Τι συμβαίνει (και τι όχι) στην COP29

Το πρώτο δεκαήμερο της COP29, της Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, πέρασε και πλέον απομένουν λίγα εικοσιτετράωρα για να δούμε αν η φετινή COP θα είναι κατώτερη των περιστάσεων, όπως αναμένει η πλειοψηφία των ειδικών, ή αν τελικά θα γίνει η ανατροπή και θα παρθεί κάποια ουσιαστική απόφαση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της.

Μερικές εξελίξεις του προηγούμενου δεκαήμερου δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Για παράδειγμα, και φέτος οι αντιπρόσωποι από τον κλάδο των ορυκτών καυσίμων είναι πολλοί: ξεπερνούν σε αριθμό τις αντιπροσωπείες σχεδόν όλων των χωρών. Στο Μπακού βρίσκονται σχεδόν 1.800 λομπίστες εταιρειών πετρελαίου, αερίου και άνθρακα, ενώ είναι μέλη αρκετών εθνικών αντιπροσωπειών. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αποτελεί μόνιμο πλέον χαρακτηριστικό των διασκέψεων για το κλίμα και το μέλλον του πλανήτη. Οι λομπίστες που εκπροσωπούν τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων ΔΕΝ θα πρέπει να επιτρέπονται στις διεθνείς διασκέψεις για το κλίμα, εκτός εάν οι εταιρείες που εκπροσωπούν έχουν δεσμευτεί με επιστημονικά επιβεβαιωμένο τρόπο για ταχεία και πραγματική στροφή από το πετρέλαιο, το αέριο και τον λιγνίτη.

Δυστυχώς και φέτος, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, παρατηρούμε ότι η χώρα που φιλοξενεί την COP κατηγορείται για καταπίεση και καταπάτηση του δικαιώματος στη διαμαρτυρία. Ο ίδιος ο ΟΗΕ επιτρέπει τις διαμαρτυρίες στην εκάστοτε COP και προστατεύει το δικαίωμα αυτό, όμως η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί τη Διάσκεψη για να πατάξει τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και τους πολιτικούς αντιπάλους της.

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, πριν λίγες μέρες περισσότεροι από 20 επιστήμονες και αξιωματούχοι απέστειλαν επιστολή στον ΟΗΕ, λέγοντας στην ουσία ότι οι COP, παρά τα όλα όσα έχουν προσφέρει τα προηγούμενα χρόνια, δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετήσουν τον σκοπό τους και χρειάζεται ριζική αναδιαμόρφωσή τους. 

Μια σχετικά θετική εξέλιξη, χωρίς να ξέρουμε αν θα είναι αρκετή, είναι ότι στη συνάντηση των G20 στη Βραζιλία αυτές τις μέρες οι ηγέτες εξέδωσαν ανακοίνωση που τονίζει την ανάγκη να συμφωνηθεί ένας νέος στόχος για τη χρηματοδότηση του κλίματος στην COP29. Η δήλωση της G20 μπορεί να δώσει μια ώθηση στις διαπραγματεύσεις, βέβαια ο στόχος που θα συμφωνηθεί θα πρέπει να αυξάνει σημαντικά τη δημόσια χρηματοδότηση και να αναγκάζει και τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων να πληρώσουν κι αυτές το μερίδιό τους για τη ζημιά που έχουν προκαλέσει. Άλλωστε, είναι οι κύριες υπεύθυνες της κλιματικής κρίσης και έχουν το οικονομικό περιθώριο να συμβάλλουν, αφού κάθε χρόνο αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τις (ρυπογόνες) δραστηριότητές τους. 

Φήμες λένε ότι η ΕΕ προκαλεί καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις, αφού ζητά κι από άλλες χώρες να συμβάλλουν στη χρηματοδότηση του κλίματος και θέλει να δώσει λιγότερα χρήματα η ίδια. Γενικώς, οι διαπραγματεύσεις είναι αργές και βασανιστικές και η πολιτική βούληση ισχνή. Παρόλο που οι αναπτυσσόμενες και οι ευάλωτες χώρες φωνάζουν ότι ο χρόνος τελειώνει και ότι το βάρος για αυτές είναι δυσβάσταχτο, οι αναπτυγμένες χώρες έχουν τα δικά τους συμφέροντα. Το ποιος, πόσα και πότε θα πληρώσει λοιπόν, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο, αλλά αυτές οι τελευταίες ημέρες είναι οι πιο κρίσιμες.

Εμείς συνεχίζουμε να ελπίζουμε και να πιέζουμε. Η αντιπροσωπεία ειδικών σε θέματα πολιτικής και επιστήμης της διεθνούς Greenpeace βρίσκεται στην COP29 και κάνει ό,τι μπορεί για να επηρεάσει θετικά τις διαπραγματεύσεις σε ένα πιο φιλόδοξο μονοπάτι, που θα βάζει σταδιακό τέλος στα ορυκτά καύσιμα και θα αναγκάζει τους μεγάλους ρυπαντές να πληρώσουν για την κλιματική καταστροφή.