Κατατέθηκε ο φάκελος υποψηφιότητας του Ολύμπου στην UNESCO

Κατατέθηκε στην αρμόδια Επιτροπή της UNESCO ο φάκελος υποψηφιότητας του Ολύμπου για την ένταξή του στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, έπειτα από τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους υποβλήθηκε ο προκαταρκτικός φάκελος υποψηφιότητας, ο οποίος αξιολογήθηκε από την Επιτροπή της UNESCO. Τα δύο υπουργεία και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) συνεργάστηκαν το τελευταίο τρίμηνο και αφού έλαβαν υπόψιν όλες τις παρατηρήσεις της Επιτροπής, ολοκλήρωσαν το τελικό περιεχόμενο του φακέλου.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Ο Ολυμπος, το ψηλότερο βουνό της χώρας μας, είναι συνδεδεμένο με τη αρχαία μυθολογία, με τον Ομηρο, με την Ιστορία της Ελλάδας στο πέρασμα των αιώνων. Η κατοικία των θεών αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα ελληνικά brand names. Συνεργαστήκαμε συστηματικά και ουσιαστικά με τους συναρμόδιους φορείς, ώστε να συντάξουμε έναν πλήρη φάκελο, ο οποίος περιλαμβάνει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την προστασία και την ανάδειξη της μοναδικής πολιτιστικής και περιβαλλοντικής φυσιογνωμίας του Ολύμπου και την ένταξή του στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς».

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, δήλωσε: «Σε λίγους μήνες ελπίζουμε ότι η Unesco θα υποδεχθεί στην αγκαλιά της το μυθικό βουνό. Βήμα βήμα δημιουργήσαμε μια πρωτοποριακή ασπίδα προστασίας για τον Όλυμπο καθώς πριν από ένα χρόνο εκδόσαμε το Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία και την διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, ενώ σήμερα καταθέσαμε τον επικαιροποιημένο φάκελο υποψηφιότητας του Ολύμπου για τον κατάλογο των Μνημείων Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς».

Η απόφαση της UNESCO σε ό,τι αφορά την ένταξη του Ολύμπου στη λίστα των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς αναμένεται έως τον Σεπτέμβριο του 2023. Η σημερινή κατάθεση του φακέλου αποτελεί το έργο μιας μακράς διαδικασίας που ξεκίνησε με την υποβολή αίτησης για την δοκιμαστική λίστα υποψηφιοτήτων το 2014.

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα μέχρι στιγμής μόλις δύο περιοχές είναι εγγεγραμμένες στον Κατάλογο Μνημείων Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, τα Μετέωρα και το Άγιον Όρος.

Τι σημαίνει η ένταξη στον κατάλογο της UNESCO

Παγκοσμίως, ο Κατάλογος περιλαμβάνει 1.155 Μνημεία. Για να ενταχθεί μία περιοχή στον κατάλογο θα πρέπει να πληροί μία σειρά κριτηρίων που σχετίζονται με τα στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, τα γεωλογικά – μορφολογικά χαρακτηριστικά, την πλούσια βιοποικιλότητα του τόπου  καθώς και την ύπαρξη σημαντικών οικολογικών και βιολογικών διεργασιών για την εξέλιξη της ζωής.

Η ένταξη μιας περιοχής στον Κατάλογο Μνημείων Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς της UNESCO συνοδεύεται από σημαντικά και πολλαπλά οφέλη για την τοπική κοινωνία που συνδέονται με την αύξηση της αναγνωρισιμότητας και της τουριστικής κίνησης, ενώ ταυτόχρονα προβλέπονται και αυστηροί κανόνες που αφορούν στην προστασία και διαχείριση του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντός της.

Αναφορικά με τα περιβαλλοντικά κριτήρια, ο Όλυμπος διαθέτει υψηλή βιοποικιλότητα, ειδικά όσον αφορά τη χλωρίδα του, με πάνω από 20 τοπικά ενδημικά είδη, πολλά από τα οποία αναπτύσσονται σε υποαλπικά λιβάδια σε μεγάλα υψόμετρα. Για παράδειγμα, μέσα σε ασβεστολιθικές ρωγμές αναπτύσσεται το ενδημικό είδος Jankaea holdingreichii, ένα φυτικό λείψανο της Εποχής των Παγετώνων.

Ο Όλυμπος βρίσκεται ήδη στον ενδεικτικό κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς, ενώ από το 1981 η UNESCO τον ενέταξε στον παγκόσμιο κατάλογο αποθεμάτων βιόσφαιρας του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα». Όπως έγινε γνωστό, η χρηματοδότηση του φακέλου που θα κατατεθεί στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO τον Σεπτέμβριο του 2022 και θα εξεταστεί τον Ιανουάριο του 2023, θα γίνει με πόρους του ΟΦΥΠΕΚΑ.

Ο Όλυμπος

Ο Όλυμπος είναι το υψηλότερο βουνό της χώρας μας, με ύψος 2.918 μ. Το 1938 αποτέλεσε τον πρώτο Εθνικό Δρυμό της Ελλάδας, το 1981 χαρακτηρίστηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας της UNESCO και τέλος το 2021 με σχετικό Προεδρικό Διάταγμα ανακηρύχθηκε σε Εθνικό Πάρκο.

Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου είναι μία από τις πλουσιότερες περιοχές της Ελλάδας σε χλωρίδα και συχνά χαρακτηρίζεται ως «ο παράδεισος των βοτανολόγων» με 1.700 είδη και υποείδη φυτών, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας. Ο δε αριθμός των 26 ενδημικών φυτών του Ολύμπου, αποτελεί τον μεγαλύτερο αριθμό ενδημικών φυτών που απαντάται σε οποιοδήποτε άλλο ελληνικό βουνό.

Ο Όλυμπος αποτελεί διαχρονικό σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού καθώς και κτήμα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι πολυάριθμοι μύθοι για τους Δώδεκα Θεούς του Ολύμπου, οι μορφές, οι χαρακτήρες, τα πάθη και οι έριδες τους, διαβάστηκαν, μελετήθηκαν, ερμηνεύτηκαν και αποτέλεσαν έμπνευση για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της τέχνης, της λογοτεχνίας, των θρησκευτικών και κοινωνικών αντιλήψεων σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο.

Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά του Ολύμπου συμπληρώνεται από τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια με θέμα τον Όλυμπο τα οποία διασώζονται μέχρι τις μέρες μας και αντιμετωπίζουν το προτεινόμενο μνημείο, είτε ανθρωπομορφικά, είτε ως ένα καταφύγιο για τους κατατρεγμένους.

Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι ο Όλυμπος αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, τόσο για αλπινιστές όσο και για φυσιολάτρες που έρχονται από όλο τον κόσμο να θαυμάσουν το «Βουνό των Θεών» με τις απόκρημνες κορυφές και τα φυσικά του κάλλη.