«Πραγματική ώρα κρίσης»: Ο ΟΗΕ λέει ότι ο χρόνος για «καθυστερήσεις» περί κλιματικής κρίσης έχει εξαντληθεί

Οι τεράστιες περικοπές στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που απαιτούνται τώρα για τον τερματισμό της κλιματικής κρίσης σημαίνουν ότι είναι «πραγματικά ώρα κρίσης», σύμφωνα με τον επικεφαλής του περιβάλλοντος του ΟΗΕ.

Μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια κινητοποίηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την προστασία των δασών και άλλα μέτρα είναι απαραίτητη για να απομακρυνθεί ο κόσμος από την τρέχουσα πορεία προς μια καταστροφική αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3,1 C, διαπιστώνει έκθεση του περιβαλλοντικού προγράμματος του ΟΗΕ (Unep). Ακραίοι καύσωνες, καταιγίδες, ξηρασίες και πλημμύρες πλήττουν ήδη τις κοινότητες με λιγότερο από 1,5C της παγκόσμιας θέρμανσης μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι τρέχουσες υποσχέσεις των χωρών για μείωση του άνθρακα για το 2030 δεν τηρούνται, και ακόμη και αν τηρούνταν, η αύξηση της θερμοκρασίας θα περιοριζόταν μόνο στους ακόμη καταστροφικούς 2,6C έως 2,8C. Δεν υπάρχει πλέον χρόνος για «θερμό αέρα», αναφέρει η έκθεση, προτρέποντας τα έθνη να δράσουν στη σύνοδο κορυφής του Cop29 τον Νοέμβριο.

Η διατήρηση του διεθνούς στόχου του 1,5C ήταν τεχνικά εφικτή, ανέφερε η έκθεση, αλλά απαιτούσε μείωση των εκπομπών κατά 7,5% ετησίως μέχρι το 2035. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουν οι εκπομπές που αντιστοιχούν σε αυτές της ΕΕ κάθε χρόνο για μια δεκαετία. Η καθυστέρηση της μείωσης των εκπομπών σημαίνει μόνο ότι στο μέλλον θα χρειαστούν πιο απότομες μειώσεις.

Η έκθεση της UNEP

Η Unep δήλωσε ότι οι χώρες πρέπει να δεσμευτούν συλλογικά να μειώσουν κατά 42% τις ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 και κατά 57% έως το 2035 στις επόμενες δεσμεύσεις τους από τον ΟΗΕ, οι οποίες ονομάζονται εθνικά καθορισμένες συνεισφορές και πρέπει να υποβληθούν τον Φεβρουάριο. Χωρίς αυτές τις δεσμεύσεις, και ταχεία δράση για την υποστήριξή τους, ο στόχος του 1,5C θα έχει χαθεί, δήλωσε ο ΟΗΕ.

Ωστόσο, η επικεφαλής της Unep, Inger Andersen, δήλωσε ότι είναι άστοχο να επικεντρωθούμε μόνο στο αν θα τηρηθεί ή όχι ο στόχος του 1,5C, διότι κάθε κλάσμα του βαθμού της παγκόσμιας θέρμανσης που αποφεύγεται θα σώσει ζωές, ζημιές και κόστος: «Μην εστιάζετε υπερβολικά σε έναν μαγικό αριθμό. Η διατήρηση της θερμοκρασίας σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα είναι το σημείο στο οποίο πρέπει να φτάσουμε».

Η χρηματοδότηση και η τεχνολογία για τη μείωση των εκπομπών υπάρχουν, δήλωσε η Andersen, αλλά απαιτείται «πολιτικό θάρρος», ιδίως από τις χώρες της G20 (εξαιρουμένης της Αφρικανικής Ένωσης) που προκαλούν το 77% των παγκόσμιων εκπομπών.

Η Andersen δήλωσε ότι τα έθνη του κόσμου έδωσαν ισχυρές υποσχέσεις για το κλίμα στη σύνοδο κορυφής του Παρισιού το 2015. «Τώρα ήρθε η ώρα να τις τηρήσουν - είναι πραγματικά η ώρα της κλιματικής κρίσης. Χρειαζόμαστε παγκόσμια κινητοποίηση σε κλίμακα και ρυθμό που δεν έχουμε ξαναδεί, ξεκινώντας από τώρα, αλλιώς ο στόχος του 1,5C θα είναι σύντομα νεκρός και ο στόχος «πολύ κάτω από 2C» θα πάρει τη θέση του στην εντατική».

Οι δύο τελευταίες ετήσιες εκθέσεις της Unep υπογράμμισαν «το παράθυρο που κλείνει» για δράση και το «σπασμένο αρχείο» των αποτυχημένων υποσχέσεων. «Τώρα λέμε, αυτό ήταν», είπε.

«Το εκνευριστικό είναι ότι η τεχνολογία είναι εκεί για να την αρπάξει κανείς, όπως και οι ευκαιρίες απασχόλησης και οικονομικής ανάπτυξης», δήλωσε ο Andersen. «Απλώς χρειάζεται πολιτικό θάρρος και κάποια ισχυρή ηγεσία».

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε: «Η Ευρώπη δεν είναι η μόνη που μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο: "Παίζουμε με τη φωτιά- αλλά δεν μπορεί να υπάρξει άλλο παιχνίδι με το χρόνο. Ο χρόνος μας τελείωσε». Είπε ότι η παγκόσμια θέρμανση υπερτροφοδοτεί τους τερατώδεις τυφώνες, φέρνει βιβλικές πλημμύρες, μετατρέπει τα δάση σε προσάναμμα και τις πόλεις σε σάουνες.

«Οι κυβερνήσεις πρέπει να μας απογαλακτίσουν από τον εθισμό μας στα ορυκτά καύσιμα: δείχνοντας πώς θα τα καταργήσουν σταδιακά - γρήγορα και δίκαια», είπε, προσθέτοντας ότι οι εισφορές στα ορυκτά καύσιμα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πληρωμή της δράσης για το κλίμα.

Η έκθεση της Unep διαπίστωσε ότι η ταχύτερη εξάπλωση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας θα μπορούσε να προσφέρει το 27% των απαιτούμενων μειώσεων των εκπομπών

Η έκθεση της Unep διαπίστωσε ότι η ταχύτερη εξάπλωση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας θα μπορούσε να προσφέρει το 27% των απαιτούμενων μειώσεων των εκπομπών. «Αυτό είναι τεράστιο και πρόκειται για μια φθηνή, αποδεδειγμένη τεχνολογία - δεν είναι ρίσκο να επενδύσει κανείς σε αυτήν», δήλωσε ο Andersen.

Η διακοπή της καταστροφής των δασών θα μπορούσε να επιφέρει άλλη μια μείωση της τάξης του 20%, σύμφωνα με την έκθεση. Μεγάλο μέρος του υπόλοιπου θα μπορούσε να προέλθει από την ενεργειακή απόδοση και τον εξηλεκτρισμό των κτιρίων, των μεταφορών και της βιομηχανίας, καθώς και από τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από εγκαταστάσεις ορυκτών καυσίμων, κάτι που ο Andersen χαρακτήρισε «όχι δύσκολο».

Σύμφωνα με την έκθεση, οι εκτιμώμενες επενδύσεις που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών σε καθαρό μηδέν ανέρχονται σε 1-2 δισ. δολάρια ετησίως, δηλαδή περίπου το 1% της αξίας της παγκόσμιας οικονομίας και των χρηματοπιστωτικών αγορών. «Μιλάμε για μερικές ποσοστιαίες μονάδες που θα ήταν αυξητικές όσον αφορά την ανανέωση των γηρασμένων υποδομών» στις ανεπτυγμένες χώρες, δήλωσε ο Andersen. Αλλά οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειάζονταν χρηματοδότηση από τα πλούσια κράτη, ένα θέμα που βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του Cop29.

Η παγκόσμια γεωπολιτική κατάσταση ήταν δύσκολη, αναγνώρισε ο Andersen, με συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία και εντάσεις μεταξύ των δυτικών χωρών και της Ρωσίας και της Κίνας. Ωστόσο, δήλωσε: «Η κατάσταση είναι δύσκολη, αλλά δεν θα μπορούσε να είναι τόσο σοβαρή: «Αν υπάρχει ένας χώρος όπου ο κόσμος μπόρεσε να συναντηθεί, αυτός είναι πραγματικά ο χώρος του περιβάλλοντος».

Αναφέρθηκε σε μια πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Περιβάλλοντος και Κλίματος της G20. «Δεν είναι οι καλύτεροι φίλοι, όλοι τους, και παρόλα αυτά κατάφεραν να έχουν ένα [καλό] ανακοινωθέν». Είπε ότι υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην πράσινη πολιτική στις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Γερμανία, την Ινδία και τη Βραζιλία, αλλά απαιτείται πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια.

«Όσο πιο γρήγορα χτυπήσουμε σκληρά για ένα μέλλον με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, βιώσιμο και ευημερούν, τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε εκεί - κάτι που θα σώσει ζωές, θα εξοικονομήσει χρήματα και θα προστατεύσει τα πλανητικά συστήματα από τα οποία εξαρτόμαστε όλοι», είπε.

«Οι παγκόσμιοι ηγέτες συνεχίζουν να σέρνουν τα πόδια τους, προστατεύοντας τα συμφέροντα της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, ενώ οι άνθρωποι υποφέρουν αυτή τη στιγμή. Στο Cop29, οι ηγέτες πρέπει να ανταποκριθούν και να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί - ιδίως τα πλουσιότερα έθνη που τροφοδοτούν αυτή την κρίση εδώ και δεκαετίες», δήλωσε ο Harjeet Singh, στην Πρωτοβουλία για τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Ορυκτών Καυσίμων.

Με πληροφορίες από Guardian