Έρευνα: Τι πιστεύουν οι Έλληνες για την κλιματική αλλαγή

Στη δημοσιότητα δόθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας «Κλιματική Αλλαγή: Αντιλήψεις, Απειλές και Προκλήσεις για μια Νέα Περιβαλλοντική Κουλτούρα», που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, για τις αντιλήψεις των πολιτών σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τη σοβαρότητά της και την προσαρμογή σε αυτή.

Σύμφωνα με την έρευνα η «καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος» είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης για το 17% των Ελλήνων, ενώ η «κλιματική αλλαγή» προβληματίζει το 13,1% των πολιτών.

Σχετικά με το θέμα της ενεργειακής πολιτικής της χώρας, η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού υποστηρίζει τη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς στη σχετική ερώτηση για το «πού πιστεύετε ότι πρέπει να διατεθούν οι οικονομικοί πόροι της χώρας και της ΕΕ» το 71,1% επιλέγει τις ΑΠΕ, ενώ το 26,1% τα ορυκτά καύσιμα (που για τις ανάγκες της συγκεκριμένης ερώτησης χωρίζονται σε δύο επιλογές: στο παραδοσιακό μοντέλο των ορυκτών καυσίμων και στο φυσικό αέριο).

Η κλιματική αλλαγή και οι Έλληνες: Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας

Στην ερώτηση «ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα», οι πιο δημοφιλείς απαντήσεις που δίνουν οι Έλληνες - με μεγάλη διαφορά από τις επόμενες - είναι η «ακρίβεια» (25,9%) και η «οικονομία» (24,3%). Ωστόσο, στην ερώτηση «ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης σήμερα», στην οποία επίσης δόθηκε η δυνατότητα στους ερωτηθέντες να απαντήσουν αυθόρμητα, η πιο συχνή απάντηση ήταν η «καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος» (17%) με την «κλιματική αλλαγή» να εμφανίζεται στην τρίτη θέση (13,1%).

Σύμφωνα με την έρευνα οι Έλληνες αναγνωρίζουν καθολικά ότι υπάρχει πρόβλημα. Το 90,5% των ερωτηθέντων συμφωνούν ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή, και το 90% εξ αυτών πιστεύουν ότι αυτή οφείλεται  «κυρίως στην ανθρώπινη δράση». Είναι εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αυτά, κοινά σε όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού, που υπογραμμίζουν ότι η «άρνηση» της κλιματικής αλλαγής είναι ένα φαινόμενο εξαιρετικά περιορισμένο στην ελληνική κοινωνία. Μάλιστα, όταν ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να βαθμολογήσουν το πόσο σοβαρό πρόβλημα θεωρούν την κλιματική αλλαγή σήμερα στην κλίμακα από το 1 μέχρι το 10, σχεδόν ένας στους τρεις απάντησε «10» και το 82,2% επέλεξαν έναν αριθμό από το 7 και πάνω. Η μέση τιμή στις βαθμολογίες τους ήταν 8,8.

Όταν, δε, τους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν στην κλίμακα 1-5 το πόσο απειλητικές θεωρούν διάφορες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η πλειοψηφία βαθμολόγησε με «4» ή «5» όλες τις επιπτώσεις, από τη «διατροφική ασφάλεια» (56,3%) και τις «κοινωνικές ανισότητες» (63,7%) μέχρι την «ενεργειακή κρίση» (79,7%) και τις «δασικές πυρκαγιές» (85,6%).

Στο θέμα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, πάντως, ένα πολύ υψηλό ποσοστό των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι υπεύθυνοι για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή είμαστε «εμείς οι πολίτες». Πάνω από 1 στους 3 επιλέγουν αυτή την απάντηση, περισσότεροι από όσους πιστεύουν ότι υπεύθυνες είναι «οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία» (22,4%), ο ΟΗΕ (11,7%), η Ευρωπαϊκή Ένωση (28,7%) ή οι Δήμοι (6,9%). Η πλειοψηφία, όπως ίσως είναι αναμενόμενο, θεωρεί ότι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κυρίως «οι εθνικές κυβερνήσεις».

Η πλειοψηφία, δε, πιστεύουν ότι τόσο «η Πολιτεία» όσο και «η ΕΕ » κάνουν «λίγα» για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Κλιματική αλλαγή: Επτά στους 10 πιστεύουν ότι οι πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα εμπρησμού

Στους ερωτηθέντες τέθηκαν μια σειρά από «αμφιλεγόμενες» θέσεις, κάποιες από τι οποίες αποτελούν γνωστούς και συζητημένους «μύθους» που πότε πότε επανέρχονται στον δημόσιο διάλογο, και τους ζητήθηκε να απαντήσουν για το αν συμφωνούν ή διαφωνούν μαζί τους.

Όπως φαίνεται, το 73,4% συμφωνούν ότι η πλειοψηφία των πυρκαγιών είναι αποτέλεσμα σκόπιμου εμπρησμού, ένα 55,1% θεωρούν ότι μετά από καταστροφικές πυρκαγιές στα δάση φυτρώνουν ανεμογεννήτριες και σχεδόν 1 στους 3 νομίζουν ότι οι ανεμογεννήτριες αντί να βοηθούν το περιβάλλον το επιβαρύνουν. Στην ερώτηση για το αν θα συμφωνούσαν με την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος από γειτονικές χώρες που έχει παραχθεί από πυρηνική ενέργεια (και άρα δεν συμβάλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου), σχεδόν το 60% των ερωτηθέντων δηλώνουν πως όχι.

Ίσως να είναι σχετικό το ότι το 70,2% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι ενημερώνονται για θέματα σχετικά με την κλιματική αλλαγή από το διαδίκτυο (και επιπλέον 34,2% δηλώνουν ειδικά τα social media), έναντι 53,2% που ενημερώνονται από την τηλεόραση και 26% που ενημερώνονται από φίλους και οικογένεια.

Στο executive summary της Metron Analysis για την έρευνα αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι συνολικά υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά στα αντιλαμβανόμενα προβλήματα του περιβάλλοντος:

• Οι όποιες καταστροφές έχουν αρκετά απρόβλεπτο και σποραδικό χαρακτήρα, και επομένως δεν συγκεντρώνουν το σταθερό ενδιαφέρον των πολιτών.
• Η πλανητική διάσταση της κλιματικής κρίσης δεν «επιτρέπει» να θεωρηθεί από τους πολίτες ως άμεσο και συνεχές τοπικό πρόβλημα.

Με την ευκαιρία της δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης, τόνισε ότι «σήμερα γίνεται το πρώτο βήμα για μια νέα κατανόηση του "τι ζητούν οι πολίτες" από το νέο Υπουργείο, αλλά και των προθέσεών τους για μια πιο ενεργή εμπλοκή στα ζητήματα αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής κρίσης».

«Ένας νέος διάλογος ξεκινά με την κοινωνία, ώστε οι πολιτικές μας να μη διαμορφώνονται εν κενώ, χωρίς ουσιαστική ανατροφοδότηση, χωρίς να ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες. Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να ευχαριστήσω θερμά τη διαΝΕΟσις και τη Metron Analysis για την πολύτιμη συμβολή τους και είμαι βέβαιος ότι η πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα θα αποτελέσει έναυσμα για μια νέα Πολιτική Προστασία στη χώρα μας, σύγχρονη, προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της εποχής και ουσιαστικά "συντονισμένη" με τις προσδοκίες των πολιτών», ανέφερε ο κ. Στυλιανίδης.

Σημειώνεται ότι η έρευνα, η οποία περιλαμβάνει 28 ερωτήσεις, διεξήχθη από τη Metron Analysis σε πανελλαδικό δείγμα 2.005 ατόμων ηλικίας 17 και άνω, τηλεφωνικά και online, την περίοδο 6-27 Απριλίου του 2022. Πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό οργανισμό έρευνας και ανάλυσης διαΝΕΟσις, ο οποίος συμμετέχει αφιλοκερδώς.

Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη την έρευνα.