Ώρα για πραγματική δράση, ώρα για αλλαγές

Ζούμε σε μια κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας με πολλά και πιεστικά ζητήματα. Έχουμε δημιουργήσει ένα τρομερό χάος στον πλανήτη, στις κοινωνίες μας, ακόμη και στους ίδιους μας τους εαυτούς. Μιλάμε για την κλιματική αλλαγή και αντί να αλλάζουμε κι εμείς για να την αντιμετωπίσουμε, προτιμούμε να κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε, σαν τον οδηγό που δεν βλέπει την ταμπέλα που τον προειδοποιεί για τον «κίνδυνο στο επόμενο χιλιόμετρο» και δεν κόβει ταχύτητα. Έτσι κι εμείς με «το πόδι κολλημένο στο γκάζι» φαίνεται να επιταχύνουμε προς την καταστροφή.

Χρόνια τώρα η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποιεί ότι αν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους δύο βαθμούς Κελσίου οι επιπτώσεις θα είναι μη αναστρέψιμες. Όταν είχε κυκλοφορήσει εκείνη η έκθεση ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έλεγε: «για να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου θα απαιτηθούν θεμελιώδεις μετασχηματισμοί σε όλες της πτυχές της κοινωνίας. Από το πώς καλλιεργούμε τα τρόφιμά μας μέχρι το πώς μετακινούμαστε».

Παρά την προσπάθεια των επιστημόνων και τις πιέσεις της κοινωνίας των πολιτών στις συνόδους για το κλίμα δεν γίνονται πολλά ώστε να πραγματοποιηθούν αυτοί οι μετασχηματισμοί. Οι  πολιτικές αποφάσεις είναι πάντα πολύ αδύναμες γιατί οι πολιτικοί εξακολουθούν να είναι προσηλωμένοι στο κόστος της ανάληψης δράσης, γεγονός που τους εμποδίζει να δημιουργήσουν και να υλοποιήσουν μια ισχυρή και ολοκληρωμένη νομοθεσία, και παράλληλα να διασφαλίσουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την εφαρμογή της.

Τα πράγματα όμως θα χειροτερέψουν σύμφωνα με τα ευρήματα της φετινής έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ, που κυκλοφόρησε στις αρχές Απριλίου. Οι επιστήμονες κάνουν για άλλη μια φορά έκκληση προς παγκόσμιους ηγέτες να αναλάβουν δράση, πραγματική δράση. Ωστόσο εκείνοι είναι απασχολημένοι να κάνουν πόλεμο. Η έκθεση προειδοποιεί ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι ήδη υψηλότερες από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία και συνεχίζουν να αυξάνονται παρά τις όποιες προσπάθειες έχουν ήδη γίνει για τον περιορισμό τους. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι ο στόχος της συγκράτησης της θερμοκρασίας κάτω από τους δύο βαθμούς φαίνεται να έχει χαθεί.

Το κλίμα δεν αλλάζει, έχει ήδη αλλάξει. Ο πλανήτης θερμαίνεται πιο γρήγορα από κάθε άλλη στιγμή της ιστορίας. Τόσο γρήγορα που καταρρίπτει και τις χειρότερες προβλέψεις των επιστημόνων και κάνει την πραγματικότητα να μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Οι ιστορίες που έρχονται από την Ινδία, από το πρωτόγνωρο κύμα καύσωνα που έπληξε τη χώρα, μόνο με επιστημονική φαντασία μπορούν να συγκριθούν. Οι αετοί πέφτουν νεκροί από τον ουρανό. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι νεκρά ζώα που δεν μπορούν να επιβιώσουν από τη φονική ζέστη. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Προσπαθούν να προστατευτούν σε κλειστούς χώρους ή να δροσιστούν σε ποτάμια και λίμνες. Ωστόσο ποτέ δεν θα μάθουμε τους νεκρούς από τον καύσωνα στην Ινδία αφού η χώρα είναι φτωχή και οι καταγραφές πιθανόν ανύπαρκτες.

Εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος ας σταματήσουμε για λίγο, για ένα λεπτό, τις δραστηριότητές μας και ας κλείσουμε τα μάτια για να σκεφτούμε, να αναλογιστούμε αυτές τις εικόνες… τις εικόνες του μέλλοντός μας.

Βρισκόμαστε ήδη στο κατώφλι ενός πλανήτη που πρόκειται να γίνει αβίωτος. Αυτό που πιστεύαμε ότι μπορεί να συμβεί, σε κάποιες περιοχές του κόσμου συμβαίνει ήδη. Ανησυχούμε για την οικονομία και διστάζουμε να αναλάβουμε δράση για το περιβάλλον. Ωστόσο εκείνο που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη σοβαρότερη οικονομική απειλή. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η οικονομία θα βρίσκεται σε συνεχή ύφεση και η κοινωνία σε μόνιμη φτώχεια.

Ας μην ξεχνάμε τις φωτιές του περσινού καλοκαιριού και τους ανθρώπους που έχασαν τις περιουσίες τους, που είδαν τους κόπους δεκαετιών να εξαφανίζονται στις φλόγες και τις ζωές τους να καταστρέφονται. Ας μην ξεχνάμε τις πλημμύρες του προηγούμενου χειμώνα, της προηγούμενης άνοιξης, τις ζωές που χάθηκαν στο Βέλγιο και τη Γερμανία. Ας ξαναθυμηθούμε τη Μάνδρα και το Μάτι. Ας αναλογιστούμε τα χρήματα που ρίχνουμε για να ξαναφτιάξουμε τις κατεστραμμένες υποδομές. Τα χρήματα που ξοδεύουμε για να αποκαταστήσουμε τις κατεστραμμένες περιοχές. Αυτά τα χρήματα δεν μπορούμε να τα διαθέσουμε στην πρόληψη της καταστροφής και να απογειώσουμε τις περιοχές και τις ζωές των ανθρώπων. Ας σκεφτούμε ότι αυτά τα χρήματα τα στερούμε από την υγεία, από την παιδεία, από τις συντάξεις, από τη βελτίωση του επιπέδου ζωής μας. Και πάνω απ’ όλα ας σκεφτούμε τις ζωές που δεν έρχονται πίσω…