου. Εθνικές μειονότητες, εγκαταλειμμένα παιδιά, μητέρες και ηλικιωμένες γυναίκες, μοναχικές υπάρξεις που δημιουργούν κομμάτι του κοινωνικού πορτρέτου μιας χώρας.

Μοχάμεντ Αλ-Νταράτζι  The boy with the arab strap

Εγκαινιάζοντας τη συνεργασία του με τα Φεστιβάλ του Αμπού Ντάμπι και της Ντόχα (θα προβληθούν ελληνικές ταινίες), το φεστιβάλ ανταποδίδει με ένα αφιέρωμα στο σύγχρονο αραβικό σινεμά.

Ήσυχος Άραβας κινηματογραφιστής που μέσα από την κάμερά του παρελαύνουν τα τοπία και ο ψυχισμός των ανθρώπων μιας χώρας που καταδυναστεύεται ακόμα από τις μνήμες του πολέμου. Στο σινεμά του Ιρακινού Μοχάμεντ Αλ-Νταράτζι πρωταγωνιστεί η ανθρωπογεωγραφία του σημερινού αλλά και του παλιού Ιράκ. Αντικαθεστωτικός και κυνηγημένος από το καθεστώς του Σαντάμ, το 2007 ο Νταράτζι υπήρξε υποψήφιος για Όσκαρ με την ταινία “Ahlaam”. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ο ίδιος και το συνεργείο του φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν, γεγονότα που περιγράφονται στο ντοκιμαντέρ “War, Love, God and Madness”. Θα προβληθούν επίσης η μικρού μήκους ταινία “My name is Mohamed”, καθώς και η τελευταία του πολυβραβευμένη ταινία “Son of Babylon”.

Γιάννης Δαλιανίδης, Γιώργος Τζιώτζιος  Οι απόντες

Ένα φεστιβάλ χωρίς αυτούς, αλλά και με αυτούς. Δύο τιμητικές εκδηλώσεις του φετινού προγράμματος είναι αφιερωμένες στις δύο μεγάλες προσωπικότητες που έγραψαν μέρος της ιστορίας του ελληνικού σινεμά.

Ο ένας σκηνοθέτης, ο άλλος σινεκριτικός. Η φετινή τους απώλεια θεωρείται πλήγμα για το ελληνικό σινεμά. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Δαλιανίδης, πατέρας των πιο νοσταλγικών και ανέμελων καρέ, και ο Γιώργος Τζιώτζιος, που με την πένα και τις λέξεις του συμπλήρωσε τις εικόνες, δεν μένουν πια εδώ. Την Τετάρτη 8/12 (Αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη, 17.30) θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Ο έρωτας των πρώτων πλάνων - Γιάννης Δαλιανίδης», που αφηγείται τη ζωή και την καλλιτεχνική διαδρομή του μέσα από τις αφηγήσεις αγαπημένων του συνεργατών. Την Πέμπτη 9/12 (Αίθουσα Παύλος Ζάννας, 18.30) τρεις φίλοι και συνοδοιπόροι του Γ. Τζιώτζιου, οι Χρήστος Μήτσης, Ζήνος Παναγιωτίδης και Αλέξανδρος Μουμτζής, θυμούνται και μνημονεύουν τη συνεισφορά του.

Ελληνικό σινεμά  23 και να καίει

23 ελληνικές ταινίες βάζουν στοίχημα να αποδείξουν στους σινεφίλ ότι το νέο σινεμά είναι στα ντουζένια του.

Από το πολυσυζητημένο “Attenberg” της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη μέχρι τα ήδη προβεβλημένα στις αίθουσες “Artherapy” του Νίκου Περάκη και «Επικίνδυνες μαγειρικές» του Βασίλη Τσελεμέγκου, και από τα «Άπνοια» του Άρη Μπαφαλούκα και «45 τετραγωνικά» του Στράτου Τζίτζη μέχρι τον «Κανένα» του Θεσσαλονικιού Χρήστου Νικολέρη και την καλτιά “Show Bitch” του Νίκου Ζερβού, όλοι περιμένουν να δουν και να συζητήσουν για το επίπεδο και την ποιότητα της φετινής σεζόν. Να σημειωθεί και η επιστροφή του Νίκου Τζίμα, με «Το πέταγμα του κύκνου».