Ελ Νίνιο: Επιστρέφει το 2023 με άνευ προηγουμένου ακραία φαινόμενα

Η επιστροφή του κλιματικού φαινομένου Ελ Νίνιο μέσα στο 2023 θα προκαλέσει την αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών εκτός ορίων και θα προκαλέσει πρωτοφανή καύσωνα, προειδοποιούν οι επιστήμονες.

Οι πρώτες προβλέψεις δείχνουν ότι το Ελ Νίνιο θα επιστρέψει αργότερα το 2023, επιδεινώνοντας τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο και καθιστώντας «πολύ πιθανό» ότι η θέρμανση του πλανήτη θα υπερβεί τον 1,5 Κελσίου. Η πιο καυτή χρονιά στην καταγεγραμμένη ιστορία, το 2016, προκλήθηκε από έναν μεγάλο Ελ Νίνιο.

Το φαινόμενο είναι μέρος μιας φυσικής ταλάντωσης που προκαλείται εξαιτίας των θερμοκρασιών και των ανέμων του Ειρηνικού Ωκεανού, ο οποίος εμφανίζει είτε αυτό είτε το ψυχρότερο ανάλογό του, το Λα Νίνια, όταν δεν επικρατούν ουδέτερες συνθήκες. Την τελευταία τριετία, παρατηρήθηκε η διαδοχική επανάληψη του Λα Νίνια, κάτι που συμβαίνει σπάνια.

Η φετινή χρονιά ήδη προβλέπεται να είναι θερμότερη από το 2022, έτος που, σύμφωνα με τις βάσεις δεδομένων ανά τον κόσμο, υπήρξε η πέμπτη ή η έκτη πιο θερμή χρονιά στα χρονικά. Αλλά το Ελ Νίνιο λαμβάνει χώρα στο βόρειο ημισφαίριο κατά τη διάρκεια του χειμώνα, και οι υψηλές θερμοκρασίες που έχει ως αποτέλεσμα γίνονται αισθητές ύστερα από μήνες, γεγονός που σημαίνει ότι πολύ πιθανόν το 2024 να σημειωθεί νέο ρεκόρ θερμοκρασίας του πλανήτη.

Τα αέρια του θερμοκηπίου που εκπέμπονται από ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν μέχρι στιγμής αυξήσει την παγκόσμια θερμοκρασία κατά περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που έχει ήδη καταστροφικές επιπτώσεις ανά τον κόσμο, όπως σφοδρούς καύσωνες στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και καταστροφικές πλημμύρες στο Πακιστάν και στη Νιγηρία, που έχουν πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ανταμ Σκάιφ, επικεφαλής μακροπρόθεσμων προγνώσεων της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, είναι πολύ πιθανό το επόμενο μεγάλο Ελ Νίνιο να οδηγήσει σε άνοδο ύψους πάνω από 1,5 βαθμού Κελσίου, με τις πιθανότητες αυτό να συμβεί μέσα στην επόμενη χρονιά να αγγίζουν το 50%.

Ελ Νίνιο: Σφοδρές οι επιπτώσεις στο κλίμα του πλανήτη

«Γνωρίζουμε πως, λόγω της αυξανόμενης κλιματικής αλλαγής, οι επιπτώσεις των φαινομένων Ελ Νίνιο πρόκειται να είναι σφοδρότερες, ενώ ο συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων πιθανόν να επιφέρει καύσωνες χωρίς προηγούμενο κατά τη διάρκεια του επόμενου Ελ Νίνιο».

Οι κυμαινόμενες επιπτώσεις του κύκλου Ελ Νίνιο - Λα Νίνια παρατηρούνται σε πολλές γεωγραφικές περιοχές ανά τον κόσμο, σύμφωνα με τον ίδιο. «Πλέον η επιστήμη μπορεί να μας προειδοποιήσει για τέτοιου είδους φαινόμενα μήνες πριν από την εμφάνισή τους, οπότε εμείς οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε ώστε να είμαστε περισσότερο προετοιμασμένοι σε θέματα όπως η ετοιμότητα των σωμάτων διάσωσης και η ορθή επιλογή φυτειών που θα επιλέξουμε να σπείρουμε».

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια Τζέιμς Χάνσεν και οι συνάδελφοί του δήλωσαν προσφάτως πως «το 2024 πιθανόν να σπάσει κάθε ρεκόρ θερμοκρασίας από τότε που καταγράφονται τα καιρικά φαινόμενα. Είναι απίθανο το Λα Νίνια, που επικρατεί αυτή τη στιγμή, να συνεχιστεί για τέταρτη χρονιά. Ακόμη και μια ήπια εκδοχή του Ελ Νίνιο μάλλον θα είναι αρκετή για τον υδράργυρο να αγγίξει ιστορικά υψηλά». Όπως είπε, η άρνηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την Κίνα είναι ακόμη ένας παράγοντας αύξησης της θερμοκρασίας.

Ο καθηγητής του University College του Λονδίνου, Μπιλ Μακ Γκουάιρ, είπε πως, όταν εμφανιστεί το Ελ Νίνιο, «τα ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν ολόκληρο τον πλανήτη το 2021 και το 2022 θα ωχριούν».

Ενώ ο συνάδελφός του από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Τιμ Πάλμερ δήλωσε πως «ο συσχετισμός ακραίων καιρικών φαινομένων και μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας δεν είναι τόσο ισχυρός, ωστόσο οι θερμοδυναμικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα κάνουν τις ανωμαλίες που προκαλεί ένα έτος επικράτησης του φαινομένου Ελ Νίνιο ακόμη πιο σφοδρές».

Τα μοντέλα που δημοσιοποίησε η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Αυστραλίας στις αρχές Ιανουαρίου δείχνουν ως πιθανή τη μετάβαση της χώρας, από μια τριετία με βροχόπτωση πάνω από τον μέσο όρο, σε μία από τις θερμότερες και πιο ξηρές περιόδους Ελ Νίνιο όλων των εποχών, με τον κίνδυνο για σφοδρούς καύσωνες, ξηρασίες και πυρκαγιές να αυξάνεται. Τον Δεκέμβριο, η Εθνική Υπηρεσία για τους Ωκεανούς και την Ατμόσφαιρα των ΗΠΑ εκτίμησε τις πιθανότητες εμφάνισης ενός φαινομένου Ελ Νίνιο σε 66%.

Η έκταση του πιθανού αυτού Ελ Νίνιο δεν είναι ακόμα σαφής. Ο καθηγητής Αντι Τέρνερ είπε πως «πολλά μοντέλα εποχιακής πρόγνωσης καταδεικνύουν τον ερχομό ήπιων συνθηκών του Ελ Νίνιο από το καλοκαίρι του 2023 και έπειτα», με τους επιστήμονες να θεωρούν πως θα διαθέτουν πιο ξεκάθαρη εικόνα έως τον Ιούνιο.

Ελ Νίνιο – Λα Νίνια: Τα σημαντικότερα αίτια ετήσιων εναλλαγών στον καιρό

Τα φαινόμενα Ελ Νίνιο – Λα Νίνια αποτελούν το σημαντικότερο αίτιο ετήσιων εναλλαγών στον καιρό σε πολλές περιοχές. Στις χρονιές επικράτησης του Λα Νίνια, οι άνεμοι που πνέουν από τα ανατολικά προς τα δυτικά στον Ειρηνικό Ωκεανό είναι ισχυρότεροι, γεγονός που ωθεί τα θερμά νερά της επιφάνειας της θάλασσας προς τα δυτικά και τα βαθιά, ψυχρότερα νερά, στα ανατολικά. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο λαμβάνει χώρα όταν αυτοί οι ωκεάνιοι άνεμοι καταλαγιάζουν, με τα θερμά νερά να επιστρέφουν προς τα ανατολικά και να βυθίζουν τα ψυχρά, οδηγώντας σε αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών.

Οι χώρες που συνορεύουν με τον δυτικό Ειρηνικό, όπως η Ινδονησία και η Αυστραλία, βιώνουν πιο θερμές και ξηρές περιόδους, με συχνές ξηρασίες και πυρκαγιές, ενώ η Κίνα πιθανόν να εμφανίζει πλημμύρες στην κοίτη του Γιανγκ Τσε έπειτα από μεγάλης κλίμακας φαινόμενο Ελ Νίνιο.

Οι μουσώνες της Ινδίας και οι βροχές της νότιας Αφρικής μπορεί επίσης να ελαττωθούν. Αλλες περιοχές, όπως η ανατολική Αφρική και οι νότιες ΗΠΑ, που προσφάτως βίωσαν ξηρασίες, μπορεί να εμφανίσουν περισσότερες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Στη Νότια Αμερική, οι νοτιότερες περιοχές καθίστανται περισσότερο υγρές, αλλά ο Αμαζόνιος, που ήδη κινδυνεύει, γίνεται πιο ξηρός.

«Οι επιπτώσεις του Ελ Νίνιο μπορούν να γίνουν αισθητές ακόμη και σε γεωγραφικά πλάτη των μέσων του βορείου ημισφαιρίου, με πιθανότερη την αύξηση της υγρασίας στην Ισπανία από το καλοκαίρι και έπειτα, και πιο ξηρό καιρό στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ τον επόμενο χειμώνα και την επόμενη άνοιξη» είπε ο Τέρνερ.

Ο Πάλμερ θεωρεί ως το μεγαλύτερο ερώτημα το κατά πόσον η κλιματική αλλαγή ευνοεί περισσότερο το Ελ Νίνιο ή το Λα Νίνια, κάτι που θεωρεί κρίσιμο για χώρες που στοχεύουν σε μακροπρόθεσμη προσαρμογή και θα χρειαστούν πολύ υψηλότερης στόχευσης κλιματικά μοντέλα, κάτι που μπορεί να μετρηθεί μόνο με ισχυρότερους υπολογιστές.

Ο Πάλμερ και άλλοι συνάδελφοί του, έχουν κάνει έκκληση για την ίδρυση ενός διεθνούς κέντρου παρατήρησης και πρόγνωσης του κλίματος, προϋπολογισμού 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, καθώς απαιτείται διεθνής συνεργασία.

(Με πληροφορίες του Guardian)