Θάνος Ζαφειρόπουλος

Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα για τη νέα Κυβέρνηση είναι και η διαχείριση των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Η επιλογή του αρμόδιου Υπουργού από το χώρο της Οικολογίας μόνο ως θετική μπορεί να χαρακτηριστεί, ωστόσο η ένταξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος στο Υπερυπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης από πολλούς σχολιάστηκε αρνητικά. Είναι όμως το Περιβάλλον αποκομμένο από την ανασυγκρότηση της χώρας και από την ανάπτυξη; Στο ερώτημα αυτό αλλά και σε πολλά άλλα όπως η διαχείριση των απορριμμάτων ή μάλλον η μη διαχείριση που έχει οδηγήσει τη χώρα στην πληρωμή προστίμων της τάξης των 30 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως ή το λαθρεμπόριο καυσίμων που το κόστος για την ελληνική οικονομία φτάνει τα 4 δις ευρώ αλλά και τις συνέπειες που έχει για το περιβάλλον και την υγεία μας, απαντάει ο Πρόεδρος της Περιβαλλοντικής Οργάνωσης ECOCITY κ. Θάνος Ζαφειρόπουλος.

Υπήρξαν αντιδράσεις από το σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών οργανώσεων για υποβάθμιση του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την ενσωμάτωση του σε ένα Υπερυπουργείο. Ωστόσο, σήμερα αποτελεί κοινό τόπο ότι η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας συνδυάζεται με το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Από αυτή την οπτική θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι ένα βήμα προς τα μπρος. Ποια είναι η γνώμη σας;

Προσωπικά δεν συμφωνώ με ενέργειες και κινήσεις που εκδηλώνουν ανυπομονησία. Από την άλλη πλευρά δεν νομίζω πως οι οκτώ οργανώσεις εκφράζουν το σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών φορέων της χώρας. Η βιώσιμη ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος είναι συλλογικό θέμα και αφορά όλη την κυβέρνηση. Όλα αυτά τα χρόνια ζούμε την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να διεκπεραιώσει ακόμη και απλές υποθέσεις περιβαλλοντικής σημασίας, που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την δημόσια υγεία και την ποιότητα ζωής.Το πρόβλημα δεν είναι η αναφερόμενη υποβάθμιση του ΥΠΕΚΑ, αλλά η ολιστική προσέγγιση αφενός στην περιβαλλοντική ανάπτυξη και αφετέρου στην προστασία των οικοσυστημάτων μας, με τρόπο που να μην δημιουργούνται εμπλοκές και κυρίως εμπόδια στην επίλυση θεμάτων. Ένας μηχανισμός που θα δίνει λύσεις σε προβλήματα και θα διαθέτει στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τη σωστή λειτουργία ως προς την περιβαλλοντική προστασία, είναι αναγκαίος και απαραίτητος. Ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό και το γόνιμο έδαφος είναι θέματα που απαιτούν σοβαρή αντιμετώπιση και σεβασμό. Η διόγκωση των προβλημάτων και η επιβεβαιωμένη απουσία ελέγχου στις περιπτώσεις ρύπανσης, έδειξαν τις αδυναμίες σε ένα Υπουργείο, που ως τώρα έμενε στα λόγια και στις προφορικές υποσχέσεις και δείχνουν να είναι απαραίτητη μια ανασυγκρότηση και ένας επαναπροσανατολισμός.

Για πρώτη φορά Υπουργός Περιβάλλοντος από το χώρο της Οικολογίας. Πως σας φάνηκαν οι προγραμματικές δηλώσεις του κ. Τσιρώνη;

Πράγματι, η νέα κυβέρνηση εμπιστεύτηκε το Υπουργείο Περιβάλλοντος στη πολιτική παράταξη, που έχει κυρίαρχο στοιχείο την Οικολογία.

Μια καλή πολιτική κίνηση, που πρέπει να έχει θετική υποδοχή, αλλά απαιτεί προσοχή αφού εύκολα μπορεί να εξελιχθεί σε παγίδα αν δεν γίνει έργο. Βλέπετε η απόρριψη είναι εύκολη, ενώ η αποδοχή δύσκολη. Ο κ. Τσιρώνης τόνισε πως οι προγραμματικές δηλώσεις είναι προϊόν συλλογικής δουλειάς, εθελοντών και το ανέφερε ως άνοιγμα στην κοινωνία των πολιτών, κάτι που δεν κρύβω πως με παραξένεψε, αφού παρά την εμπλοκή μας στα κοινά και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, δεν ενημερωθήκαμε και δεν πήραμε μέρος σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια των εθελοντών. Έτσι αν αφήσουμε στην άκρη γενικούς εντοπισμούς που παρουσιάστηκαν στις προγραμματικές δηλώσεις (Γεωθερμία, αισθητική ανεμογεννητριών, αξιοποίηση εκτάσεων για αστικούς αγρούς κ.ά.) θα συμφωνήσω πως το Περιβάλλον αντιμετωπίστηκε, ως τώρα, με προσχηματικό τρόπο.

Πράγματι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι ανεφάρμοστες και με αρκετά στεγανά, καταπατώντας το δικαίωμα του πολίτη να είναι ενήμερος. Να φανταστείτε πως περιμένουμε 6 μήνες απάντηση για στοιχεία των ΜΠΕ που θα έπρεπε να ελέγχουν και να αξιολογούν οι υπηρεσίες του Υπουργείου και της Αποκεντρωμένης Περιφέρειας τη χρήση νερού και τις εκπομπές από την ΑτΕ και δεν μας τα δίνουν παραβαίνοντας ψυχρά και ανέρυθρα τον Νόμο. Βέβαια το η Κυβέρνηση και το Υπουργείο έχουν να λύσουν πολλούς και σοβαρούς γόρδιους δεσμούς, όπως τα σκουπίδια και η ιστορία των ΧΑΔΑ που μας ρουφάει υπό μορφή προστίμων στην ΕΕ, σχεδόν 15 εκατομμύρια ευρώ κάθε εξάμηνο. Τη μη αποκατάσταση ή την κτηματογράφηση της δημόσιας περιουσίας και την έλλειψη δασικών χαρτών. Τις επιπτώσεις της Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης στην Υγεία και πολλών άλλων. Βέβαια τον πυρήνα της Περιβαλλοντικής Πολιτικής και την μεθόδευση της προστασίας του ελληνικού φυσικού τοπίου , δεν βρήκα. Η καταγραφή του Περιβαλλοντικού πλούτου της χώρας σε συνδυασμό με τις πηγές ρύπανσης και τον σωστό έλεγχο, είναι η κυρίαρχη αρχή για την εφαρμογή στρατηγικής προστασίας. Δεν είδα, λοιπόν, σχεδιασμό ενεργειών και δεσμεύσεις για τα ουσιαστικά περιβαλλοντικά προβλήματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σε κάθε πόλη, την υγεία των κατοίκων και τον επηρεασμό στις τοπικές οικονομίες.

Οι πόλεις μας είναι άρρωστες και οι αέρας βρώμικος. Η μάχη κατά των μικροσωματιδίων στις πόλεις πρέπει να γίνει προτεραιότητα.

Θέλει μέτρα για τη μείωση, που να μειώνουν την εκπομπή από την καύση του πετρελαίου στις πόλεις, Μέτρα για την μείωση της εισαγωγής και καύσης επικίνδυνης βιομάζας. Και έλεγχο, Σοβαρό και σωστό έλεγχο χωρίς φίμωμα των ελεγκτών. Η Περιβαλλοντική ζημιά δεν πρόκειται να σταματήσει όσο οι υπηρεσίες κρύβουν στοιχεία και κάνουν τα στραβά μάτια σε καταγγελίες για την παράνομη λειτουργία που προκαλεί επικίνδυνη ρύπανση. Η σταδιακή μείωση των υδατικών πόρων μας, χρειάζεται ενέργειες και επέμβαση, αφού χιλιάδες παράνομες γεωτρήσεις οδηγούν σε εφαλμύρωση των εδαφών και επηρεασμό της ιθαγένειας στη χλωρίδα, αλλά και την πανίδα σε όλη την επικράτεια.

Επιπλέον το ανέκδοτο της ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης πρέπει να σταματήσει οριστικά. Θα συμφωνήσω με τον Υπουργό για την πατρίδα μας, για τον μοναδικό φυσικό πλούτο της που είμαστε υποχρεωμένοι να προστατεύσουμε και να επιδείξουμε σεβασμό, Οι εθνικοί διαχειριστές που εκλέγουμε είναι αναγκασμένοι να δουλέψουν για το κοινό καλό και όχι για τις λίγες ασέβαστες παρέες.

Κατά καιρούς ως ECOCITY έχετε καταθέσει μελέτες και προτάσεις σε Υπουργεία για την επίλυση μεγάλων ζητημάτων. Μια τέτοια μελέτη αφορούσε και το λαθρεμπόριο καυσίμων. Ωστόσο δεν εισακουστήκατε. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από τη νέα Κυβέρνηση;

Η ιστορία με τη νοθεία και το λαθρεμπόριο καυσίμων ξεκίνησε πριν 10 χρόνια για το ECOCITY. Από τότε, μετρήστε πόσοι Υπουργοί, Υφυπουργοί και Γενικοί Γραμματείς πέρασαν και υπολογίστε πως όλοι συμφωνούσαν με τις προτάσεις μας. Όμως κανένας δεν θέλησε να πάρει μέτρα πάταξης, όσο και αν τόνιζαν πως «το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκαλο». Λόγια. Πολλά λόγια.  Από τη νέα κυβέρνηση περιμένουμε να κάνει αυτό ακριβώς που είπε. Και αν δεν ξέρει τονίζω πως είμαστε εδώ για να ενημερώσουμε και να δείξουμε. Χάνουμε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, που τα απολαμβάνουν παράσιτα.

Και λέω χάνουμε γιατί το ποσό αυτό που δεν μπαίνει στο κρατικό ταμείο, δυστυχώς καλύπτεται από εμάς τους πολίτες, μέσα από τους φόρους. Σύμφωνα λοιπόν με την εκτίμηση μας, το κράτος χάνει 4 δις ευρώ κάθε χρόνο από τη νοθεία και το λαθρεμπόριο καυσίμων, όσο και αν προσπαθούν οι διακινητές καυσίμων να το κατεβάσουν στα 500 εκ. ευρώ τον χρόνο.Την αλήθεια δεν πρέπει να την κρύβουμε, ούτε και να την περιορίζουμε. Όταν λέμε 4,0 δισεκατομμύρια ευρώ, εννοούμε παρανομίες σε όλο το κύκλο διακίνησης καυσίμων, στα πλοία, στα αυτοκίνητα, στη θέρμανση και μη ξεχνάμε κρατικές περιοχές. Τα 500 εκ αφορούν μόνο την απώλεια από την παράνομη διακίνηση στα πρατήρια καυσίμων και δεν αναφέρεται στις κλοπές από διακίνηση καυσίμου για την ναυτιλία και τη θέρμανση. Στο πλαίσιο αυτό ενισχύεται η θέση/πρότασή μας για τη δημιουργία και λειτουργία ενός ανεξάρτητου φορέα ελέγχου καυσίμων, όπως λειτουργεί ο αντίστοιχος για τα τρόφιμα. Για μας η απόφαση είναι πολιτική και όπως λέει η νέα κυβέρνηση μπορεί να την πάρει. Εμείς, αν ζητηθεί, θα βοηθήσουμε προσφέροντας την συμβουλευτική μας υποστήριξη, γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι πρόβλημα περιβαλλοντικό και, κυρίως, είναι πρόβλημα υγείας.

Ο ρυπασμένος αέρας αρρωσταίνει τα παιδιά μας και βλάπτει την ανάσα μας. Είναι απαράδεκτο να το ανέχεται οποιοσδήποτε σοβαρός διαχειριστής των κοινών μας, εκτός αν είναι σκάρτος. Μια ακόμη προσδοκία που έχουμε από τη νέα κυβέρνηση είναι να ακούσει με προσοχή τις προτάσεις μας για την πετρελαιοκίνηση. Ήταν ολέθριο λάθος του Παπακωνσταντίνου και κατευθυνόμενη επιλογή με εμπορικό κίνητρο. Επίδειξη αδιαφορίας στο πρόβλημα που διογκώνεται χρόνο με τον χρόνο, με την εκπομπή επικίνδυνων ρύπων και συνεισφορά στην όξινη βροχή.

Όταν προτείναμε επιστημονική δοκιμασία της μέτρησης της εκπομπής ρύπων από τα πετρελαιοκίνητα, υπήρξε η κοντόφθαλμη αντιπαράθεση με δικαιολογία μια μελέτη που στηρίχθηκε σε μοντέλο εξωπραγματικό, με στόχο τον πράσινο δακτύλιο. Ο πράσινος δακτύλιος είναι ακόμη στα χαρτιά, ενώ τα ντιζελοκίνητα έχουν χωθεί στο κέντρο των πόλεων. Πότε; Όταν στο Παρίσι, στην πρωτεύουσα των πετρελαιοκίνητων, μπαίνουν μέτρα για την μείωση και την εξαφάνισή τους από το κέντρο.

Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Πρόσφατα η Περιφέρεια Αττικής σε συνέδριο που διοργάνωσε ανακοίνωσε την ακύρωση των διαγωνισμών για τα 4 εργοστάσια και νέο περιφερειακό σχεδιασμό βασισμένο στη διαλογή στη πηγή. Ωστόσο ο χρόνος πιέζει.

Η διαλογή στην πηγή είναι κυρίαρχο θέμα στην υπόθεση των απορριμμάτων, Όμως θέλει στρατηγική και συγκεκριμένα βήματα αφού απαιτεί την εμπλοκή καθενός για την ξεχωριστή συλλογή και ανακύκλωση τους στο σπίτι μας, στη δουλειά μας, στα καταστήματα, παντού όπου παράγονται.

Η Ευρώπη πρωτοστατεί στην ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων και στην οδηγία πλαίσιο 2008/98/ΕΚ, η διαλογή στην πηγή καθορίζεται πλέον ως απαραίτητη νομική υποχρέωση των κρατών μελών τουλάχιστον για το γυαλί, το χαρτί, το πλαστικό και το μέταλλο. Και δεν είναι τυχαίο που έχει καταλήξει η Ευρωπαϊκή κοινωνία σε αυτή την επιλογή.Τα απορρίμματα την ώρα και στο σημείο που παράγονται πρέπει να είναι διαχωρισμένα σε κατηγορίες. Σήμερα ο τρόπος που τα πετάμε και τα αναμειγνύουμε το καθιστά δύσκολο στη συνέχεια για να τα διαχωρίσουμε.

Είναι δηλαδή παράδοξο να αναμιγνύουμε τα απορρίμματα για σκοπούς μιας παρεξηγημένης ευκολίας και στη συνέχεια να ξοδεύουμε μεγάλα ποσά σε υποδομές για να τα ξαναδιαχωρίσουμε με σκοπό να τα ανακυκλώσουμε. Αυτό που θεωρώ βέβαιο είναι ότι επειδή δεν μαθαίνουμε να χωρίζουμε τα υλικά επιλέγουμε να ρίχνουμε χρήματα δανεικά σε παρωχημένες λύσεις ή να πληρώνουμε πρόστιμα. Από την άλλη, η διαλογή στην πηγή απαιτεί εντατική ενημέρωση σε όλα τα επίπεδα για να μάθουμε την ανακύκλωση των συσκευασιών. Ως προσέγγιση μας βρίσκει σύμφωνους αφού επιχειρεί να διορθώσει την κοινωνία και τις συμπεριφορές του πολίτη.

Τέλος θα ήθελα να μας μιλήσετε για την καμπάνια που ξεκινήσατε φέτος το free mobility και τις προσδοκίες που έχετε;

Η Εκστρατεία FREE Mobility είναι ένα ελπιδοφόρο πρόγραμμα που ξεκίνησε φέτος, μέσα από την Εκστρατεία ECOMOBILITY που υλοποιούμε τα τελευταία 12 χρόνια. Προσανατολισμός είναι η ανεμπόδιστη πρόσβαση στις πόλεις από άτομα με κινητικές δυσκολίες, από ηλικιωμένους και από ειδικές ομάδες κατοίκων μεγάλων πόλεών μας. Για την υλοποίησή της συστρατεύθηκαν αξιόλογα Επιστημονικά Ιδρύματα και Οργανισμοί από όλη την χώρα. Οι παρουσιάσεις των προτάσεων, που έχουν γίνει μέχρι τώρα, προκάλεσαν σημαντικό διάλογο στις τοπικές κοινωνίες και πιστεύω πως θα βοηθήσουν στην αλλαγή συμπεριφορών στους κατοίκους των 26 πόλεων που συμμετέχουν. Επίσης πρέπει να αναφέρω πως ο στόχος της εκστρατείας FREE Mobility είναι να δοθεί λύση στο πρόβλημα εγκλωβισμού συνανθρώπων μας που έχουν δυσκολίες ελεύθερης πρόσβασης στο κέντρο και στα δημόσια κτήρια των πόλεων, εκπαιδεύοντας τους νέους με την Αρχή της Ισότητας και Ελευθερίας. Το αποτέλεσμα που βλέπουμε καθαρά μέσα από την εκστρατεία, είναι πως έφτασε ο καιρός να συσπειρωθούμε για λύσεις. Λύσεις που είναι απαραίτητες για την αναβάθμιση της ποιιότητας της ζωής μας και απαραίτητες για την απόλαυση της καθημερινότητας από όλους. Λύσεις που να στηρίζονται στην έννοια του σεβασμού στον συνάνθρωπο, αρχή κυρίαρχη στην επένδυση που κάνουμε στο ECOCITY σε νέους μας από όλη την Ελλάδα. Η εκστρατεία ECOMOBILITY και η παράλληλη Free Mobility είναι ένα φυτώριο που θα βγάλει σύντομα καρπούς τοπικής και εθνικής διαχείρισης.