Ένα τεράστιο πρόβλημα που περνάει σχεδόν απαρατήρητο

Γράφει ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης*

Η σπατάλη τροφίμων είναι ίσως το σημαντικότερο περιβαλλοντικό ζήτημα για το οποίο ταυτόχρονα γίνεται σχετικώς η λιγότερη συζήτηση! Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 10% των ανθρωπογενών αεριών του θερμοκηπίου οφείλονται στη σπατάλη τροφίμων, με άλλα λόγια αν ήταν χώρα θα ήταν η τρίτη πιο ρυπογόνος χώρα στον κόσμο μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ.​

Ο σημαντικός ρόλος της σπατάλης τροφίμων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή

Όταν πετάμε τρόφιμα στα σκουπίδια πετάμε επίσης και όλες τις πρώτες ύλες που χρειάστηκαν για να δημιουργηθούν (π.χ. ένα καρβέλι ψωμί χρειάζεται 1.000l νερό). Περιβαλλοντική επιβάρυνση δημιουργείται επίσης από τη μεταφορά των τροφίμων και κυρίως από την απόρριψη σε χωματερές, όπου 1t οργανικών απορριμμάτων εκλύει περίπου 1t μεθανίου στην ατμόσφαιρα, το οποίο είναι 25 φορές πιο επιβλαβές από τo διοξείδιο του άνθρακα.

Αναγνωρίζοντας τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο της σπατάλης τροφίμων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται πως οφείλουν να κινηθούν για την αντιμετώπιση της. Με άλλα λόγια, η σπατάλη τροφίμων είναι τόσο σημαντικό ζήτημα, που είναι αδιανόητο πλέον, ειδικά για εταιρείες τροφίμων, να μην κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να τη μειώσουν.

Εξάλλου, τα οφέλη που προκύπτουν από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής περιορισμού της σπατάλης τροφίμων είναι πολλαπλά και αξιοσημείωτα. Καταρχάς, μια εταιρεία δείχνει έμπρακτα ότι ασχολείται σοβαρά με ουσιώδη περιβαλλοντικά ζητήματα γεγονός σημαντικό πλέον για τους περισσότερους καταναλωτές. Δεύτερον, εξοικονομεί σημαντικούς πόρους που σπαταλούνται και μπορούν πλέον να επενδυθούν αλλού. Μάλιστα στην περίπτωση αξιοποίησης οργανικών απορριμμάτων για δημιουργία ενέργειας, μπορούν να δημιουργηθούν και σημαντικά οικονομικά οφέλη. Τρίτον, εφόσον μέρος της μείωσης της σπατάλης τροφίμων είναι και η αξιοποίηση πλεονασμάτων υπέρ κοινωφελών φορέων που στηρίζουν ανθρώπους σε επισιτιστική ανασφάλεια, τότε δημιουργούνται και σημαντικά κοινωνικά οφέλη.

Πάντως, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία, έχει αυξηθεί αισθητά το επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων, συνεπώς αυξάνεται διαρκώς και η προτίμηση των καταναλωτών προς επιχειρήσεις, οι οποίες έμπρακτα συμβάλλουν στη μείωση της.​

Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη στρατηγικών μείωσης της σπατάλης τροφίμων είναι η δέσμευση της διοίκησης καθώς χωρίς αυτήν μπορούν να γίνουν μόνο συμπωματικές και περιστασιακές παρεμβάσεις. Εφόσον υπάρχει λοιπόν αυτή, τότε οι δράσεις μείωσης της σπατάλης τροφίμων, σε γενικές γραμμές, ξεκινούν με την εξέταση όλων των συνεργασιών (προμηθευτών και πελατών) ώστε από κοινού να αναπτυχθούν διαδικασίες ελαχιστοποίησης της σπατάλης. Έπειτα, και πάντα σύμφωνα με τις προτεραιότητες της αντίστροφης πυραμίδας μείωσης της σπατάλης τροφίμων, εξετάζονται μοντέλα αξιοποίησης δωρεάς πλεονασμάτων υπέρ ανθρώπων και μετά ζωών, στη συνέχεια η πιθανότητα αξιοποίησης για τη δημιουργία βιο-ενέργειας και τέλος η κομποστοποίηση.

Επιπρόσθετα, η συμμετοχή στη Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων στην Ελλάδα, το εθελοντικό σύμφωνο στο οποίο συμμετέχουν διάφοροι εμπλεκόμενοι στο ζήτημα, από την Πολιτεία και τις επιχειρήσεις τροφίμων μέχρι την Κοινωνία των Πολιτών και Πανεπιστήμια, μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη όπως τη δημιουργία συνεργειών και συνεργασιών, και την ενημέρωση για σχετικές υφιστάμενες και επικείμενες νομοθετικές διατάξεις.

Τέλος, μια επιχείρηση που έχει δεσμευτεί να μειώσει τη σπατάλη τροφίμων, μπορεί να λάβει σημαντική καθοδήγηση και από το Σχήμα Πιστοποίησης “No Food Waste”, το οποίο έχει δημιουργηθεί από την TÜV AUSTRIA Hellas σε συνεργασία με το Μπορούμε, και αποτελεί το έξοχο εργαλείο ανάδειξης της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας της επιχείρησης.

*Ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης είναι συνιδρυτής του φορέα ΜΠΟΡΟΥΜΕ για τον περιορισμό της σπατάλης φαγητού στην Ελλάδα