Η αρχή του τέλους για την Ανταρκτική; Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

Σε νέο χαμηλό επίπεδο ρεκόρ έχει υποχωρήσει ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια, με ορισμένους επιστήμονες να ανησυχούν ότι η δραματική υποχώρηση αποτελεί μήνυμα ότι η κλιματική κρίση επηρεάζει ξεκάθαρα αυτήν την τεράστια, περίπλοκη και απομονωμένη περιοχή.

Ο θαλάσσιος πάγος που περιβάλλει την Ανταρκτική έπεσε σε μόλις 1,91 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις 13 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου ή NSIDC, κάτω από το προηγούμενο ρεκόρ των 1,92 εκατομμύρια τετραγωνικών χιλιομέτρων πέρυσι.

Ο θαλάσσιος πάγος θα μπορούσε να συρρικνωθεί περαιτέρω. Τα τελευταία δύο χρόνια σηματοδοτούν τη μοναδική φορά που τα επίπεδα του θαλάσσιου πάγου έχουν πέσει κάτω από τα 2 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια από τότε που οι δορυφόροι άρχισαν να τον παρακολουθούν το 1978.

«Δεν είναι απλώς «ένα χαμηλό ρεκόρ», είπε στο CNN ο Τεντ Σκάμπος, παγετολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ. «Είναι σε μια πολύ απότομη πτωτική τάση».

Πώς επηρεάζει την Ανταρκτική η υπερθέρμανση του πλανήτη

Σε αντίθεση με την Αρκτική, όπου ο ρυθμός απώλειας θαλάσσιου πάγου ακολούθησε μια αρκετά σταθερή καθοδική τροχιά καθώς επιταχύνεται η κλιματική αλλαγή, η έκταση του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής ταλαντεύεται, καθιστώντας πιο δύσκολο να καταλάβουμε πώς η ήπειρος και ο γύρω ωκεανός ανταποκρίνονται στην παγκόσμια θέρμανση.

Οι δύο πολικές περιοχές είναι πολύ διαφορετικές. Ενώ η Αρκτική είναι ένας ωκεανός που περιβάλλεται από ηπείρους, η Ανταρκτική είναι μια ήπειρος που περιβάλλεται από ωκεανό – αυτό σημαίνει ότι ο θαλάσσιος πάγος της μπορεί να αναπτυχθεί προς τα έξω, χωρίς περιορισμούς από την ξηρά. Ο πάγος της Ανταρκτικής τείνει να είναι λεπτότερος από τον πάγο της Αρκτικής, με μεγαλύτερα υψηλά το χειμώνα και πιο απότομη πτώση το καλοκαίρι.

Τα κλιματικά μοντέλα προέβλεπαν μειώσεις στον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής που ήταν παρόμοια με την Αρκτική, αλλά μέχρι πρόσφατα η περιοχή συμπεριφερόταν εντελώς διαφορετικά από ό,τι προέβλεπαν αυτά τα μοντέλα.

Έφτασε σε υψηλό ρεκόρ για την έκταση του χειμερινού θαλάσσιου πάγου το 2014, όταν άγγιξε τα 7,76 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια, κάτι που φάνηκε να υποστηρίζει την ιδέα ότι η Ανταρκτική μπορεί να είναι σχετικά ανεπηρέαστη από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Όμως το 2016 κάτι άλλαξε. Οι επιστήμονες άρχισαν να παρατηρούν μια απότομη πτωτική τάση.

Στην αρχή, ορισμένοι το έδωσαν στη συνήθη μεταβλητότητα αυτής της εξαιρετικά περίπλοκης ηπείρου, με τα ποικίλα, αλληλένδετα κλιματικά της συστήματα. Αλλά μετά από δύο συνεχόμενα ρεκόρ πάγου στη θάλασσα, οι επιστήμονες ανησυχούν.

Έφτασε οριστικά η κλιματική αλλαγή στην Ανταρκτική;

«Το ερώτημα είναι, έχει φτάσει η κλιματική αλλαγή στην Ανταρκτική; Είναι αυτή η αρχή του τέλους; Θα εξαφανιστεί οριστικά ο θαλάσσιος πάγος τα επόμενα χρόνια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού;», δήλωσε στο CNN ο Κρίστιαν Χάας, επικεφαλής του Τμήματος Έρευνας για τη Φυσική του Θαλάσσιου Πάγου στο Ινστιτούτο Άλφρεντ Βέγκενερ στη Γερμανία.

Ένα αλλαγμένο τοπίο της Ανταρκτικής θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην άγρια ζωή της, από τους μικροοργανισμούς και τα φύκια που στηρίζουν την τροφική αλυσίδα, μέχρι τους πιγκουίνους και τις φώκιες που βασίζονται στον θαλάσσιο πάγο για σίτιση και ανάπαυση.

Η χερσόνησος της Ανταρκτικής είναι ένα από τα πιο γρήγορα θερμαινόμενα μέρη στο νότιο ημισφαίριο.

Ο Κάρλος Μόφατ, ωκεανολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ, ο οποίος μόλις επέστρεψε από ένα ερευνητικό ταξίδι στην Ανταρκτική Χερσόνησο, είπε στο CNN ότι ο χαμηλός πάγος και οι πολύ ζεστές θερμοκρασίες των ωκεανών που βρήκαν «είναι δραματικά διαφορετικές από ό,τι έχουμε παρατηρήσει τις τελευταίες δεκαετίες».

Είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν η μείωση του ρεκόρ του θαλάσσιου πάγου είναι το νέο φυσιολογικό ή αν θα ανακάμψει, και η Ανταρκτική είναι γνωστή για τις σημαντικές διακυμάνσεις της.

«Θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να ξεκαθαριστεί», είπε ο Σκάμπος. «Είμαστε μάρτυρες μιας σχετικά ξαφνικής αλλαγής. Σίγουρα τα τελευταία χρόνια ήταν μια δραματική κορύφωση σε μια τάση που αναπτυσσόταν μετά το 2016».

Οι επιστήμονες θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια δεδομένων και παρατηρήσεων, εκτίμησε, αλλά πρόσθεσε: «Κάτι έχει αλλάξει στην Ανταρκτική και τα πράγματα είναι αρκετά δραματικά».

(Με πληροφορίες του CNN)